Robin Lemmen won de Toptalent Prijs voor pabostudenten met haar afstudeerscriptie over combinatieklassen. Ze schreef er ook een praktisch boekje over met tips.

Je schreef een boekje met tips over combinatiegroepen. Hoe kwam je daar zo bij?

"Ik liep mijn afstudeerstage voor pabo de Kempel op een heel kleine school, in een gebied met erg veel bevolkingskrimp. De school werkte met combinatiegroepen, op het laatst hadden ze een combinatiegroep 1/2/3, een combinatiegroep 4/5/6 en een combinatiegroep 7/8. Toen heb ik besloten daar mijn scriptie over te schrijven."

Stond je tijdens je stage ook voor zo'n groep?

"Dat kon bijna niet anders. In het begin is dat even wennen, maar ik vind het nu zo normaal dat het juist gek is dat ik na mijn afstuderen op mijn nieuwe school maar een groep in mijn klas heb."

Is het moeilijk om les te geven aan een combinatiegroep? "Niet als de leerlingen hun eigen leerproces kunnen sturen, en dus zelfstandig kunnen werken. Maar de meeste leerlingen zijn gewend zich afhankelijk op te stellen. Als ze iets niet begrijpen of als even niet verder kunnen, leggen ze hun pen neer en wachten ze tot de leerkracht tijd voor hen heeft. En dat kan in een combinatieklas wel even duren. Want daar moet je als docent minstens twee keer instructie geven: een keer aan elke groep leerlingen."

Dus leerlingen moeten zelfstandiger leren werken? "Zeker. En dat kan ook, zo bleek tijdens mijn afstudeeronderzoek. Met feed up, feedback en feed forward."

Dat moet je even uitleggen.

"Bij feed up benoem je van tevoren het doel van de les. Wat moet er geleerd en gedaan worden? Bij feedback kijk je tijdens de les hoe de kinderen het aanpakken. Met feed forward kijk je terug op de les en vooruit naar de volgende les: wat gaat daarin gebeuren, en hoe gaan de leerlingen het dan nog beter doen?"

En dat helpt?

"Als je deze manier van werken wilt invoeren is het handig om daar al in de lagere groepen mee te beginnen. Maar tijdens mijn afstudeeronderzoek hebben we in vier weken tijd toch een aantal grote stappen weten te zetten. Ik merkte dat ik zelf bijvoorbeeld geen doelen stelde aan het begin van de les. Als je dat wel doet, weten de leerlingen waaraan ze moeten werken en kunnen ze zichzelf vragen gaan stellen: Lukt het? En hoe weet ik dat het lukt? En hoe meer leerlingen zelf doen, hoe meer jij je handen vrij krijgt om ondertussen instructie te geven aan de andere groep in de combinatieklas."

Daar heb je een boekje over geschreven.

"Het is een hulpboekje met beknopte uitleg over de feed up, feedback en feed forward. Heel praktisch, als handleiding voor in de klas."

En nu aan de slag, als beginner!

"Ja, ik doe ondertussen ook mee met het project `Vierslagleren'. Daarbij word je als beginner gekoppeld aan een ervaren leerkracht en volg je een masteropleiding."

Gaan combinatieklassen verdwijnen in het onderwijs, of worden het er juist meer?

"Hier in Zuid-Nederland hebben we behoorlijk wat bevolkingskrimp, dus ik verwacht dat steeds meer scholen met combinatiegroepen gaan werken. Maar dat kan dus best, als je een goed onderwijsmodel hanteert. Trouwens, ik pas dat model nu ook toe in mijn groep 8. Die leerlingen moeten toch ook zelf hun leerproces sturen als ze straks op het voortgezet onderwijs komen. Daar kunnen ze nu alvast mooi mee beginnen."

Wilt u het boekje Denken om te leren van Robin Lemmen digitaal ontvangen? Mail de auteur: robin_lemmen@hotmail.com