Twee miljoen voor chemische innovaties


18 januari 2016

Uit het Innovatiefonds Chemie zijn acht LIFT-samenwerkingsprojecten van universitaire onderzoekers en bedrijven toegekend. NWO Chemische Wetenschappen draagt in totaal 1,5 miljoen euro bij aan de verschillende projecten en het bedrijfsleven in totaal 0,5 miljoen euro. LIFT is een nieuwe
publiek private samenwerkingsvorm die in 2015 is geintroduceerd. In een LIFT-project werken minstens een bedrijf en een kennisinstelling samen aan chemisch onderzoek.

Overzicht van de toegekende projecten (alfabetisch):

Polymeermembranen op basis van hernieuwbare copolymeren
Dr. Katrien Bernaerts (UM), dr. Rob Duchateau (SABIC)
De onderzoekers gaan chemisch inerte, stevige en goedkope polymeermembranen maken met toepassingen in bijvoorbeeld waterzuivering of batterijen. Hiertoe zullen nieuwe blok- en graft-copolymeren gemaakt worden die zichzelf op nanoschaal ordenen. Door het selectief degraderen / verwijderen van
een van de componenten, ontstaan porien in de membranen. Het polymeer dat selectief verwijderd wordt, is bio-gebaseerd (niet fossiel) en kan hergebruikt worden, wat maakt dat dit onderzoek een sterke groene stempel heeft. Gedurende het onderzoek wordt kennis opgebouwd om de eigenschappen van
de poreuze membranen te sturen.

Moleculaire magneet voor medicijn opname
Dr. Thomas Boltje (RUN), prof. dr. Floris Rutjes (RUN), dr. Gerrit Veeneman (PharmaCytics B.V.)
De onderzoekers gaan nieuwe drug delivery technologieen ontwikkelen die de opname van oraal ingenomen medicijnen verbeteren. Het idee is om een medicijn zodanig chemisch aan te passen dat het, door interactie met specifieke eiwitten in de darmwand, het darmmembraan gemakkelijker kan passeren
en beter kan worden opgenomen in de bloedbaan. Doel is om een verbeterd therapeutisch effect en minder bijwerkingen te krijgen bij een lagere dosering.

Veelbelovend geneesmiddel voor behandeling van Parkinson
Prof. dr. Philip Elsinga (UMCG), dr. Aren van Waarde (UMCG), dr. Ton Visser (Syncom BV)
AG-0029 is een potentieel geneesmiddel voor de ziekte van Parkinson dat zowel de motorische problemen als het verminderde cognitieve vermogen van patienten beoogt te behandelen. Daarmee kan de kwaliteit van leven van patienten gedurende een aantal jaren significant verbeteren. In dit project
wordt middels PET (Positron Emissie Tomografie) studies gekeken naar de in vivo binding van AG-0029 aan D2- en H3-receptoren, de selectiviteit ervan voor de gewenste receptoren en de optimale dosering voor toediening van AG-0029. De beoogde resultaten maken deel uit van het klinisch
ontwikkelplan van AG-0029.

Milieuvriendelijke katalysatoren
Prof. dr. Emiel Hensen (TU/e), prof. dr. Ekkes Brueck (TUD), dr. Iulian Dugulan (TUD), dr. Leon van de Water (Johnson Matthey Catalysts)
De onderzoekers gaan innovatieve chroomvrije katalysatoren ontwikkelen voor de productie van waterstof. Zij gebruiken hiervoor de unieke Delftse Moessbauer/IR spectroscopische faciliteit in combinatie met katalytische activiteitsmetingen om een beter begrip te verkrijgen van de invloed van
chroom op katalytische ijzeroxide locaties. Het onderzoek draagt bij aan een van de hoofddoelen van duurzame chemie, namelijk het ontwikkelen van technologieen die het gebruik van gevaarlijke chemicalien in chemische productieprocessen overbodig maken.

POX-Patch
Prof. dr. ir. Jan van Hest (RUN), prof. dr. Harry van Goor (RUMC), drs. Johan Bender (GATT Technologies)
Bestaande hemostatica (bloedstelpende middelen) die worden toegepast bij operaties bestaan uit dierlijk materiaal, bijvoorbeeld collageen, gecombineerd met bloedstollingsfactoren. Deze hemostatische medicijnen hebben niet alleen technische tekortkomingen maar zijn ook nog eens erg duur
waardoor toepassing beperkt is. GATT Technologies BV werkt samen met de Nijmeegse onderzoekers aan een kosteneffectief (semi)synthetisch polymeer hemostaticum (POX-Patch) met superieure eigenschappen. Op het gebied van chirurgische hemostatica is er nog geen goede (semi)synthetische variant op
de markt. Met POX-Patch hopen de onderzoekers daar binnen een paar jaar verandering in te brengen.

Op weg naar innovatieve antibiotica en herbiciden
Dr. Anna Hirsch (RUG), dr. Matthew Groves (RUG), dr. Gudrun Lange (Bayer CropScience)
Resistentie tegen antibiotica en herbiciden is momenteel een serieus probleem. De onderzoekers gaan nieuwe moleculen ontwerpen die een essentieel enzym voor de groei van onkruid en pathogene bacterien op een specifieke manier remmen. Hiervoor gaan ze eerst de structuur van het enzym
ophelderen, waarna deze gebruikt wordt bij het rationeel ontwerpen van nieuwe remmers. Uiteindelijk zouden de nieuwe remmers tot een beter antibioticum of herbicide met een volledig nieuw werkingsmechanisme doorontwikkeld kunnen worden.

Digitaal printen met thermisch reversibele materialen
Prof. dr. Francesco Picchioni (RUG), dr. M. Miedema (Oce Technologies), dr. ir. Otto Salomons (Oce Technologies)
De onderzoekers richten zich op het vinden van een proof-of-principle voor het toepassen van thermisch reversibele materialen in digitaal printen. Als het lukt, ziet het consortium diverse unieke voordelen zoals verbeterde prestaties en duurzaamheid. Denk bij het laatste vooral aan de
transitie van fossiele naar hernieuwbare materialen, betere recyclebaarheid en minder (toxische) milieubelasting. Gezien de potentiele grootte van de digitale printmarkt is een aanzienlijke impact te verwachten, zowel economisch, sociaal, technisch als milieutechnisch.

Nieuwe speurstoffen
Dr. ing. Danielle Vugts (VUMC), prof. dr. Bert Windhorst (VUMC), drs. Perry Kruijer (Cyclotron)
De onderzoekers gaan hun recent ontwikkelde methode om verbindingen radioactief te labelen met een [18F]trifluoromethyl groep geschikt maken voor industriele toepassing. Met behulp van deze labelingsmethode zullen drie nieuwe speurstoffen (tracers) ontwikkeld worden voor klinische toepassing.
Twee tracers zijn gericht op het beter en eerder diagnosticeren van neurologische aandoeningen en een tracer zal gebruikt worden voor het selecteren van darmkanker patienten, die de grootste kans maken om te profiteren van behandeling met een nieuw duur medicijn.

Over LIFT

LIFT (Launchpad for Innovative Future Technology) is een van de publiek-private samenwerkingsvormen die gefinancierd wordt uit het Innovatiefonds Chemie (voorheen Fonds Nieuwe Chemische Innovaties), het fonds voor publiek-private samenwerking in de chemie bij NWO. LIFT is bedoeld voor
publiek-private samenwerking tussen ten minste een bedrijf en ten minste een kennisinstelling, waarbij de kennis- en/of innovatievraag van het deelnemende bedrijfsleven wordt aangepakt. Een LIFT-project wordt in een keer aangevraagd en beoordeeld, maar meestal in twee fases uitgevoerd en
gefinancierd. In de eerste fase is de cash-bedrijfsbijdrage lager dan in de tweede fase. De totale projectgrootte ligt tussen 150.000 euro en 300.000 euro, waarvan een kwart door het gezamenlijke bedrijfsleven betaald wordt en drie kwart door NWO. Onderwerpen die passen binnen de roadmaps van
de Topsector Chemie komen voor financiering in aanmerking.

Bron: NWO