Vetcel stress zorgt voor jojo-effect bij afvallen

18 januari 2016

Wetenschappers van de Universiteit Maastricht hebben onderzoek gedaan naar een mogelijk verband tussen stress in de vetcellen en de kans om opnieuw aan te komen na afvallen (het jojo-effect). Zes jaar geleden heeft onderzoek van de Universiteit Maastricht en Hasselt onder leiding van Prof. Dr. Edwin Mariman, die ook aan het huidige onderzoek heeft meegewerkt, uitgewezen dat vetcellen hun vet niet graag afstaan. Na dat eerste onderzoek bestond het vermoeden dat vetcellen na sterk afvallen stress ondervinden. Om de stress zo snel mogelijk weer kwijt te raken, gaan ze opnieuw vet stapelen. Het huidige onderzoek van de Universiteit Maastricht bevestigt dit vermoeden. Een tweede onderzoek, uitgevoerd door Drs. Nadia Roumans, richtte zich op de samenstelling van het externe celskelet van vetcellen. Vermoed werd dat dit celskelet een cruciale factor is bij het ontstaan van vetcel stress na afvallen.

Aan het onderzoek naar vetcel stress hebben 18 gezonde proefpersonen meegewerkt. Zij hebben gedurende 8 weken een dieet gevolgd. De eerste groep bestond uit mensen die na afvallen op gewicht bleven (gewichtblijvers); de tweede uit mensen die na afvallen weer in gewicht toenamen (gewichtstijgers). De gewichtstijgers verloren 14,3% van hun lichaamsgewicht en kwamen in tien maanden weer 8,2% bij. De gewichtblijvers verloren 14,4% en kwamen slechts 0,9% bij. In het vetweefsel is gekeken naar markers (eiwitten) voor cel-stress. Gebleken is dat stress in de vetcellen tijdens afvallen bij de gewichtstijgers duidelijk meer toeneemt dan bij de gewichtblijvers. De resultaten van dit onderzoek zijn onlangs verschenen in het British Journal of Nutrition.

In het tweede onderzoek van wetenschappers uit Maastricht, Kopenhagen en Lausanne als onderdeel van het DiOGenes consortium, zijn in totaal 496 proefpersonen met overgewicht en obesitas onderzocht. Zij hebben 8 weken lang een calorie-arm dieet gevolgd en zijn 6 maanden later nogmaals gescreend. Bij dit onderzoek is aangetoond dat variatie in componenten van het externe celskelet van invloed is op de kans om na afvallen weer aan te komen. Die componenten zijn bovendien verschillend voor mannen en vrouwen. De resultaten zijn onlangs verschenen in Genes en Nutrition (19 november 2015).

Beide onderzoeken bevestigen het vermoeden dat bij een deel van de mensen, de stress in de vetcellen, opgebouwd tijdens afvallen, mee de kans bepaalt om opnieuw aan te komen. Aldus helpt de vetcel stress het hardnekkige jojo effect te verklaren.