in Israel / by Elise Friedmann / on 20/01/2016 at 13:12 / Tags: EU, nederzettingen, PA, Tweede Kamer, Vredesproces

De 28 Buitenlandministers zijn maandag in de EU Raad Buitenland akkoord gegaan met tien `conclusies' over het `Midden-Oosten Vredesproces' die onder meer het etiketteringsbesluit bekrachtigen. Daarmee negeren verschillende ministers, ook Koenders, bedenkingen en vragen van hun eigen parlement ten gunste van een gezamenlijke EU-politiek.

De tien punten - u vindt ze hier - zijn vooral kritisch over Israel. Naast enkele oproepen aan `beide partijen', gaan concrete kritiekpunten vooral over Israel. Zo staat in punt 1 een oproep `om de status quo te handhaven voor de Tempelberg/al-Haram al-Sharif'. Deze status quo wordt niet bedreigd en hiervan is slechts sprake in Palestijnse propaganda.

Opvallende punten zijn dat de Conclusies benadrukken dat maatregelen van de EU gaan over `alle gebieden die Israel in 1967 heeft bezet'; inclusief Oost-Jeruzalem dus - waarvan de grenzen obscuur zijn -, en de Golan, die geen obstakel vormt voor vredesonderhandelingen met de PA en waarvan zeer onduidelijk is aan wie dit gebied volgens de EU teruggegeven zou moeten worden. Al sinds eind vorig jaar stijgt het aantal inwoners van de Golan dat het Israelisch staatsburgerschap aanvraagt. Ook opvallend is het bedekte dreigement in punt 4: `de EU zal de ontwikkelingen nauwlettend blijven volgen en zal verdere acties overwegen om de levensvatbaarheid te beschermen van de tweestaten-oplossing, die voortdurend wordt ondermijnd door nieuwe feiten'.

Etikettering

Het voornaamste punt dat ook in Israel ophef veroorzaakt is de etiketteringskwestie. (De opname daarvan in deze Conclusies maakt duidelijk dat deze maatregel niet, zoals de EU zegt, slechts een `geografische verduidelijking' is voor comsumenten maar wel degelijk is bedoeld als politiek drukmiddel.) Israel vreest dat dit een werktuig wordt in handen van boycotters, ook al stelt punt 8: 'Dit houdt geen boycot in van Israel waar de EU sterk tegen is.'

Tegen het apart etiketteren van producten van buiten de Groene Lijn als `nederzettingenproduct' hadden ook de parlementen van verschillende landen bedenkingen. De EU bepaalt met deze maatregel alvast de grenzen tussen Israel en een toekomstige Palestijnse staat, waarover Israel en de PA nog overeenstemming moeten bereiken. Deze maatregel is bovendien uitsluitend tegen Israel gericht, terwijl veel meer landen omstreden gebieden bezetten. Verschillende partijen in EU-landen vinden de maatregel om deze reden contraproductief en de verhouding tussen de EU en Israel wordt er met deze Conclusies niet beter op. De Duitse Bundestagvoorzitter Norbert Lammert noemde de etiketteringsmaatregel "niet nodig en niet wijs", maar na een lange stilte steunde de Duitse regering hem wel.

`Verzacht'?

Volgens Israelische en Amerikaanse media was het concept voor deze Conclusies nog scherper gesteld, maar weigerden Griekenland, Roemenie, Hongarije en Polen aanvankelijk dit concept te tekenen. Omdat voor officiele Conclusies unanimiteit nodig is, zouden zij vervolgens zijn `verzacht'. De Guardian schrijft dat de resolutie maandag werd aangenomen nadat Griekenland, een van de vijf landen waarvan Israel hoopte dat zij hem tegen zouden houden, ''toegaf na een weekend vol touwtrekken en druk door Palestijnse functionarissen en andere Europese diplomaten.'' Vooral Frankrijk, Ierland en Zweden lobbyden om het hardst voor de resolutie. Volgens Israelische media zou Netanyahu telefonisch een beroep hebben gedaan op Griekenland, Cyprus, Hongarije, Bulgarije en de Tsjechische Republiek (volgens andere bronnen Polen), waar de nationale parlementen veel weerstand hadden getoond tegen de etiketteringsmaatregel.

Nederland

Ook in Nederland waren er vragen over de maatregel. Een meerderheid van de Tweede Kamer nam een motie aan van Han ten Broeke (VVD), die minister Koenders vroeg om te pleiten voor etikettering van alle producten uit alle omstreden gebieden, in plaats van alleen die uit Israel. Koenders negeerde deze motie en stelde dat hij zich diende te houden aan de lijn van de EU. Volgens Koenders moesten alle 28 EU-landen dit doen (zie onder meer hier onder MOVP). Het aannemen van deze Conclusies verleent dit argument van Koenders iets meer kracht. Tijdens een persconferentie waarschuwde Koenders dat het MOVP niet naar de achtergrond mag verdwijnen. "De boodschap blijft hetzelfde", zei hij. "De EU maakt zich zorgen over de situatie in het Midden-Oosten. Wij roepen op tot de-escalatie. Wij vinden de politieke horizon belangrijk."

Foto: Koenders tijdens een persconferentie samen met Netanyahu, juli 2015. Foto ministerie van Buitenlandse Zaken | Kobi Wolf via WikiCommons CC BY-SA 2.0