TV | di 19 jan 2016

Redactie Rianne van Vuren

Verslag Maaike Kempes

Afgelopen weekend pleegde de Irakese asielzoeker Hussein Ali Abdel Amer zelfmoord in de vluchtelingenopvang in Alphen aan den Rijn. Volgens vrijwillige hulpverleners die de vluchtelingen in de opvang bijstaan was hij wanhopig omdat hij zijn paspoort niet terugkreeg zodat hij terug kon gaan om zijn gezin te helpen.

Vandaag maakt de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) bekend dat er steeds meer asielzoekers vrijwillig terugkeren. Drieduizend vluchtelingen in 2015 ten opzichte van 2.300 in 2014. Ook het aantal Irakese asielzoekers dat terug wil keren stijgt sterk.

Hoe moeilijk is het voor een asielzoeker om het paspoort terug te krijgen en terug te keren naar het land van herkomst? Volgens Akram Shawki, die namens de stichting Hoop voor vluchtelingen tweehonderdvijftig asielzoekers in de noodopvang bijstaat, heel moeilijk. Hij kende Hussein en bevestigt dat de Irakese asielzoeker graag terug wilde naar zijn gezin en dat hij gefrustreerd was omdat hij niet kon terugkeren.

Ook probeerde Shawki onlangs een Syrische asielzoeker te helpen die wilde terugkeren naar Turkije, waar zijn doodzieke zoon verblijft. Na urenlang bellen met de IND, de organisatie verantwoordelijk voor de asielprocedure, en het COA, de organisatie verantwoordelijk voor de asielopvang, lukte het hem niet om de Syrische man aan zijn paspoort te helpen. Volgens hem gaan de paspoorten in een bureaucratische molen waar ze worden gecheckt op echtheid.

De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) helpt asielzoekers wanneer ze terug willen keren. De organisatie herkent het beeld dat er moeite zou zijn om het paspoort terug te krijgen niet. Volgens het IOM kan terugkeer binnen enkele weken en soms zelfs binnen enkele dagen geregeld worden. Het ministerie van Veiligheid en Justitie bevestigt dat paspoorten worden gecontroleerd op echtheid. Maar er is volgens hen geen probleem als een asielzoeker terug wil keren en zijn paspoort terug wil. Als de asielzoeker terugkeert met behulp van het IOM of de Dienst Terugkeer en Vertrek, dan regelen deze organisaties de terugreis en dan krijgt de asielzoeker zijn paspoort terug bij de grens. En ook als de asielzoeker zelf zijn terugkeer regelt krijgt hij of zij het paspoort terug bij de grens.

In EenVandaag een gesprek hierover met Akram Shawki en Martin Wyss, Chief of Mission van het IOM in Nederland.