vrijdag 29 januari 2016

Op donderdag 21 januari organiseerde het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) samen met Avans Hogeschool en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) het symposium Werken aan Verpleegkundig Leiderschap. Verpleegkundigen, managers, unithoofden, docenten en vakjournalisten van 41 organisaties (waarvan 37 ziekenhuizen) waren hierbij aanwezig. Een van de aanleidingen van het symposium was dat het JBZ veel vragen krijgt over de aanpak van de professionalisering van de verpleegkundige beroepsgroep, en daaruit voortvloeiend kwalitatief goede verpleegkundige zorg. Maar de insteek van het symposium was vooral om van elkaar te leren. Daarom werden er, naast lezingen, een zestal workshop georganiseerd.

Hbo-verpleegkundige blijft aan het bed

Britt van Merrienboer, voorzitter van de Verpleegkundige Adviesraad (VAR) van het JBZ en verpleegkundig specialist Oncologie, sprak over de visie van de VAR (en daarmee van het JBZ) op de verpleegkundige professional. Het is belangrijk dat de hbo-verpleegkundige aan het bed staat en wil blijven staan, en niet vertrekt omdat ze een uitdaging mist. Daarbij werd benadrukt dat de hbo-verpleegkundige niet het werk van de mbo-verpleegkundige overneemt; zij werken samen in de zorg voor de patient, en ieders kwaliteiten worden optimaal benut.

Bo Leijten, mbo-verpleegkundige in het JBZ en blogger over dit onderwerp in de Nursing, sprak over wat het onderscheid tussen mbo en hbo voor haar en haar afdeling betekent. In het begin moest men opnieuw een balans vinden. Verder zijn de taken van de mbo-verpleegkundige weinig veranderd, aldus Bo. De hbo-verpleegkundige cooerdineert de zorg, kwaliteit en veiligheid, en coacht de mbo-verpleegkundigen in het verpleegkundig proces.

Verschillende wegen

Marjolein Schouten, manager van de Jeroen Bosch Academie (JBA), illustreerde met een afbeelding van Rome dat er verschillende wegen zijn die naar de professionalisering van de verpleegkundige zorg leiden. Hierin is het belangrijk om duidelijk voor ogen te hebben wat men met de verpleegkundige beroepsgroep wil bereiken, en de structuur en de werkprocessen hierop in te richten. Daarbij zijn trotse en enthousiaste rolmodellen van belang. Maar ook het niet te strak vasthouden aan fases en planningen, en de bewustwording dat een dergelijk proces tijd kost.

Om huidige hbo-verpleegkundigen te versterken in hun rol, biedt het opbouwprogramma Verpleegkundig Leiderschap van het JBZ een tweejaar durend programma aan. Dit programma is gericht op theoretische kennis en toepassing in de praktijk van drie trajecten: verpleegkundig proces, klinisch redeneren en evidence-based practice. Ook wordt in het JBZ extra geinvesteerd in een passende leeromgeving en begeleiding. Langzamerhand gaat het JBZ naar een percentuele mbo/hbo-verdeling van 70-30.

Drie thema's van Verpleegkundig Leiderschap

Verpleegkundig Proces

Wolter Paans, expert lecturer bij de Hanzehogeschool Groningen, vertelde over de nut en noodzaak van het verpleegkundig proces en het daarbij horende verpleegkundig classificatiesysteem voor verpleegkundige diagnostiek (de Nanda NOC NIC). Belangrijk hierin is dat de maatschappij verandert, en daarmee de gezondheidszorg en de patient. Het verpleegkundig proces dient hierop aangepast te worden.

Evidence-based practice

Hester Vermeulen, expert lecturer aan de Hogeschool van Amsterdam, ging in op evidence-based practice (EBP). Zij pleitte ervoor om de wetenschap in de praktijk te brengen, zodat er efficientere en veiligere zorg geleverd kan worden. Daarnaast heeft EBP ook een positieve invloed op de professionalisering van de verpleegkundige zelf, alsmede op die van haar haar team.

Klinisch redeneren

Marjolein Claus, procesbegeleider van Verpleegkundig Leiderschap in het JBZ, ging in op het klinisch redeneren. Verpleegkundigen maken gebruik van twee soorten redeneerstrategieen: de intuitieve strategie en analytische strategie, aan de hand van methodieken. Het is belangrijk dat de verpleegkundige zich bewust is van de strategie die zij gebruikt en wanneer zij van strategie moet wisselen. Wat ook van invloed is op klinisch redeneren, is de context waarin het klinisch redeneerproces plaatsvindt. Zelfreflectie en evaluatie spelen dan ook een belangrijke rol bij het ontwikkelen van de klinische redeneervaardigheden.

Workshops

De aanwezigen konden niet alleen informatie opdoen, maar ook iets aan elkaar teruggeven. Dit gebeurde in een zestal workshops, waarvan ieder er aan twee kon deelnemen. Tijdens de workshops werd dieper ingegaan op onderwerpen waar specifieke belangstelling naar uitging. Zo werd er bijvoorbeeld een workshop gegeven over 'EBP in de praktijk'. Plenair werden hier vragen behandeld als: 'Wat is belangrijk bij EBP-implementatie?', en 'Hoe geef je de samenwerking met een hogeschool/universiteit vorm?'. Iedere aanwezige kreeg daarbij de gelegenheid na te denken wat dit voor zijn/haar eigen organisatie betekent. Dit zodat men met een beeld naar huis ging van hoe EBP in het JBZ is vormgegeven, maar ook met ideeen naar huis ging om succes te boeken binnen de eigen organisatie.

Jeroen Bosch Ziekenhuis

In het Jeroen Bosch Ziekenhuis richten we ons op het bieden van voortreffelijke zorg. Zorg die veilig en gastvrij is en waarin een open dialoog mogelijk is tussen zorgverlener en patient. Zorg die gegeven wordt in een stimulerende omgeving, waarin wij continu streven naar verbetering en kennisoverdracht. Bijvoorbeeld door onderzoek, samenwerking met andere zorgpartners en bedrijven en door het opleiden van jonge medische en andere professionals. Zorg waarbij gewerkt wordt vanuit een kerngedachte: Aandacht maakt 't beter.

Het Jeroen Bosch Ziekenhuis uit 's-Hertogenbosch is een groot STZ-ziekenhuis met ruim 760 bedden en ruim 4000 medewerkers. De 260 medisch specialisten zijn binnen het JBZ georganiseerd in de Bossche Specialisten Cooeperatie (BSC). Het JBZ verzorgt samen met de BSC de medisch-specialistische zorg in de regio 's-Hertogenbosch en Bommelerwaard. Bijzondere aandachtsgebieden zijn minimaal invasieve (robot)chirurgie en ketenzorg.