Eerste baby geboren na terugplaatsing eierstokweefsel

20 januari 2016 | PERSBERICHT

Eind 2015 is een vrouw bevallen van een baby die verwekt kon worden dankzij het terugplaatsen van ontdooid eierstokweefsel. De vrouw was onvruchtbaar geworden door een behandeling voor kanker. Dankzij de transplantatie kon zij toch weer zwanger worden. Deze innovatieve behandeling wordt in Nederland alleen in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) uitgevoerd en heeft nu voor het eerst geleid tot een doorgaande zwangerschap en de geboorte van een gezond kind.

Het eierstokweefsel werd bij de vrouw weggehaald voordat zij chemotherapie onderging. Artsen verwijderden een van haar eierstokken, waarvan de buitenschil met daarin onrijpe eicellen werd ingevroren. Ruim drie jaar later is het weefsel ontdooid en teruggeplaatst in de achtergebleven eierstok en onder het buikvlies. In het teruggeplaatste weefsel zijn vervolgens weer eicellen gaan rijpen, zegt Lucette van der Westerlaken, hoofd van het IVF-laboratorium van het LUMC. "De vrouw is daarna, met behulp van IVF, zwanger geworden. Na een normaal verlopen zwangerschap kwam in november haar kind ter wereld. Dat is uniek in Nederland, en wereldwijd zijn er pas zestig kinderen geboren na deze behandeling. Ruim 40 kinderen zijn geboren nadat de moeder is behandeld tegen kanker."

Geen tijd

Jonge vrouwen die voor kanker behandeld moeten worden, kunnen door de chemo- of radiotherapie onvruchtbaar worden. Het invriezen van eicellen kan het mogelijk maken later toch nog een kind te krijgen. Maar als snel met de behandeling moet worden gestart, is er vaak geen tijd voor de hormonale stimulatie van de eierstokken die nodig is om eicellen af te kunnen nemen. "Voor deze vrouwen kan het invriezen en later terugplaatsen van eierstokweefsel een alternatief zijn", zegt gynaecoloog Leoni Louwe. "Er zijn wel een aantal criteria waar de vrouwen aan moeten voldoen, bijvoorbeeld wat betreft de leeftijd en het risico op uitzaaiing van de kanker naar de eierstok."

Veel expertise

Het LUMC is een van de topcentra voor IVF in Nederland en het enige centrum in Nederland dat eierstokweefstel terugplaatst. Sinds 2002 is bij zeventig vrouwen weefsel afgenomen en ingevroren. Bij vijf vrouwen is inmiddels eierstokweefsel teruggeplaatst, tot nu toe bij een vrouw resulterend in een succesvolle zwangerschap. "We hebben als IVF-laboratorium veel expertise in het invriezen en ontdooien van eierstokweefsel," vertelt Van der Westerlaken. "We doen ook veel onderzoek naar het verfijnen en efficienter maken van deze nieuwe techniek. Bijvoorbeeld door te kijken hoe we de overleving en het functioneren van het eierstokweefsel kunnen verbeteren."

Mogelijkheden voor de toekomst

De mogelijkheid om eierstokweefsel in te vriezen wordt nu alleen nog aangeboden aan een selecte groep vrouwen die een behandeling voor kanker moeten ondergaan en incidenteel aan jonge meisjes die door medische behandelingen een grote kans hebben om onvruchtbaar te worden. "We merken dat steeds meer behandelaars bekend zijn met wat wij doen en vrouwen attenderen op de mogelijkheden," zegt Louwe. In de toekomst moet het ook mogelijk worden om in het laboratorium eicellen te laten rijpen in ontdooid eierstokweefsel. Het risico dat met het teruggeplaatste weefsel ook de kanker terugkeert, kan dan ondervangen worden. De onderzoekers verwachten dat dat de techniek hierdoor straks breder ingezet kan worden.