Openbaarheidsdag in het Nationaal Archief
5 januari 2016
Den Haag
Dinsdagochtend 5 januari was het zo ver: het Nationaal Archief opende om 10 uur de deuren naar de archieven die dit jaar vrijgekomen zijn. Journalisten van landelijke en lokale media stonden klaar om de archieven te onderzoeken en de sfeer te proeven.
De oogst dit jaar bestaat uit ongeveer 7.000 inventarisnummers; het overzicht ervan is 1.709 pagina's lang. Er zitten stukken bij uit de periode 1940 tot 1995, varierend van het oorlogsarchief van koningin Wilhelmina tot de notulen van de ministerraad van 1990 tot de burgerlijke stand van
Abbenbroek tot Zwijndrecht en een dossier van de Nederlandse Orde van Advocaten.
Voor iedereen
Volgens NOS-verslaggever Pauline Broekema is archiefonderzoek een waar feest. "Er zouden meer mensen gebruik van het archief moeten maken; je kan veel bijzonderheden aantreffen! Zo vond ik samen met journalist/schrijver Paul Hellmann in het CABR-archief informatie over zijn vader die in
Sobibor is overleden. In het dossier zaten nog briefjes die hij als kind naar zijn vader had gestuurd." De onderwerpen die Broekema vandaag gaat bekijken voor het NOS-journaal vanavond zijn zeer divers: "Er is voor iedereen wat wils; dat wil ik mensen graag duidelijk maken."
Royalty verslaggever Remco Meijer van de Volkskrant is vooral benieuwd naar het Londens archief van Wilhelmina. Hij verwacht geen `openbaring': "Deze bronnen zijn al eerder geraadpleegd door Lou de Jong en Cees Fasseur, dus de echte parels zijn er wel uitgehaald." Maar het blijft interessant
deze documenten met eigen ogen te onderzoeken. Overheidsarchief komt standaard vrij na 20 jaar. Uit privacyoverwegingen of in het landsbelang kan dat worden opgerekt tot 50 of 75 jaar. Van Meijer zou de openbaarheidstermijn van archieven verkort mogen worden tot maximaal 50 jaar: "Zo kun je in
elk geval onderzoek doen naar alle zaken die je zelf nog hebt meegemaakt."
Landelijke openbaarheidsdag?
Ook andere archiefinstellingen, zoals Tresoar en het Regionaal Archief Tilburg, gaven vandaag voor het eerst toegang tot niet eerder openbaargemaakte stukken. Stadsarchief Rotterdam en het Brabants Historisch Informatie Centrum hebben zelfs een openbaarheidsmaand. De roep om een landelijk
georganiseerd initiatief is al gepost op diverse media. "Het idee is zeker het overdenken waard", aldus algemene rijksarchivaris Marens Engelhard. "Voor nu is het al ontzettend mooi om te merken dat de waarde van archieven steeds meer wordt onderkend. Archieven en openbaarheid van die
archieven zijn belangrijk voor het functioneren van een democratie. Dankzij archiefonderzoek worden zaken aan het licht gebracht en getoetst."
Meer weten over openbaarheidsdag? Lees het eerder verschenen bericht Tal van documenten openbaar.