NOS Journaal 60 jaar
5 januari 2016
Den Haag
Op 5 januari 1956 om 20.00 uur zendt de NTS (Nederlandse Televisie Stichting), de voorloper van de NOS, het eerste televisiejournaal uit.
Onregelmatig nieuws
In de beginjaren van de televisie zijn het de omroepen die af en toe nieuwsbeelden de huiskamers in brengen. Maar dat is niet erg handig, belangrijke zaken als de kabinetsformatie van 1952 komen niet op het scherm en sommige omroepen willen geen nieuws uitzenden over bepaalde zaken of vinden
de zondag geen dag om (sport) nieuws uit te zenden.
Jaren van voorbereiding
Jan Willem Rengelink, lid van het bestuur van de NTS en afgevaardigde van de VARA, is voorstander van een gezamenlijk televisiejournaal. De televisie moet hot news brengen om de concurrentie met de bioscoopjournaals af te troeven. Het kost jaren van overleg voor er een gezamenlijk
televisiejournaal van de grond komt, de omroepen vinden het maar moeilijk om iets van hun autonomie af te staan.
NTS-journaal om 20.00 uur
Het NTS-journaal wordt de eerste tijd driemaal per week uitgezonden, op dinsdag, donderdag en zaterdag om 20.00 uur, vlak voor de uitzending van de omroepverenigingen. De afgevaardigde van de AVRO in het NTS-bestuur, D. Repko, vindt dat van het tijdstip van 20.00 uur afgeweken moet kunnen
worden als het journaal `de bouw van de avond', i.c. hun eigen programmering schaadt. Rengelink vindt dat dat alleen in zeer bijzondere gevallen mogelijk is. De verantwoordelijkheid voor het journaal ligt bij een journaalcommissie waarin alle omroepen vertegenwoordigd zijn.
Filmkeuring
De eerste NTS-journaals zijn niet meer dan een aantal filmpjes achterelkaar die door een voice-over van commentaar worden voorzien. Een nieuwslezer wordt in oktober 1957 geintroduceerd. De filmkeuring werpt nog een blik op het NTS-journaal, maar dat gebeurt na de uitzending. Een formaliteit
dus. Rengelink is overigens van 1945 tot 1969 lid van de filmkeuring. De filmkeuring acht de NTS-journaals geschikt voor alle leeftijden. Een apart Jeugdjournaal zou pas in 1981 het licht zien.
Een constante
Donderdag 5 januari 1956 opent de eerste uitzending van het NTS-journaal met onder meer het Nederlands kampioenschap schaken tussen Max Euwe en Jan Hein Donner. De dansers en danseressen uit de openingslead moeten van de NCRV het veld ruimen.
In de 60 jaar die volgen, ondergaat het NTS/NOS journaal veel veranderingen, uitbreidingen en gedaantewisselingen, maar er is een constante, op het tijdstip van 20.00 uur is nog altijd het NOS-journaal te zien.
Bekijk het eerste NTS-journaal.
Nationaal Archief
2.04.60 Archief van de Centrale Commissie voor de Filmkeuring, (1926) 1928-1977, inv.nr. 1040, 1071
2.25.70 Archief van de Nederlandse Omroep Stichting (NOS) en rechtsvoorgangers, 1947-2001, inv.nrs. 103, 104
2.21.327 Archief Erik de Vries, inv.nr. 283
Literatuur
Ad van Liempt, Het journaal: achter de schermen van vijftig jaar televisiegeschiedenis (Amsterdam 2005)