door Diederik Samsom op 5 maart 2016

Belastingontwijking kost wereldwijd honderden miljarden euro's per jaar. Dat is geld dat niet aan onderwijs, sociale zekerheid of zorg kan worden uitgegeven, maar in de zakken van multinationals en hun aandeelhouders verdwijnt. Dat is onverteerbaar. Daarom presenteert de PvdA vandaag vier maatregelen om internationaal te zorgen dat belastingontwijking tot het verleden gaat behoren.

De PvdA gelooft in een samenleving waar de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. In de internationale belastingpraktijk lijkt nu het omgekeerde waar: hoe groter het bedrijf en hoe groter het vermogen, hoe minder belasting wordt afgedragen. Deze ongelijkheid zorgt ervoor dat het Nederlandse MKB, nu goed voor zeventig procent van de werkgelegenheid in Nederland, niet goed kan concurreren met de grote multinationals. Simpel gezegd: de lokale koffiebar die netjes belasting afdraagt staat kansloos tegenover Starbucks, dat vrijwel niks betaalt.

We willen daarom paal en perk stellen aan belastingontwijking. Ons fiscaal beleid dient niet gericht te zijn op het faciliteren van brievenbusmaatschappijen en duurbetaalde ontwijkingsadviseurs, maar op het aantrekken en stimuleren van bedrijven en werknemers die echte waarde toevoegen aan de Nederlandse economie. Bedrijven die zich niet in Nederland vestigen om belastingen te ontlopen, maar vanwege onze goede kennisinfrastructuur, onze goed opgeleide beroepsbevolking en onze goede publieke voorzieningen.

Daarom presenteert de PvdA vandaag vier maatregelen om internationaal te zorgen dat belastingontwijking tot het verleden gaat behoren:

1. Belastingparadijzen op de zwarte lijst

Veel van de huidige regels zijn gemaakt om dubbele belasting te voorkomen, maar bedrijven als Google misbruiken die regels om nergens belasting te betalen. Om aan die dubbele niet-belasting een einde te maken willen we een zwarte lijst van belastingparadijzen. De Europese Commissie wil dat wel, maar het kabinet is terughoudend.

Deze maatregel houdt in dat geldstromen naar landen op die lijsten een bronbelasting wordt ingehouden, en op geldstromen afkomstig uit die landen is de deelnemingsvrijstelling niet van toepassing. Zo'n zwarte lijst blijkt erg effectief te zijn. Structuren met dit soort landen worden niet meer gebruikt en landen op die lijst disciplineren zichzelf.

2. Aanpak Amerikaans imperialisme

Amerikaanse bedrijven zijn in principe in Amerika belast over hun wereldwijde winst, tegen 35 procent. Dit hoeven zij echter pas af te dragen op het moment dat dit geld naar de VS toe wordt gebracht. Met slinkse constructies, zoals de CV/BV structuur, kan deze heffing voor eeuwig worden uitgesteld. Hierdoor concurreren Amerikaanse bedrijven op het Europese continent tegen nul procent belasting, terwijl Europese bedrijven wel gewoon belasting moeten betalen. Daarboven betalen Europese multinationals wel 35 procent procent belasting in de VS.

3 `Country-by-country reporting' publiek toegankelijk

Sinds het internationaal ingevoerde BEPS (het OESO-initiatief tegen belastingontwijking) is eindelijk inzichtelijk hoeveel winst en hoeveel belasting per land wordt betaald. Wat ons betreft worden deze resultaten niet alleen toegankelijk voor overheden, maar voor iedereen. Dan mag Apple uitleggen waarom zij effectief nauwelijks belasting betaalt. Die publieke naming and shaming is nodig om dit probleem op te lossen.

4. Opbrengst belastingontwijking moet aan iedereen ten goede komen

Steeds meer van de nationale koek komt terecht bij bedrijven, steeds minder bij huishoudens. Dat speelt internationaal, maar geldt voor Nederland ook sterk. Die trend moet worden gekeerd. Daarom moeten de opbrengsten van belastingontwijking terechtkomen bij iedereen die gewoon netjes belasting betaalt. Niet alleen mensen, ook bedrijven dragen een eerlijk deel af.

Volgende week staat dit op de agenda van de Tweede Kamer waar we deze voorstellen zullen verdedigen en indienen.