15/03/2016Buma: sancties voor Turkije indien afspraken niet worden nagekomen

Inbreng van Sybrand Buma tijdens het debat over de Europese Top

"De afgelopen jaren zijn miljoenen Syriers, Irakezen en anderen van huis en haard verdreven. Op de vlucht voor oorlog en geweld. Het is een humanitair drama zonder weerga. Er heerst chaos aan de randen van Europa. De vluchtelingenstroom is er het zichtbare resultaat van.

Op het oorlogstoneel worden voorzichtige stapjes gezet. Een aarzelend staakt het vuren, begin van terugtrekking van Russische troepen, pogingen tot vredesoverleg.

Wij hebben een onopgeefbare morele verantwoordelijkheid om mensen in nood terzijde te staan. Tegelijk zien we dat onze mogelijkheden niet onbegrensd zijn. De ongekende vluchtelingenstroom zet ons continent onder druk.

We moeten erkennen dat de spankracht van Europa vorig jaar al tot het uiterste op de proef is gesteld. Alleen al in Duitsland wachten op dit moment nog een miljoen mensen op een antwoord op hun asielverzoek.

In november werd door de EU een overeenkomst met Turkije gesloten. Het CDA was daar toen kritisch over. Maar premier Rutte verdedigde de deal in deze Kamer als een doorbraak. Turkije zou de vluchtelingen naar Griekenland tegenhouden, in ruil voor 3 miljard euro, zicht op visumvrijheid in het najaar en heropening van de onderhandelingen over lidmaatschap.

Op basis van die overeenkomst beloofde premier Rutte Nederland in januari dat de stroom van Turkije naar Europa binnen zes tot acht weken terug zou zijn naar nul. De acht weken zijn om. Mijn vraag aan de premier is: is het gebeurd, is de stroom terug naar nul.

Eigenlijk is het vragen naar de bekende weg. Want wat hebben we gezien. Turkije is de bootjes blijven doorwuiven. Grote aantallen vluchtelingen bleven in Griekenland aankomen, om via de Westelijke Balkan door te reizen naar Oostenrijk, Duitsland en Nederland.

Gevolg was dat een aantal landen zelf de grens met Griekenland hebben gesloten. En Oostenrijk ging een eigen quotum systeem hanteren. Niet fraai wellicht, maar uit noodzaak geboren. En het zijn uiteindelijk deze acties, en niet die van de EU, Mark Rutte of Turkije die het speelveld veranderen.

Vorige week, daags voor de top op 7 maart, verbaasde de Turkse regering iedereen door de vlucht naar voren. Ook premier Rutte was overvallen.

Turkije was bereid de stroom te stoppen en vluchtelingen terug te nemen. Vluchtelingen die ze zelf sinds november eerst hadden doorgelaten.

Het slimme Turkije vroeg in ruil voor het tegenhouden 3 mld euro extra, visumvrijheid niet in het najaar maar in juni en sneller praten over toetreding tot de EU.

En om even te benadrukken wie er de baas is snoerde de Turkse regering de oppositiekrant Zaman de mond om vervolgens in Nederland te verklaren dat Turkije klaar was voor toetreding. Deze week ging Erdogan zo ver constitutioneel Hof ter discussie te stellen omdat het twee ten onrechte opgepakte journalisten in vrijheid stelde. En met dat land gaan we toetredingsonderhandelingen hervatten. Door hier in mee te gaan heeft premier Rutte Nederland onze democratische waarden in de uitverkoop gedaan.

Europa is een waarden gemeenschap die wij in moeilijke tijden moeten verdedigen. Tegen terreur, tegen oorlog aan onze grenzen, tegen het onberekenbare Rusland. Maar ook tegen de machtspolitiek van Erdogan. Natuurlijk moeten wij zaken doen, maar dat is iets anders dan ons uitleveren.

Veel beter dan op de knieen naar Ankara kan de EU met opgeheven hoofd naar Athene. Athene heeft jarenlang geweigerd buitenlandse grensbewaking toe te laten, heeft geen hotspots gebouwd en heeft veel van het ontvangen geld aan de strijkstok laten hangen.

Toch kunnen we Griekenland niet aan zijn lot overlaten. Zie de drama's bij de Macaronische grens. Daarom zou het veel beter de 3 miljard die nu extra naar Turkije gaat deels naar Griekenland te laten gaan, en verder naar landen als Jordanie en Libanon. Die landen zitten met miljoenen vluchtelingen, maar hebben geen drukmiddel richting Europa. Maar we weten ook dat deze vluchtelingen naar Europa willen komen, is het niet via Turkije dan wel via Italie of Malta, als de opvang daar niet verbetert.

Het CDA vindt de deal die Premier Rutte met Turkije heeft gesloten onverantwoord. Het is op lange termijn niet de weg die Europa moet gaan.

Eerder stelde de VVD voor niet de wortel maar de stok te hanteren richting Turkije. Sancties. Dat is heel andere taal dan de appeasement-politiek van de premier. En er is veel voor te zeggen. Turkije heeft in november een afspraak gemaakt en zich daar niet aan gehouden. Een zelfbewust Europa laat dat niet passeren. Daarom vraagt het CDA de premier of hij bereid is in de overeenkomst met Turkije op te nemen dat sancties volgen als Turkije nu niet levert."

Trefwoorden

* Europese Top * Turkije * sancties * EU * vluchtelingen * Sybrand Buma