Bloemstilleven Roelant Savery


Mauritshuis verwerft zeldzaam bloemstilleven Roelant Savery

10 maart 2016

Dankzij de genereuze steun van de BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt en een particulier heeft het Mauritshuis voor EUR6,5 miljoen een topstuk kunnen verwerven van de zeventiende-eeuwse schilder Roelant Savery (1576-1639). Het schilderij Vaas met bloemen in een stenen nis (1615) was
voorbestemd voor Tefaf in Maastricht. Het Mauritshuis wist dat het snel moest schakelen gezien de geduchte concurrentie van andere verzamelaars op de prestigieuze kunstbeurs en heeft de koop voor aanvang van Tefaf kunnen afronden. De nieuwe aanwinst werd vandaag op de eerste dag van Tefaf
gepresenteerd en blijft de gehele beurs te zien voor bezoekers.

Emilie Gordenker, directeur Mauritshuis: "Bloemstillevens van de hand van Savery zijn zeldzaam en komen zelden op de markt, zeker een kunstwerk van zo'n hoge kwaliteit. Het schilderij Vaas met bloemen in een stenen nis behoort zonder twijfel tot de beste werken van de meester en is een
belangrijke verrijking voor zowel de collectie van het Mauritshuis als de Collectie Nederland. Het schilderij is afkomstig uit een particuliere collectie en al lange tijd niet meer in het openbaar te zien geweest. Het is dankzij de BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt en een particulier
dat het Mauritshuis dit schilderij heeft kunnen verwerven.

Boeket compleet

Roelant Savery, Vaas met bloemen voor een stenen nis
Roelant Savery, Vaas met bloemen voor een stenen nis, 1615.

In de collectie van het Mauritshuis is het bloemstilleven bijzonder goed vertegenwoordigd. Als een van de weinige musea ter wereld kan het een representatief overzicht tonen van de ontwikkeling van dit genre van de zestiende eeuw (Ludger tom Ring) tot en met de achttiende eeuw (Jan van
Huysum). Van de drie pioniers van het zelfstandige bloemstilleven - Ambrosius Bosschaert, Jacob de Gheyn en Roelant Savery - zijn van Bosschaert en de Gheyn al representatieve werken in het museum aanwezig. De verwerving van Vaas met bloemen in een stenen nis van Roelant Savery maakt het
"boeket" compleet.

Vaas met bloemen in een stenen nis is een van Savery's meest ambitieuze bloemstillevens, niet alleen door het relatief grote formaat (het op twee na grootste bloemstuk van zijn hand) maar ook door de zorg waarmee alle details zijn weergegeven. Zo steekt de glazen roemer waarin de bloemen zijn
geschikt een stukje over de rand en werpt een kleine slagschaduw op de geprofileerde stenen omlijsting. Links onder de vaas lijken de signatuur van de schilder en het jaartal 1615 in de steen gebeiteld. Kleine, geschilderde beschadigingen in de omlijsting versterken de trompe-l'oeilwerking van
de voorstelling.

Woeste voorstelling

Zoals gebruikelijk in bloemstillevens uit het begin van de zeventiende eeuw laat de voorstelling iets zien wat in werkelijkheid niet bestaat: namelijk bloemen die tegelijkertijd bloeien terwijl ze in het echt in verschillende jaargetijden hun bloeitijd hebben. In die zin overtreft het
schilderij als het ware de natuur. Opvallend in de kleurrijke bloemenpracht op dit schilderij zijn de prominent weergegeven doornentakken in het hart van de voorstelling. Die roepen een enigszins dreigende sfeer op, misschien bedoeld als waarschuwing om je niet te laten misleiden door de
aanlokkelijke schoonheid van de bloeiende bloemen. Savery had een voorkeur voor de weergave van woeste, soms onheilspellende natuur. Deze voorliefde komt ook in dit bloemstuk tot uitdrukking. Het is een wereld waarin de mooiste bloemen schitteren, maar waar het gevaar in een klein hoekje lijkt
te schuilen: de vlijmscherpe doorns tussen de bloemen, de hagedissen die een libel belagen en de grote kevers die dreigend rondkruipen bij de vaas.

Roelant Savery (1576-1639)

Roelant Savery was een buitengewoon getalenteerd schilder uit de Zuidelijke Nederlanden, gespecialiseerd in bos- en berglandschappen, dierstukken en bloemstillevens. Met grote precisie en natuurgetrouwheid gaf hij op zijn schilderijen alle details van planten, bomen, bloemen en dieren weer.
Bekend zijn ook zijn naar het leven geschetste natuurstudies en tekeningen van boeren en andere aan het landleven ontleende motieven. Savery's schilderijen brachten in zijn eigen tijd al fenomenale bedragen op en waren geliefd in hofkringen.

Roelant Savery werd opgeleid tot schilder in het Amsterdamse atelier van zijn broer Jacques. Daar bleef hij ook na zijn opleiding nog jarenlang werkzaam. Kort na 1600 behoorden beide broers tot de eerste Nederlandse kunstenaars die zelfstandige bloemstillevens schilderden. Aan die samenwerking
kwam in 1603 een einde toen Jacques tijdens een pestepidemie overleed. Daarmee kreeg de loopbaan van Roelant een bijzondere wending, want korte tijd later vertrok hij naar Praag om in dienst te treden van de kunstminnende Habsburgse keizer Rudolf II. Enkele jaren na Rudolfs dood keerde Savery
terug naar Nederland en vestigde hij zich in Utrecht waar hij de rest van zijn succesvolle loopbaan doorbracht.

Details aanwinst

Inventaris nummer 1213
Kunstenaar Roelant Savery (1576-1639), Kortrijk 1576-1639 Utrecht
Schilderij Vaas met bloemen in een stenen nis, 1615, Paneel, 63,5 x 45,1 cm
Gesigneerd Linksonder: .R. SAVERY. FE. 1615
Verworven door Mauritshuis, Den Haag
Begunstigers Verworven met steun van de BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Themafonds 17de-eeuwse Schilderkunst) en een particulier
Prijs EUR6,5 miljoen
Kunsthandelaar Colnaghi, Londen