Dinsdag gaf de Eerste Kamer steun aan het Huis voor klokkenluiders, een initiatief van de SP. Na tien jaar strijd worden klokkenluiders beschermd en kunnen misstanden worden onderzocht. SP-Kamerlid Ronald van Raak spreekt van een historische dag: `Mensen die misstanden melden hoeven straks niet meer bang te zijn, mensen die misstanden veroorzaken komen daar straks niet meer mee weg.'

Ronald van Raak Ronald van Raak tijdens de wetsbehandeling in de Eerste Kamer

Wat gaat het Huis voor klokkenluiders doen?

`De wet is aangenomen, nu moet het Huis voor klokkenluiders worden ingericht. Na de zomer kunnen mensen zich melden. Dan wordt eerst gekeken of sprake is van een maatschappelijke misstand, zoals fraude of corruptie, of bedreiging van de veiligheid of volksgezondheid. Als iemand terecht een misstand meldt, kan iemand niet meer worden ontslagen of op een andere manier worden benadeeld. Ook kan onafhankelijk onderzoek worden gedaan naar de misstand en kunnen aanbevelingen worden gedaan om het probleem op te lossen. Dit is een historische dag: mensen die misstanden melden hoeven straks niet meer bang te zijn, mensen die misstanden veroorzaken komen daar straks niet meer mee weg.'

Waarom heeft het zo lang geduurd?

`Klokkenluiders melden soms gevoelige zaken, over personen op hoge posities: mensen die misstanden in een doofpot hebben gestopt. Vele machten en krachten zijn tegen deze wet in het geweer gekomen. Ministers en ministeries waren tegen, evenals werkgevers (VNO-NCW) en werknemers (FNV), inspecties en toezichthouders. Het was een lange en harde strijd om steun te krijgen. Steeds meer Tweede Kamerleden hebben te maken met klokkenluiders, maar kunnen met deze informatie niets doen, omdat de melder dan in gevaar kan komen. Het is ons gelukt om politici van verschillende partijen bij elkaar te brengen en gezamenlijk een wet te maken. Ook minister Plasterk heeft nu steun gegeven aan het Huis voor klokkenluiders.'

Gaat er nu ook echt iets veranderen?

`De discussie over het Huis voor klokkenluiders heeft al iets veranderd. Tien jaar geleden werden mensen die een misstand meldden niet zelden gezien als "verraders", nu zie je dat de maatschappelijke steun voor klokkenluiders veel groter is. Die cultuurverandering moet nu ook gaan plaatsvinden bij de overheid en bij bedrijven. Organisaties kunnen straks niet meer wegkomen met het intimideren van een klokkenluider en ze kunnen misstanden ook niet zomaar in de doofpot stoppen. Ik hoop dat het Huis voor klokkenluiders - dat uniek is in de wereld - ertoe kan bijdragen dat organisaties meer gaan leren van hun fouten en werknemers meer vertrouwen krijgen in de organisatie waar ze werken.'

Betrokken SP'ers

Ronald van Raak

Woordvoerder Binnenlandse zaken