Onder de oudere werknemers is het aantal zzp'ers het meest gestegen, vooral na de crisis. En als het kabinet blijft wegkijken voor de aanpak van de fiscale inkomenssteun, zal dat aantal zzp'ers zeer sterk blijven toenemen met alle rampzalige gevolgen voor de financiering van de collectieve sector.

50PLUS-Eerste Kamerlid Martin van Rooijen bracht dit dinsdag 26 januari naar voren bij de behandeling in de Senaat van het wetsontwerp Deregulering beoordeling arbeidsrelaties. Rampzalige gevolgen verwacht hij in dat geval voor de opbrengst van de inkomstenbelasting en de volksverzekeringen, en voor het draagvlak van de werknemersverzekeringen en het pensioenstelsel met steeds minder werknemers. Ook de bijstandsuitkeringen zullen volgens hem dan fors stijgen.

De zelfstandigenaftrek is volgens hem een steeds meer ongerichte fiscale subsidie en oefent een magische aantrekkingskracht uit op de zelfstandige eenpitter zonder personeel. Van Rooijen: "Er is sprake van een explosieve groei van het aantal zzp'ers: zelfstandigen zonder personeel. En nauwelijks tot een groei van het aantal ondernemers met personeel en tot ondernemers met meer personeel, zo constateerde het CPB. Mijn vraag is waarom het kabinet niet de koe bij de horens heeft gepakt

(c) 26 januari 2016

in het belang van de arbeidsmarkt. Waarom niet het koene besluit genomen over forse geleidelijke vermindering van de ondernemersfaciliteiten voor zzp'ers en over aanpassingen in de sociale verzekeringswetten voor zzp'ers. Om zo een armoedeval voor zzp'ers te voorkomen, vooral de groep ouder dan 50-55 jaar. Speciaal deze groep heeft jarenlang geen sociaal vangnet van werknemersverzekeringen en is dus lang veroordeeld tot de bijstand en is daarna zonder substantieel aanvullend pensioen."

Het wetsontwerp is volgens Van Rooijen tot stand gekomen met een zeldzame inspraak in fiscale wetgeving van de ZZP-belangenorganisaties. "Maar het gaat dan ook ergens over. Over niet minder dan: to be or not to be van de status als zzp'er", benadrukte Van Rooijen. Maar de echte vraag is volgens hem: `wat is de olifant in de kamer'? Hij gaf zelf het antwoord: "Dat is de explosieve groei van het aantal zzp'ers van nu 12% tot 19% in 2030 bij de mannen bij ongewijzigd beleid, vooral fiscaal beleid."

Van Rooijen herinnerde in zijn betoog aan de kritiek die de Raad van State eerder heeft geuit. Daarover zei hij onder meer: "De Raad concludeert dat onduidelijk is welk probleem het voorstel beoogt op te lossen. Reden daarvoor is dat schijnzelfstandigheid met het oogmerk ondernemersfaciliteiten in de inkomstenbelasting deelachtig te worden, door dit voorstel niet adequaat wordt bestreden. De aanzuigende werking van de voordelen van de ondernemersfaciliteiten geldt net zo goed onder de voorgestelde regeling als onder de bestaande."

De 50PLUS-senator sprak als kritiek uit dat terwijl de arbeidsmarkt het probleem voor de toekomst is, het kabinet niets doet. "Minister Asscher heeft hier volledig gefaald zoals hij dat op een aantal dossiers voor de arbeidsmarkt doet: geen daden maar woorden. Ik behoef ook maar te wijzen op het armoedige beleid van Asscher rond de ouderenwerkloosheid."

Van Rooijen wees erop, dat bij verlaging van de fiscale steun aan deze groep het fiscale voordeel voor zzp'ers kleiner wordt en het verschil in belastingdruk met werknemers ook. Overstap van zzp'er naar werknemerschap wordt dan weer aantrekkelijker. In de loop van de jaren is de zelfstandigenaftrek voor alle zzp'ers steeds verder verhoogd tot nu 7280 euro. Voor de zzp'ers ouder dan 65 jaar en 3 maanden geldt een halve zelfstandigenaftrek van 3640 euro. Van Rooijen noemde dit de zoveelste fiscaal ongefundeerde leeftijdsdiscriminatie.