Nieuwe lichting Akademie van Kunsten -- KNAW

19 januari 2016

De Akademie van Kunsten breidt uit met dertien vooraanstaande kunstenaars. Ze zijn afkomstig uit de architectuur, beeldende kunst, film, filosofie, letteren, muziek, podiumkunsten en vormgeving.

De nieuwe leden zijn:

* Componist Louis Andriessen
* Ontwerper Maarten Baas
* Edelsmid en ontwerper Gijs Bakker
* Dichter, schrijver en beeldend kunstenaar Maria Barnas
* Conceptueel kunstenaar Liesbeth Bik
* Kunstenaar en filmmaker Nanouk Leopold
* Filosoof Erik Rietveld en architect Ronald Rietveld
* Beeldend kunstenaar Willem de Rooij
* Theatermaker Adelheid Roosen
* Dirigent Ed Spanjaard
* Beeldend kunstenaar Jonas Staal
* Zanger-performer Wende

"Najager van schoonheid"

Louis AndriessenComponist Louis Andriessen (1939) is een van de meest invloedrijke hedendaagse componisten. Hij is onder meer een van de grondleggers van de Haagse School, een muzikale avantgardistische en minimalistische stroming die begon in de tweede helft van de twintigste eeuw. In de
jaren zeventig richtte hij de ensembles De volharding en Hoketus op om zijn onconventionele stukken te laten spelen. Bijzonder is de manier waarop de geengageerde Andriessen uiteenlopende muziekgenres en podiumkunsten combineert. Hiermee is hij bepalend geweest voor de Nederlandse
ensemblecultuur. Sleutelwoord voor Andriessen is schoonheid; en het is de zoektocht naar deze schoonheid waardoor hij steeds nieuwe paden bewandelt.

Andriessen, die zowel de Gaudeamusprijs als de Grawemeyer Award ontving, inspireert als componist, conservatoriumdocent en hoogleraar scheppende kunsten (Universiteit Leiden/Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans in Den Haag) vele generaties van componisten, musici en
muziekliefhebbers.

"Op zoek naar het pure ontwerpen"

Maarten Baas Ontwerper Maarten Baas (1978) laat de toeschouwer vanuit een verrassend perspectief naar de werkelijkheid kijken en zet hem daarbij aan het denken. In zijn vele ontwerpen zijn tijd, vergankelijkheid en imperfectie enkele centrale thema's. Deze fascinatie komt niet voort uit een
neiging tot shockeren, maar uit een verlangen naar een directe, `pure' manier van ontwerpen.

Baas geniet internationale erkenning sinds zijn afstuderen (Design Academy Eindhoven, 2002). In 2004 werd hij door de invloedrijke galerie Moss in New York gevraagd om een solotentoonstelling te maken Where There's Smoke... die bestond uit 25 verbrande designklassiekers, waaronder meubels
van Rietveld, Sottsass, Gaudi en Thonet. In 2009 won Baas de Dutch Design Award, en verkoos een internationale jury hem als eerste Nederlander tot Designer of the Year. Momenteel zijn wereldwijd bij veel beroemde musea, galerieen en tentoonstellingen zijn objecten te zien (zoals MoMA New York,
Victoria & Albert Museum, Rijksmuseum en Stedelijk Museum Amsterdam).

www.maartenbaas.com

"Holistische benadering van ontwerpen"

Gijs BakkerVoor design, en in het bijzonder Dutch design speelt edelsmid en ontwerper Gijs Bakker (1942) een niet te onderschatten rol van betekenis. Als ontwerper van sieraden en producten en als (mede) oprichter en organisator van designplatforms zoals Droog Design (1993), Chi Ha Paura
(1996) en het Taiwanese HAN gallerij, voorheen Yii (creatief directeur sinds 2009) is hij een innovatieve wegbereider voor zowel Nederlandse als buitenlandse jonge ontwerpers. Ook als docent en inspirator heeft hij impact gehad de levens van honderden (aankomende) ontwerpers. Bakker was 25
jaar verbonden aan de internationaal vermaarde Design Academy Eindhoven; de laatste jaren als hoofd van de masteropleiding.

In zijn ontwerpen kiest Bakker een holistische benadering waarin hart, geest en materie samenkomen. Zijn ontwerpen hebben een duidelijke signatuur en vele zijn inmiddels moderne iconen geworden.

Bakkers werk is in tientallen tentoonstellingen te zien geweest. Nu in het Gemeentemuseum in Den Haag, en eerder al in onder andere het Stedelijk Museum (Amsterdam), the Museum of Arts and Design (New York) en de Hermitage (Rusland).

www.gijsbakker.com

"Vormen van de werkelijkheid"

Maria BarnasMaria Barnas (1973) is een gelauwerd dichter, schrijver en beeldend kunstenaar. In haar geschreven en beeldend werk onderzoekt ze hoe beschrijvingen en afbeeldingen de werkelijkheid vormen en vervormen. In hoeverre wordt de waarneming bepaald door kennis en taal? Valt het verschil
tussen een object en hoe dat object gezien wordt, zichtbaar te maken?

Barnas is advisor aan de Rijksakademie in Amsterdam. Ze doet cultureel onderzoek op het snijvlak van wetenschap en kunst, waarbij ze onder andere de mogelijkheden van het visuele essay bevraagt. In haar meest recente werk speelt taal een cruciale rol in het ontwikkelen van objecten. Bestaat
taal ook uit beeld? Barnas doet een poging het onzegbare vorm te geven en ontwikkelde objecten voor een alternatieve communicatie.

Barnas publiceerde twee romans. Haar poeziedebuut Twee zonnen (2003) werd bekroond met de C. Buddingh'-prijs. Voor Binnenzee (2005), het verslag van een wandeling van 21,7 kilometer in dichtvorm, ontving zij in 2015 de Elisabeth van Thueringenprijs. In 2009 ontving zij de J.C.
Bloem-poezieprijs voor Er staat een stad op (2007). Jaja de oerknal (2013) werd bekroond met de Anna Bijns Prijs 2014.

Barnas levert essayistische bijdragen aan onder andere De Gids, De Groene Amsterdammer en de Volkskrant. De columns die ze van 2007 tot 2010 schreef voor het Cultureel Supplement van NRC Handelsblad zijn gebundeld in Fantastisch (2010).

Video-essay: vimeo.com/148210015
Gedichten: www.versopolis.com/poet/18/maria-barnas
Beeldend werk: www.annetgelink.com/artists/86-maria-barnas

"Fijnzinnige ironie als signatuur"

Liesbeth Bik Liesbeth Bik (1959) studeerde in 1986 af aan de Academie voor Beeldende Kunsten (Rotterdam). Sinds 1995 trekt ze als onderdeel van Bik Van der Pol vanuit Rotterdam de wijde wereld in. Bik Van der Pol zijn conceptuele kunstenaars, schrijvers, curatoren, bestuurders en
opinieleiders. De liefde voor de kunst en het uitdragen daarvan staan voorop; fijnzinnige ironie is hun signatuur. Hun werk kenmerkt zich door kritische reflectie op het sociale en politieke en de verwevenheid van deze twee aspecten in het snel en continu veranderende publieke domein, vanuit
de overtuiging dat kunst het vermogen in zich draagt het publieke domein te vormen en politiek te maken. Bik Van der Pol ontving vele beurzen en residencies, en won in 2015 de Hendrik Chabot Prijs.

Zowel individueel en als onderdeel van Bik Van der Pol is Liesbeth Bik een bruggenbouwer met een groot verantwoordelijkheidsbesef en de behoefte om door te geven. Dit uit zich in haar goed onderhouden netwerk, inmiddels grote bestuurservaring maar vooral in haar drive om haar visie op kunst en
samenleving te uiten, niet alleen in de vorm van kunstprojecten, publicaties, en experimenten met het overbrengen van kennis en informatie maar ook door middel van tekst, debat of lezing, of in een pamflet of (open) brief.

Liesbeth Bik is verbonden aan de Jan van Eijck Academie en het Piet Zwart Institute. Zij was als Bik Van der Pol programmaleider van de School of Missing Studies, tijdelijke Master-opleiding aan het Sandberg Instituut in Amsterdam, en was tot 2015 betrokken bij het Curatorial Programme van de
Appel arts centre.

www.bikvanderpol.net

"Een verslag van wat je voelt bij de tijd waarin je leeft"

Nanouk Leopold Kunstenaar en filmmaker Nanouk Leopold (1968) doet verslag van wat je voelt bij de tijd waarin je leeft. In de afgelopen vijftien jaar heeft zij zich gevestigd als een van de meest succesvolle scenarioschrijvers en regisseurs van Nederland. Haar scenario's, zowel de originele
als die gebaseerd op een boek en films, kenmerken zich door een bijzondere eigen en artistieke toon. Iedere keer anders, maar met steeds een duidelijke eigen signatuur, waarbij zij haar achtergrond als kunstenaar weet te combineren met het vakmanschap van schrijver/regisseur.

Haar eerste film Iles Flottantes (2000) streed mee om de Tiger Award van het Rotterdams Filmfestival, haar tweede film Guernsey (2005) won twee Gouden Kalven en werd geselecteerd voor het Filmfestival van Cannes. De drie volgende films Wolfsbergen (2007), Brownian Movement (2010) en Boven is
het stil (2013) werden geselecteerd voor het filmfestival in Berlijn en wonnen meerdere prijzen op internationale filmfestivals. Met beeldend kunstenaar Daan Emmen maakt zij sinds 2008 video-installaties onder de naam LeopoldEmmen.

www.leopoldemmen.nl

"Strategische interventies op het grensvlak van kunst, architectuur en filosofie"

Erik en Ronald Rietveld Welke handelingsmogelijkheden (affordances) biedt de omgeving ons? Deze vraag fascineert filosoof en Vidi-laureaat Erik (1969) en zijn broer Ronald Rietveld (1972), winnaar van de Prix de Rome Architectuur. Verenigd in hun multidisciplinaire en experimentele studio
RAAAF [Rietveld Architecture-Art-Affordances] maken ze werk op het grensvlak van architectuur, filosofie en kunst. Hun werk kenmerkt zicht door radicale ingrepen die ontwikkelingen in gang zetten, `strategische interventies'. Elk project is een op zichzelf staand manifest', aldus RAAAF.

Enkele spraakmakende projecten van RAAAF waren Vacant NL (in het Nederlands paviljoen van de Architectuurbiennale van Venetie 2010), waarmee ze de Nederlandse regering opriepen 10.000 leegstaande publieke en overheidsgebouwen tijdelijk te hergebruiken voor kennisontwikkeling, en The End of
Sitting. Deze ruimtelijke installatie daagde mensen uit om gedurende de dag wisselende werkposities aan te nemen en was hun reactie op een samenleving die bijna geheel ingericht is op zitten, terwijl de wetenschap heeft aangetoond dat te veel zitten ongezond is. In 2013 werd RAAAF gekozen tot
`Architect van het Jaar'.
Rietveld en Rietveld hebben ruime ervaring als docenten (van academies voor beeldende kunsten tot wetenschappelijke instituten als Harvard en UC Berkeley), wonnen internationale prijzen, publiceren in internationale vakbladen, en zijn zeer actief binnen de wereld van architectuur.

www.raaaf.nl

"Entiteiten laten botsen"

Willem de Rooij Toonaangevend kunstenaar, docent, adviseur en bestuurder, dat is wat Willem de Rooij (1969) allemaal is. Zijn haarscherpe analyses van bestaande conventies van presentatie en representatie culmineren in ruimtelijke installaties waarin hij met eigen werk, dat van andere makers
of kunsthistorische objecten een spanningsveld creeert tussen politiek-maatschappelijke en autonome betekenisproductie. Zijn veelzijdige werk wordt wereldwijd tentoongesteld in de meest gerenommeerde huizen en omvat film, sculpturen en installaties.

De Rooij won de Charlotte Koehler Prijs en de Baloise Art Prize in 2000, en was Robert Fulton Fellow op Harvard University in 2005. Hij is docent aan de Staedelschule in Frankfurt am Main sinds 2006.

"Ik antwoord dus ik ben" (Levinas)

Adelheid Roosen Theatermaakster Adelheid Roosen (1958) schuwt in haar theater- en filmproducties geen enkel onderwerp: eerwraak, huiselijk geweld, (homo)seksualiteit in de Islamitische wereld, de Alzheimer van haar moeder, alles mag en moet in de openbaarheid. Geinspireerd door haar ervaringen
bij het theaterdrieluik over moslimimmigranten (1997 - 2006), ontwikkelde Roosen een adoptiemethodiek waarbij theatermakers twee weken geadopteerd worden door wijkbewoners om het contact met de ander te verdiepen en levensverhalen te verzamelen. Dit begrip staat inmiddels nationaal en
internationaal op de theater- en cultuurkaart.

Voor haar grensoverschrijdende bijdrage aan de kunsten in Amsterdam ontving Adelheid Roosen in 2009 de Amsterdamprijs, ze won een Gouden Kalf en tot twee keer toe de Prosceniumprijs. Het Humanistisch Verbond kende haar de Van Praagprijs toe omdat ze `een onvermoeibare voorvechter is van een
wereld waarin medemenselijkheid een nieuwe kans krijgt'. Ze is al bijna drie decennia verbonden aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten als docent theatermaken.

www.femaleeconomy.nl

"Pleitbezorger muziek in Nederland"

Ed Spanjaard Ed Spanjaard (1948) is een van de beste dirigenten die Nederland rijk is en een groot pleitbezorger voor Nederlandse muziek. Als gastdirigent is hij over de hele wereld actief. Kenmerkend voor Spanjaard is dat hij zowel opera's (ruim vijftig) en orkestrepertoire als eigentijdse
muziek dirigeert. Zijn afscheidsconcert als chef - na 12 jaar - van het Limburgs Symfonie Orkest in 2012 bestond uit het zelden gespeelde Martyre de Saint Sebastien van Debussy, met een nieuwe tekst van Ramsey Nasr en choreografie van Toer van Schayk. Hij is de muzikale leider van het Nieuw
Ensemble, dat in het Holland Festival 2015 Sifan in premiere bracht, een nieuwe Chinese opera die nauw verbonden is met de traditie van Sichuan. Over dit project maakt Frank Scheffer een avondvullende film. Bij de Nationale Reisopera dirigeerde hij een zeer succesvolle enscenering van Wagners
Ring. 2016 begon met voorstellingen van diens Fliegende Hollaender in het Aalto theater van Essen.

Als docent is hij verbonden aan het Convervatorium van Amsterdam.

www.edspanjaard.nl

"Democratie als kunstwerk"

Jonas Staal Het werk van beeldend kunstenaar en promovendus Jonas Staal (1981) behandelt de relatie tussen kunst, democratie en propaganda. Hij schuwt de controverse niet, en zijn werk is regelmatig aanleiding geweest voor publiek debat: zo verklaarde hij een rechtszaak die PVV-leider Geert
Wilders tegen hem aanspande tot performatief kunstwerk (De Geert Wilders Werken, 2005-2008) en deed hij onderzoek naar een gevangenisontwerp van PVV-politica Fleur Agema (Gesloten Architectuur, 2011).

In 2012 richtte hij de New World Summit op, een artistieke en politieke organisatie waarmee hij tijdelijke parlementen creeert in kunstinstituten, theaters en openbare ruimte waar hij stateloze en als `terrorist' vervolgde organisaties bijeen brengt om alternatieve modellen van democratie te
bediscussieren. Het Democratische Zelfbestuur van Rojava in Noord-Syrie commissioneerde hem naar aanleiding van deze projecten om een nieuw publiek en permanent volksparlement te bouwen in deze stateloze Koerdische regio, dat in april 2016 voltooid zal worden.

Jonas Staal dwingt middels zijn indringende beelden tot nadenken, maar initieert ook concrete samenwerkingen tussen kunstenaars en emancipatorische politieke partijen en bewegingen. Kunstenaars moeten niet alleen een esthetische, maar ook een politieke positie innemen, zo stelt hij: een nieuwe
wereld maken betekent dat de verbeelding van de kunst zich moet verenigen met de verbeelding van de politiek. Aan het PhDArts departement van de Universiteit Leiden onderzoekt hij in dat licht de relatie tussen kunst en propaganda in de 21e eeuw.

www.jonasstaal.nl
www.newworldsummit.org

"Experimenteerdrift"

Wende Als er een rode draad is door het werk van de al jarenlange succesvolle zangeres, performer en maker van eigen repertoire en shows binnen het theater en het popcircuit Wende (Wende Snijders, 1978) dan is dat haar intense nieuwsgierigheid waarmee ze zichzelf steeds opnieuw uitvindt.
In 2002 studeerde Wende af aan de Academie voor Kleinkunst met het verlangen langs podia te touren met eigengemaakte theaterconcerten, met chansonrepertoire uit de jaren vijftig en zestig. Ze ontving een indrukwekkend aantal prijzen voor haar werk, waaronder twee Edisons (categorie
`wereldmuziek' en `jazz') en in 2008 de Annie MG Schmidt prijs voor haar zelfgeschreven De Wereld Beweegt. Na zeven jaar dit soort repertoire op succesvolle wijze te hebben vertolkt, is ze ervan weggegaan met het doel om eigen repertoire te schrijven; repertoire dat binnen het genre van de
pop/elektronische muziek viel en geschikt was om in de clubs/popzalen te spelen. Met haar laatste project Last Resistance combineerde Wende elektronische muziek met orkestrale muziek.

Wende zoekt te allen tijde de grenzen op en zoekt waar deze grenzen nog verder kunnen worden opgerekt. Dit doet ze in zowel haar eigen werk, als in projecten waarbij zij met anderen meewerkt. Ze maakt shows waarin ze alle theatrale elementen gebruikt om een verhaal te vertellen, ze zoekt naar
het spanningsveld tussen theater, popmuziek, elektronische muziek en klassieke muziek en hoe zij elkaar kunnen ontmoeten en hoe zij zich tot elkaar verhouden. Daarbinnen onderzoekt ze de balans tussen het entertainment en het experiment.

Wende combineert haar grote talent en liefde voor het ambacht met een - kennelijk onuitputtelijke - bron aan experimenteerdrift.
Haar eerste hoofdrol in de film Zuerich leverde gelijk een nominatie voor een Gouden Kalf op.

www.wende.nu

Over de Akademie van Kunsten

Logo AVKDe Akademie van Kunsten telt momenteel 46 leden uit de hele breedte van de kunsten. De Akademie heeft tot doel de stem te vertolken van de kunsten in de Nederlandse samenleving (inclusief de politiek) en het bevorderen van de interactie tussen de kunsten onderling, de kunst en de
maatschappij en tussen wetenschap en kunst.

De Akademie van Kunsten is een onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

Meer informatie: akademievankunsten.nl

Selectie van de leden

Belangrijkste criterium bij de keuze van leden zijn hun artistieke prestatie. Bij de selectie heeft een commissie bestaande uit leden van de Akademie van Kunsten, KNAW en De Jonge Akademie, ook rekening gehouden met spreiding over disciplines, leeftijd, man-vrouwverhouding. De
nominatieprocedure stond dit jaar open voor iedereen.

Installatie

De feestelijke installatie van de nieuwe leden is op vrijdag 1 april a.s. om 20.00 uur in het Trippenhuis van de KNAW. U kunt zich daarvoor alvast aanmelden via het online aanmeldformulier.



avk-bannerweb-kleur.jpg

Contact

Irene van Houten

020 551 0733

Logo Akademie van Kunsten

Zie ook

Akademie van Kunsten

Op de hoogte blijven?

Blijf op de hoogte van nieuws en activiteiten van de KNAW en meld u aan voor onze agendaladder of volg ons via Twitter of Facebook.

Deel dit artikel Facebook Twitter LinkedIn

dinsdag 19 januari 2016