Een dijk is veel meer dan een waterkering - Waterschap Vallei en Vel..
Waterschappen laten zich inspireren door architecten, kunstenaars en geografen
Wat kan een dijk betekenen voor de omgeving? En hoe kunnen we dijken zo vormgeven dat ze ook over vijftig tot honderd jaar voldoen aan eisen van veiligheid en gebruik? Drie waterschappen gingen de uitdaging aan. Op uitnodiging van de branchevereniging van Nederlandse architectenbureaus (BNA)
werken ze mee aan de ontwerpstudio `Adaptieve dijken'. Tijdens de slotbijeenkomst op 28 januari presenteerden zes ontwerpteams in Wageningen toekomstscenario's voor de Nederlandse rivierdijken.
De waterschappen werken aan veilige dijken. Vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) staan dijkverbeteringen gepland, met name langs de rivieren. De dijken worden aangepakt met het oog op de veiligheid en de economische betekenis van het achterliggende gebied. Maar ook omdat
klimaatverandering zorgt voor een stijgende zeespiegel en extra waterafvoer langs de grote rivieren.
Drie waterschappen maakten daarom graag gebruik van de uitnodiging van de BNA om deel te nemen aan de ontwerpstudio. Elk waterschap bracht een dijkversterkingsproject in, dat steeds door twee ontwerpteams is uitgewerkt in een vernieuwende kijk op de dijk en zijn omgeving. Het gaat om drie
locaties: de Waaldijk tussen Tiel en Lent (Waterschap Rivierenland), de Grebbedijk tussen Rhenen en Wageningen (Waterschap Vallei en Veluwe) en de IJsseldijk tussen Zwolle en Deventer (Waterschap Drents Overijsselse Delta) .
Verbeelding
Wat is een dijk nog meer dan alleen een waterkering? De zes multidisciplinaire ontwerpteams hebben hun verbeelding de vrije loop gelaten. Teams van architecten, landschapsarchitecten, water- en dijktechnici, geografen, kunstenaars en studenten van de Academie van Bouwkunst Amsterdam en de
Hogeschool Utrecht. Zij dachten samen na over vragen als: wat kan een dijk betekenen voor een aantrekkelijk, multifunctioneel, bewoonbaar, veilig en klimaatbestendig landschap? Hoe maken we een adaptief systeem, waardoor de dijk en het landschap eromheen ook in de toekomst kunnen voldoen aan
veranderende eisen aan veiligheid en gebruik? Welke ruimtelijke functies zijn er te bedenken die van de dijk een veelzijdiger landschapselement kunnen maken?
Brede kijk inspireert
In hun reactie tijdens de slotbijeenkomst noemden de dijkgraven de gepresenteerde concepten `inspirerend'. Hoewel deze ontwerpen niet direct een basis zijn voor de planontwikkeling, is het juist erg interessant om vooruitlopend daarop al breder naar de dijken te kijken.
Waterschap Rivierenland, dijkgraaf Roelof Bleker: "We kijken bij toekomstige dijkverbeteringen steeds meer naar de maatschappelijke meerwaarde van een dijk. De dijk is van iedereen en daarom zijn innovaties en maatschappelijke initiatieven al in een vroeg stadium van toegevoegde waarde!"
Waterschap Vallei en Veluwe, dijkgraaf Tanja Klip-Martin: "Deze ontwerpstudie biedt ons de kans om eens los te denken van `harde', vaste ontwerpnormen en vooral naar ruimtelijke ontwikkelperspectieven te kijken. Dijken zijn er voor de waterveiligheid, maar hebben ook een ruimtelijke betekenis.
Daar denken we graag over na, samen met organisaties, bedrijven en mensen vanuit andere disciplines."
Waterschap Drents Overijsselse Delta, programmamanager Hoogwaterbescherming Pieter Kroes: "De ontwerpstudie levert verrassende inspiratie op. Letterlijk een andere kijk op de dijk. `Adaptief' gaat niet over maximale hoeveelheid functies op of om een dijk. Wel het gebied rond de dijk zo
inrichten dat de nieuwe veiligheidseisen gerealiseerd kunnen worden in verbinding met de omgeving."
Meer weten over de ontwerpen?
Informatie over de ontwerpen en de context van deze ontwerpstudie is te vinden op de website van de BNA: www.bna.nl/onderzoeks-project/de-adaptieve-dijk/. Begin februari komt hier ook een film bij te staan over de ontwerpen.