Nieuwjaarsspeech burgemeester Weterings

Publicatiedatum:
zaterdag 02-01-2016
De nieuwjaarsspeech van burgemeester Theo Weterings heeft als titel 'Grenzen verleggen'.
De volledige tekst van de nieuwjaarstoespraak staat hieronder. Bekijk hier de filmbeelden van de toespraak.
Tijdens de nieuwjaarsreceptie reikte wethouder Adam Elzakalai de HLMRMeer Prijs uit aan Peter Shevtzoff, voorzitter van Meerlive. Inwoners van Haarlemmermeer hebben MeerLive gekozen uit drie genomineerden.

Burgemeester Theo Weterinings:

*"Dames en heren, jongens en meisjes, hartelijk welkom op deze gemeentelijke nieuwjaarsreceptie in ons raadhuis. Dat geldt vanzelfsprekend ook voor onze ereburgers. Een tweetal groepen heb ik voorafgaand aan deze bijeenkomst welkom geheten. Dat zijn die inwoners, die in 2015 in onze mooie
gemeente zijn komen wonen: uit de gesprekjes maak ik op, dat ze zich hier al thuis voelen. En ook diegenen onder u die de afgelopen drie jaar een Koninklijke Onderscheiding hebben mogen ontvangen. Het gemeentebestuur dankt u opnieuw voor het vele vrijwilligerswerk dat u, vaak over een lange
periode, voor onze gemeenschap heeft gedaan."

"Dames en heren, net als vorig jaar - een nieuwe traditie dus - zijn er vanmiddag geen andere organisaties, die hier hun nieuwjaarsreceptie houden. Leden van het college van burgemeester en wethouders bezoeken de komende weken de nieuwjaarsrecepties van organisaties en instellingen in onze
polder.

Mijn speech heeft dit jaar de titel `Grenzen verleggen', maar had even goed `Wij en de wereld, de wereld en wij; deel 2' kunnen heten. Naar analogie van de titel van vorig jaar. Ik kom daar straks op terug, maar begin eerst met een terugblik op 2015."


"Dames en heren, het afgelopen jaar kan eigenlijk alleen maar worden gekenmerkt als `Het jaar van de vluchteling'. Het kan niemand zijn ontgaan; niet buiten en niet binnen de Ringvaart. Hulp moest en moet nog steeds worden geboden; internationaal, nationaal, maar ook regionaal en lokaal.

Ook in onze polder: eerst met een kleine week crisisopvang voor ongeveer 250 vluchtelingen en binnenkort met noodopvang voor maximaal 300 vluchtelingen in Vijfhuizen.

Voor het nieuwe jaar, komt daar de discussie over een asielzoekerscentrum bij, elders in onze polder. Wij hebben als gemeentebestuur van Haarlemmermeer, gemeenteraad en college van BenW, onze verantwoordelijkheid genomen. Wij vonden, en vinden dat wij ons deel moeten bijdragen aan het oplossen
van dit internationale probleem.

We zullen de vluchtelingen in ons land een dak boven het hoofd moeten geven, evenals een humane opvang.
Betrokkenheid van omwonenden bij de realisatie van locaties, is niet alleen passend binnen ons participatiebeleid, het is tevens wezenlijk voor een vervolg gericht op integratie. Vijfhuizen heeft, bij de komst van zowel de crisisopvang als de noodopvang, een positieve betrokkenheid
getoond. Grenzen vervagen en moeten geslecht kunnen worden als we de ellende van mensen zien in de oorlogsgebieden van het Midden-Oosten."



"Dames en heren, van een heel andere orde is dat we het afgelopen jaar ook hebben stilgestaan bij de viering van het 160-jarig bestaan van onze gemeente. Het begon precies een jaar geleden met de publicatie van het boek `Rondje Haarlemmermeer. Een rondgang langs kernen in de polder' van
Haarlems Dagblad journalist Bart Boele.

In de zomer hebben we een symposium georganiseerd over de geschiedenis en de toekomst van de lokale democratie. Daar werd het boek `Besturen in verandering' gepresenteerd, over de geschiedenis van het openbaar bestuur in Haarlemmermeer 1855-2015.

Daarnaast zijn er ruim dertig taarten gegaan naar in 2015 jubilerende verenigingen en organisaties waarvan de meeste hun doelen kunnen realiseren door het werk van vrijwilligers. Het feestjaar is afgesloten met een gedichten wedstrijd: de zogenaamde `160'. Dat is een gedicht in 160 tekens,
inclusief spaties. De winnaar kan kiezen uit vrijkaartjes voor De Meerse of Duycker. En, tot besluit van dit jubileum, mag ik de naam bekend maken van de winnaar: Ed Langereis uit Hoofddorp!

En het winnende gedicht luidt als volgt:
Rondje ringvaart linksom,
zie je een bebouwde kom,
een gemeente met 26 kernen
allochtonen en autochtonen
vormen al 160 jaar een totaal.
Het is een prachtig kapitaal!"



"Dames en heren, van 2015 naar 2016 en verder. Het wordt steeds duidelijker dat de grenzen van het domein waar de lokale democratie over gaat worden verruimd. Dat bleek vorig jaar al met de decentralisatie van het sociaal domein. Een omvangrijke opgave waarvan de invoering in onze gemeente
geslaagd mag worden genoemd.

Onze inwoners tonen zich flexibel, bij het weer zelf de regie pakken voor eigen zorg of ondersteuning. Familieleden en vrijwilligers helpen daarbij. Professionals met lokale kennis, kunnen in direct contact steun bieden. De gemeente voert op afstand regie en stimuleert de eigen kracht. Niet de
overheid bepaalt de grens van wat kan of wat moet maar onze inwoner komt zelf weer aan het stuur.

Een moderne gemeente wordt veel meer partner, in de zich steeds verder ontwikkelende netwerksamenleving. De burger is mondiger geworden, goed opgeleid, en haalt veel kennis direct van internet.

Wat betekent dat voor de gemeenteraad, voor het college van burgemeester en wethouders en voor de burgemeester? Daarover breken meerdere personen en organisaties zich het hoofd. Zoals de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Die heeft een commissie, onder leiding van de Brabantse Commissaris
van de Koning, Wim van de Donk, gevraagd haar te adviseren over toekomstgericht lokaal bestuur.

Op verzoek van de VNG, wordt eerst gekeken naar de relevante ontwikkelingen in de lokale samenleving, het veranderende politieke leiderschap, en de sterk uitgebreide verantwoordelijkheden van de lokale overheid. Dan moet worden gekeken, wat dit voor effect heeft of moet hebben voor de
rolopvatting van de diverse bestuursorganen. Dat is extra belangrijk omdat in Den Haag vaak de verleiding groot is, vooral bezig te zijn met institutionele verandering.

Zoals de gekozen burgemeester. Die mogelijk wordt als de benoemingswijze definitief uit de Grondwet wordt gehaald. Mij maakt het niet uit of ik word herbenoemd of gekozen. Waar het om gaat, is dat een burgemeester, of een ander gemeentelijk bestuursorgaan, passende taken en bevoegdheden heeft
om de juiste rol in de lokale samenleving te vervullen.

Belangrijk is inzicht in wat de inwoner van ons, als lokale overheid, verwacht. Wat verwachten onze inwoners en bedrijven van hun meest nabije overheidsbestuur de komende decennia? Dan gaat het ook om de positie van de gemeenteraad.

Inwoners willen zelf aan het stuur en we verwachten van hen steeds meer in het sociale domein. Maar, ze verwachten ook directe invloed bij de inrichting van hun leefomgeving of ruimte om met andere inwoners initiatieven voor de gemeenschap te ontplooien.

Zo hebben we het dan over de toekomst van de representatieve democratie in relatie tot de opkomst van de participatieve democratie. Wat betekent dit voor de eindverantwoordelijkheid van de raad; het zogenaamde `hoofdschap van de raad'?

In mijn nieuwjaarsboodschap van 2014 zei ik het zo:
"Vanzelfsprekend blijft de gemeenteraad aan de bal, als het gaat om het stellen van kaders om het maken van ruimtelijke of financiele
keuzes, of een besluit met een integrale afweging van belangen."
Einde citaat.

Maar de hardheid van de kaders wordt flexibeler in een samenleving die, mede door de vele digitale communicatiemiddelen, zich steeds meer ontwikkelt tot een intensieve netwerksamenleving.

Sommigen komen met radicale voorstellen voor verandering in ons representatieve systeem. Zoals cultuurhistoricus David van Reybrouck die voorstelt onze vertegenwoordigende lichamen niet meer te kiezen, maar samen te stellen door loting.

Heeft ons representatieve systeem, gebaseerd op politieke partijen en -lijsten, nog voldoende toekomst? Als steeds minder mensen zich willen binden aan een politieke groepering en kiezers steeds meer en sneller wisselende voorkeuren hebben. Zijn gekozen volksvertegenwoordigers per definitie
geschikter zijn dan gelote?

De democratie in zijn oorspronkelijke vorm is ontstaan in de Griekse stadstaat. Elke man met een bepaald vermogen was verplicht, als hij was ingeloot of aangewezen, om een jaar lang, deel te nemen aan het bestuur van de stadstaat. In onze 21^ste eeuw zou het dan gaan om elke man en vrouw vanaf
18 jaar; of straks misschien vanaf een nog jongere leeftijd.

Kan democratie door loting, terugkeren in onze moderne stadstaten van de 21^ste eeuw? Onze moderne stadstaten, die bestaan uit grote stedelijke gebieden, die steeds meer leidend worden bij de oplossing van problemen. Zoals bij ons Metropoolregio Amsterdam."

"Dames en heren, dit gaat u misschien zo net in het nieuwe jaar allemaal te snel. Maar soms is het goed in ons denken grenzen te verleggen.

Minder grensverleggend, en eigenlijk onvermijdelijk, is de ontwikkeling die gemeenten meer mogelijkheden geeft, om lokale belastingen te heffen. Een grensverlegging van rijksfinancien naar lokale financien.

Dat is het advies van een andere commissie ingesteld door de VNG, en onder leiding van oud SER-voorzitter Alexander Rinnooij Kan. Die stelt onder meer, dat door de decentralisatie van onder meer de langdurige zorg en arbeidsparticipatie een verregaande onevenwichtigheid is ontstaan tussen
eigen inkomsten en uitgaven bij gemeenten.

Op Europese schaal is Nederland echt een buitenbeentje, met een erg klein lokaal belastinggebied. Als je meer taken naar gemeenten overhevelt, is het gewenst om gemeenteraden meer mogelijkheden voor eigen belastingheffing te geven. Dat zorgt ervoor, dat juist op lokaal niveau de discussie
plaatsvindt tussen het gewenste voorzieningenniveau - bijvoorbeeld het niveau van de zorg voor ouderen - en het daarvoor middelen vragen aan de eigen kiezers.

Natuurlijk moet verruiming van het lokale belastinggebied gepaard gaan met evenredige verlaging van het rijksbelastinggebied. We willen immers dat inwoners en bedrijven geen verhoging van de belastingdruk ervaren. Ik zei het al; het gaat om grensverlegging
tussen rijks- en lokale belastingen.

Dames en heren, het is duidelijk, niet alleen de fysieke landsgrenzen, maar ook de grenzen van de verantwoordelijkheden van de verschillende overheidslagen, zijn aan verandering onderhevig. De politieke discussie hierover in Den Haag, gaat verrassend snel. Het is geen in het oog springend
onderdeel van het Belastingplan 2016. Maar om voldoende steun in de Eerste Kamer voor dit plan te krijgen, heeft het kabinet Rutte besloten voor de komende zomer een voorstel uit te werken. Een plan, om 4 miljard euro te verschuiven van het rijksbelastinggebied naar het gemeentelijke
belastinggebied."



"Dames en heren, met het vorige onderwerp, ben ik al automatisch van 2015 in 2016 terecht gekomen. Een korte blik vooruit.

Een hoogtepunt voor ons gemeentebestuur wordt ongetwijfeld het jaarcongres van de VNG met als hoofdonderwerp de toekomst van de lokale democratie dat op Schiphol gaat plaatsvinden, op 6 en 7 juni.

En niet alleen omdat daar de standpuntbepaling plaatsvindt over eerder genoemde onderwerpen zoals een toekomstgericht lokaal bestuur en een evenwichtig belastinggebied. Maar ook omdat duizenden gemeenteraadsleden, wethouders, griffiers en burgemeesters de kans krijgen de diversiteit van onze
polder te ervaren.

Vele onderdelen van het congres, vinden op locatie plaats, in meerdere van onze 26 dorpen en kernen. De hoofdmoot, het jaarcongres van de VNG, is in hangar 32 op het terrein van de, nu in 2016, 100-jarige luchthaven. Ik feliciteer Schiphol van harte met dit prachtige jubileum.

Ook de vele activiteiten ter viering van dit jubileum, gaan onze gemeente ongetwijfeld nog verder op de kaart zetten."



"Tot slot dames en heren, ook in 2016, zal betrokkenheid van inwoner en bedrijven bij het lokale bestuur, opnieuw een belangrijk thema zijn. En, het is inderdaad een terugkerend element in mijn nieuwjaarsspeeches.

Een goede balans vinden, tussen wat nog top down moet, en wat al bottom up kan, blijft een uitdaging: voor elke bestuurslaag. Zo vindt er ook dit jaar een landelijk referendum plaats. Haarlemmermeer kent geen referendumverordening, maar de landelijke wet op het raadplegend referendum leidt
ertoe dat u allen voor 6 april aanstaande een oproep krijgt om u uit te spreken over het associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraine.

Participatie is in onze gemeente geregeld, via het plan van aanpak participatie "Denk, praat en beslis mee." Op deze manier zijn het afgelopen jaar, en worden in 2016 weer veel inwoners en bedrijven betrokken bij de toekomstige inrichting van een beeldbepalend gebied in onze gemeente. Het
gebied, tussen het centrum van Hoofddorp en het NS Station.

En, ook de bijeenkomsten in Vijfhuizen, waren een goed voorbeeld van samen praten over lokale oplossingen, voor het grensoverschrijdende vluchtelingenvraagstuk. Een vraagstuk dat ook in 2016 het nodige van onze aandacht en betrokkenheid zal vragen."



"Dames en heren, jongens en meisjes, tot slot wens ik u, en uw dierbaren, een gezond, goed en gelukkig 2016 toe. Dank u wel."

zaterdag 2 januari 2016