Nieuwjaarstoespraak burgemeester Jan Lonink


Maandag 4 januari 2016 hield burgemeester Jan Lonink een nieuwjaarstoespraak tijdens de nieuwjaarsreceptie in het Scheldetheater in Terneuzen. De toespraak leest u hieronder.

Dames en heren,

In 2015 was de grote vluchtelingenstroom volgens mij het belangrijkste thema.

Als het gaat om vluchtelingen, voelen velen van ons een soort innerlijke tweestrijd. Vreselijk dat vluchtelingen huis en haard verlaten. Vanuit wanhoop, op zoek naar hoop. Maar we kunnen ook diep bezorgd zijn over die enorme aantallen, en of de draagkracht van de samenleving wel groot genoeg
is.
Uit onderzoek van I&O Research blijkt dat 7 op de 10 Nederlanders het acceptabel vindt als er in hun gemeente een azc komt. 30 procent daarvan verbindt er wel voorwaarden aan, zoals een goede balans tussen de dorps- of stadsgrootte.

Ook bij de vluchtelingenproblematiek blijkt beeldvorming invloedrijk. Genuanceerde feiten moeten meer tegenwicht bieden aan incidenten.
Dan kan realistische informatie de basis zijn voor de meningsvorming. Zo is het een feit dat bij veel opvanglocaties relatief weinig incidenten zijn. En ook dat migratie geen nieuw fenomeen is. Vele vluchtelingen werden hier al tijdens de Eerste Wereldoorlog opgevangen. Ik hoorde laatst dat in
1914, van 9 op 10 oktober, via Koewacht 21.000 vluchtelingen binnenkwamen.
Maar we kunnen ook feiten geven over andere landen die vrijwel volledig door migratie zijn gevormd. Denk aan Canada, VS, Australie, maar ook Duitsland en Nederland hebben telkens weer grote groepen opgevangen. Bijvoorbeeld de Hugenoten in ons gebied, Portugese Joden, Indonesiers...

Maar onzekerheid en angst, kunnen maar deels weggenomen worden door feiten. Je merkt in dit debat dat mensen zich zorgen maken over veel meer dan de vluchtelingenopvang zelf.

Het gaat dan ook over werkloosheid, zorg, veiligheid, sociale woningbouw... ook over globalisering. En over grote verschillen, tussen wie veel heeft en wie veel minder. Als extra factor bij die zorgen komt daar nu de zorg over de vele vluchtelingen bij...
Dat bleek mij ook toen ik een gesprek aanging met de twee organisatoren (uit Hulst en Halsteren) van een protestdemonstratie op 12 december tegen het azc in Terneuzen. Onder het motto AZC-Nee. Zij hadden eerder gedemonstreerd in Rotterdam en Steenbergen. Er deden overigens uiteindelijk maar 3
mensen mee. De organisatoren zeiden tegen mij dat ze in opstand wilden komen. Doorvragend bleek het niet zozeer te gaan om de vluchtelingen als wel om hun zorg over de toekomst.

De zorgen en de onzekerheid zijn er, en die zijn oprecht. Dat moeten wij erkennen. Het is een gevoel van ongenoegen dat een grotere groep lijkt te ervaren. De eigenheid en identiteit wordt bedreigd. Een heftig gevoel van niet erkend worden, van miskenning... Dat is de toon.

Het is de opdracht aan de politiek en het bestuur, om vooral te zorgen dat iedereen zich gehoord en betrokken blijft voelen. Want we moeten voorkomen dat groepen zichzelf buitensluiten, of dat wij groepen uitsluiten.
Het is een moeilijke opdracht. Want agressie en intimidatie - denk aan Geldermalsen en Steenbergen - mogen wij geen enkele ruimte geven. En reacties als "krijg maar de rambam" werpen barrieres op. Ook het soms onbegrensde chagrijn en venijn op sociale media en in reacties op websites,
bevordert de dialoog niet. Het wordt steeds onverzoenlijker.

Maar ook achter dit gemor en gemopper zit een verlangen naar perspectief, visie en leiderschap. Het is daarom volgens mij vooral van belang dat wij mensen blijven betrekken en samen dat perspectief zoeken. Want onze democratie heeft verbinding nodig. Iedereen moet voelen dat hij mee kan doen,
en vooral dat zijn bijdrage ertoe doet.
Dat geldt voor `de boze burger', maar ook `de redelijken', die door alle polarisatie en het uitlichten van incidenten niet gehoord worden. Geef de redelijkheid een krachtige stem. Zoek elkaar op en ga op zoek naar het algemeen belang in plaats van een deelbelang.

In Terneuzen hebben we verbinding proberen te leggen bij de besluitvorming over de vluchtelingenopvang op Marina Beach. Onder andere met inloopbijeenkomsten. Gelukkig zonder verstoringen, konden we veel gesprekken voeren. Het bevorderde wederzijds begrip.

Mede door alle inbreng, hebben raadsleden denk ik een goed debat kunnen voeren. En een afwogen, breed gedragen besluit genomen. Met aanvullende voorwaarden. Onder andere: opvang van 600 in plaats van 800 personen, en vooral van gezinnen. Vorige maand is de opvang onder die voorwaarden in
gebruik genomen. Het gesprek met de omgeving zetten wij voort, onder meer via een regiegroep.

Als het gaat om verbinding leggen met wat mensen vinden, dan zou de regering een veel krachtigere koers mogen varen. Bijvoorbeeld door landelijk op kleinere opvanglocaties in te zetten en te spreiden over alle gemeenten. Waarschijnlijk niet de meest kostenefficiente oplossing. Maar voor
kleinere opvanglocaties is volgens mij wel veel meer draagvlak dan voor de opvang van 1000 mensen of meer.

En het kleiner organiseren is denk ik een reele optie, want al die locaties kunnen landelijk gezien toch ook genoeg bijdragen. Kijk naar onze gemeente, waar we met de opvang van 600 mensen toch meer dan 1 procent van ons inwoneraantal opvangen.

Als we kijken naar het vluchtelingendebat en alle bredere zorgen die er zijn, dan vraagt dat om daadkracht bij het oplossen van problemen. En dan vraagt het om perspectief, visie en leiderschap. Het gaat om thema's voor onze inwoners en voor vluchtelingen die hier een nieuwe start willen
maken. Om werk, wonen, om veiligheid... En ook dat we met elkaar zorgen dat ieder zijn talent kan inzetten.

Vanuit de verbinding moeten wij samen op zoek naar oplossingen en perspectief. Voor 2016 ligt er denk ik voor ons allen de uitdaging om mee te helpen dat perspectief vorm te geven.

Ik wens u en uw naasten een gezond en gelukkig 2016 toe.

Dank u wel.