Minister Bussemaker neemt aanbevelingen voor versterking van de beta..


Meer informatie
Contactperso(o)n(en): Anita van Stel
Bijlage(n): pdf file Koersvast ( 468KB )
Weblocatie: http://www.fom.nl/live/nieuws/archief_persberichten/persberichten2016/artikel.pag?objectnumber=321735
printerversie
29 januari 2016, 2016/04

Minister Bussemaker neemt aanbevelingen voor versterking van de betadisciplines natuur- en scheikunde in ontvangst

Op 29 januari heeft minister Jet Bussemaker van Onderwijs Cultuur en Wetenschap het rapport 'Koersvast, Aanbevelingen ter verdere versterking van de betadisciplines natuur- en scheikunde' in ontvangst genomen. De minister zegde toe Koersvast door te geleiden naar de Tweede Kamer.
Koersvast
vergroten Koersvast
In de Wetenschapsvisie 2025 is de Commissie Breimer door het Kabinet gevraagd aanbevelingen te doen voor versterking van de betadisciplines. Het rapport Koersvast is een reactie op dit verzoek. Het is ook een eerste uitwerking van het Visiedocument 2025 waarin de Commissie Dijkgraaf omschrijft
dat fysica en chemie bij uitstek vakgebieden zijn om oplossingen te vinden voor maatschappelijke problemen. De Commissie Breimer benoemt in Koersvast de knelpunten die de ontwikkeling van de betadisciplines in de weg staan.

De belangrijkste knelpunten:

* Nederland is steeds minder in staat chemische en fysische toponderzoekers aan te trekken en te behouden. Vooral het gebrek aan funding is nijpend.
* De instroom van meisjes en studenten van allochtone afkomst in de natuur- en scheikundeopleidingen blijft sterk achter; de studentenpopulaties zijn geen afspiegeling van de samenleving en dit heeft een uitstralingseffect in het onderwijs. Outreach activiteiten zijn te weinig op deze
groepen gericht.
* Er is geringe belangstelling voor de universitaire lerarenopleidingen natuur- en scheikunde. Dit is een bedreiging voor de kwaliteit van het vwo en voor de continuiteit van de lerarenopleidingen.
* Universiteiten hebben problemen om de onderwijs- en onderzoekinfrastructuur te bekostigen.

Sinds 2011 is een deel van de achterstand in de betadisciplines ingelopen via de uitvoering van het Sectorplan Natuur- en Scheikunde. Belangrijke resultaten zijn behaald, zoals een sterke groei van studentenaantallen in natuur- en scheikunde en een verbeterd studierendement van de
BSc-opleidingen. Om deze positieve ontwikkelingen een permanent karakter te geven en om de overige doelen te bereiken, zijn nieuwe, nationaal gecooerdineerde inspanningen nodig. Op diverse fronten wordt het belang van de natuur- en scheikunde onderstreept: ook de Nationale Wetenschapsagenda
kent de sector cruciale taken toe. De sector moet beter geequipeerd worden om zijn werk te doen.

De Commissie Breimer bepleit een nationaal plan voor de natuur- en scheikunde. Voor de financiering van door Breimer c.s. voorgestelde maatregelen is een structureel accres van MEUR 119 per jaar nodig. Met deze middelen kan een aanzienlijke bijdrage geleverd worden aan de verkleining van het
betagat (van MEUR 270 per jaar); dit is essentieel om de Nederlandse inspanningen in de chemie en fysica weer in de buurt te brengen van wat internationaal gangbaar is.

In Koersvast beveelt de Commissie Breimer aan hoe de meest urgente knelpunten daadkrachtig aangepakt moeten worden. De Commissie vindt dat de versterking van de betadisciplines natuur- en scheikunde primair via drie (samenhangende) invalshoeken gestalte moet krijgen: onderwijs, onderzoek, en
maatschappij en innovatie.
Een samenvatting van de aanbevelingen:

Onderwijs
Op vrouwen en allochtone minderheden gerichte outreach activiteiten - op alle niveaus - moeten leiden tot een substantiele verhoging van aantallen studenten, tot meer natuur- en scheikundeleraren in het voortgezet onderwijs en meer vertegenwoordiging in de wetenschappelijke staf van
universiteiten, uit deze groepen. Daarnaast zijn krachtige maatregelen nodig om academisch geschoolde fysici en chemici te enthousiasmeren om leraar te worden. De toename van studenten vergt een structurele inspanning om de onderwijsinfrastructuur - labs en apparatuur - in stand te kunnen
houden.

Onderzoek
Dat toponderzoekers niet voor Nederland kiezen zal de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek in de natuur- en scheikunde in ons land negatief beinvloeden. De vakgebieden behoren nu nog tot de wereldtop. De Commissie Breimer beveelt een actiever overheidsbeleid en adequate financiering
aan, om zowel mid career als jonge onderzoekers in staat te stellen onderzoek te doen.

Maatschappij en innovatie
Van nature zoeken chemici en fysici al naar onderlinge samenwerking, met onder anderen wiskundigen, biologen, technici en medici, om gezamenlijk vragen in het onderzoek te beantwoorden. Chemie en fysica zijn belangrijk voor topsectoren als Chemie, HTSM, Energie, Water, LSH en AgriFood. Voor de
ontwikkeling van strategische onderzoeksprogramma's zijn de financiele mogelijkheden echter te beperkt. Fysici en chemici werken veel en succesvol samen met het bedrijfsleven. De aanbeveling is voor cofinanciering van Publiek-Private Samenwerking meer publieke middelen beschikbaar te stellen.

In perspectief
De Commissie Breimer realiseert zich dat de voorgestelde maatregelen fors zijn, net als het voorgestelde structurele accres van MEUR 119 per jaar. Uit deze budgetverhoging (van dertig procent) kan een verdubbeling van het aantal studenten geaccommodeerd worden, en daarnaast faciliteren de
middelen een maatschappelijk relevante onderzoekagenda, en een versterking van de concurrentiepositie van Nederland.

Commissievoorzitter Douwe Breimer is verheugd dat het belang van natuur- en scheikunde voor onderwijs, wetenschap en samenleving goed op ieders netvlies is gekomen. Breimer: "Het Sectorplan en de beschikbaarheid van additioneel budget hebben goed gewerkt. Maar, we zijn er daarmee niet. In
'Koersvast' benadrukken wij de huidige tekortkomingen. Nederland heeft bij de chemie en de fysica te lang voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten, met als gevolg een uitholling van de betadisciplines. Een moderne kenniseconomie als Nederland mag zich dat niet veroorloven. De
financiering van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek in de natuur- en scheikunde moet verder omhoog tot een niveau dat de vergelijking met een internationale voorhoede goed kan doorstaan."

De Commissie Breimer en het Sectorplan Natuur- en Scheikunde
De Commissie Breimer, onder aanvoering van prof.dr. Douwe Breimer, is in 2009 geinstalleerd door de toenmalige minister Plasterk van OCW. De Commissie ziet toe op de uitvoering van het Sectorplan Natuur- en Scheikunde, dat is opgesteld door vertegenwoordigers uit het veld. Het Sectorplan richt
zich op het wetenschappelijk onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek: modernisering van het onderzoeklandschap, versterking van het onderzoek op focusgebieden die in profileringsplannen zijn vastgelegd, en het creeren van 'focus en massa' binnen de instellingen. Sinds 2011 stelt OCW
jaarlijks 20 miljoen euro voor het Sectorplan beschikbaar. De Commissie Breimer adviseert over de verdeling van deze middelen, in continu overleg met de betadecanen en NWO.

Bij de publicatie van de Tweede Tussenrapportage in 2014 was een aantal doelen al gerealiseerd: naast de sterke groei van de studentenaantallen en het verbeterde studierendement van de BSc-opleidingen, is de koppeling van het masteronderwijs aan de onderzoekzwaartepunten voortvarend ter hand
genomen.

De Eindrapportage van de Commissie verschijnt omstreeks 1 april 2016.

Voor meer informatie kunt u terecht bij de secretarissen van de Commissie Breimer:
Drs. H.G. (Hendrik) van Vuren, (030) 600 12 25
Dr. T. (Tanja) Kulkens, (070) 344 07 69

In de bijlage vindt u Koersvast.
Een foto van de overhandiging komt vrijdagmiddag na 17.00 uur beschikbaar. U kunt deze opvragen bij Anita van Stel, (030) 600 12 11 of (06) 51 04 62 78.