Persbericht 28 januari 2016

Mensen met overgewicht die in korte tijd veel gewicht verliezen, komen na het dieet niet meer aan dan mensen die geleidelijker afvallen. Dat blijkt uit onderzoek van o.a. Roel Vink, Edwin Mariman en Marleen Baak van de Universiteit Maastricht, dat deze week is verschenen in het tijdschrift Obesity. Algemeen wordt aangenomen dat het niet goed is om in korte tijd veel gewicht te verliezen (een zogenaamd crashdieet) omdat dit het risico op gewichtstoename na het dieet (het jojo-effect) zou verhogen. Dit onderzoek laat echter zien dat deze aanname niet klopt. Dit kan gevolgen hebben voor dieetadvies aan mensen met (ernstig) overgewicht.

Voor het onderzoek werd een groep van 60 personen met overgewicht of ernstig overgewicht verdeeld in twee groepen. Een groep kreeg een zeer laag calorisch dieet of crashdieet van 500 kilocalorieen per dag gedurende 5 weken. De twee groep kreeg een laag calorisch dieet van 1250 kilocalorieen per dag gedurende 12 weken. Proefpersonen in beide groepen verloren gemiddeld 8 a 9 kilo, ongeveer 10% van hun lichaamsgewicht. Daarna kregen de deelnemers geen dieetadvies meer. Na 9 maanden werd gekeken hoeveel de deelnemers waren aangekomen. Beide groepen bleken evenveel te zijn aangekomen, ongeveer 50% van het gewicht dat ze verloren hadden met het dieet. Het crashdieet van 5 weken veroorzaakte dus geen grotere gewichtstoename dan het geleidelijke dieet van 12 weken. "Het jojo-effect is dus niet groter na een crashdieet dan na een geleidelijk dieet", aldus Roel Vink, als promovendus betrokken bij het onderzoek.

Twee factoren waren wel van invloed op de gewichtstoename na het dieet: de mate van lichaamsbeweging na het dieet en de mate van verlies van vetvrije massa tijdens het dieet. "Wij denken dat het gaat om verlies van spiermassa omdat je met een dieet weinig calorieen en dus ook weinig eiwitten binnen krijgt," zegt Vink. "Proefpersonen met een groter verlies van spiermassa tijdens het dieet en personen met minder lichaamsbeweging daarna, kwamen meer aan. Waarschijnlijk zorgen deze factoren voor een verlaging van het energieverbruik, en dat zou kunnen leiden tot gewichtstoename als je weer `normaal' gaat eten", aldus de onderzoekers. Of er wellicht andere nadelige gevolgen zijn van een crashdieet, en welke factoren ervoor zorgen dat mensen weer aankomen na een dieet, wordt nog onderzocht.