Het Israelische kabinet heeft zondag de cotroversiele `Transparantiewet' naar de Knesset gestuurd. Deze wet verplicht non-profit organisaties (NGO's) die grotendeels door het buitenland worden gefinancierd, om dit te vermelden bij al hun officiele uitingen. Ook moeten hun vertegenwoordigers een badge dragen die dit vermeldt bij contacten hebben met parlementsleden en andere Israelische functionarissen. Overtreders krijgen een flinke boete en mogen de parlementsgebouwen niet meer in. Als de wet ter stemming wordt gebracht, wordt hij hoogstwaarschijnlijk aangenomen. In de coalitie-overeenkomst heeft Netanyahu zijn steun voor deze wet toegezegd aan Bayit Hayehudi. Tegenstanders proberen te voorkomen dat het voorstel wordt ingediend.

Anti-democratisch

De wet veroorzaakt heftige discussies. Volgens tegenstanders stigmatiseert het wetsvoorstel eenzijdig linkse organisaties met veel kritiek op de regering, die vaak direct of indirect door EU-landen worden gefinancierd. Rechtse organisaties en politici die gesponsord worden door particulieren, hoeven dit volgens het voorstel niet te publiceren. Het gaat niet echt om transparantie, zeggen tegenstanders: NGO's moeten nu al hun bronnen van inkomsten publiceren, vooral als dat buitenlandse regeringen zijn. Dit wetsvoorstel is een aanslag op de democratie en de vrijheid van meningsuiting, zeggen zij. De "buitenlandse regeringen" waar het om gaat, zijn bovendien regeringen van bevriende landen als de VS en Europese landen.

Buitenlandse inmenging

Voorstanders, indiener Ayelet Shaked voorop, zeggen dat de wet grenzen wil stellen aan onbehoorlijke buitenlandse inmenging: het voorstel wil alleen bewerkstelligen dat "de landen die zich willen mengen in interne Israelische aangelegenheden, dit openlijk en langs aanvaardbare diplomatieke wegen doen". Shaked, de minister van Justitie (Bayit Hayehudi), zei bijna letterlijk dat het voorstel EU-landen, die het eenzijdig labelen van producten uit Israelische nederzettingen propageren, een koekje van eigen deeg moet geven.

Tegenvoorstel

Oppositieleider en ex-minister van Buitenlandse Zaken Tsipi Livni heeft een tegenvoorstel ingediend, dat naast publicatie van buitenlandse regeringssteun, ook openbaring eist van grote buitenlandse giften van particulieren (en dus links en rechts treft). Een woordvoerder van minister Shaked zegt dat dit overwogen wordt, maar wegens grote juridische problemen niet is opgenomen in het voorstel.

Linkse en rechtse NGO's onder vuur

In de discussies over het wetsvoorstel worden vooral de linkse organisatie Breaking the Silence en het rechtse Im Tirzu bekritiseerd. Breaking the Silence ligt onder vuur omdat het (met subsidies van EU-landen) de aandacht vestigt op vermeende overtredingen binnen het Israelische leger, in het Engels en vooral in het buitenland. Er worden geen klachten over ingediend in Israel en de verslagen zijn geanonimiseerd, zodat zij niet onderzocht of weerlegd kunnen worden. De laatste weken hebben de ministers van Defensie en van Onderwijs vertegenwoordigers van BtS verboden te spreken in legerbases en op scholen. Het rechtse Im Tirzu publiceerde onlangs een videoclip die vier linkse activisten uitmaakte voor "mollen", agenten van buitenlandse regeringen en "handlangers van terroristen". Oppositieleider Herzog wil dat de makers vervolgd worden wegens haatzaaien en ophitsing. Ook Im Tirzu wekt veel weerstand. Vooral na de publicatie van een video waarop Joden de brandstichting vierden waardoor een Palestijnse peuter en zijn familie omkwamen, wordt er alom in Israel geroepen om een keihard optreden tegen haatzaaien en `Joods extremisme'.

Contraproductief

"Ik twijfel er niet aan dat linkse NGO's als Breaking the Silence zich bezighouden met het ondermijnen van het bestaansrecht van Israel", zegt de voormalige Israelische ambassadeur in de VS Michael Oren, nu parlementslid voor Kulanu. "Wij als parlementsleden hebben de plicht om de bronnen van hun inkomsten te onthullen aan het publiek. Maar deze eenzijdige maatregel, die extreemrechtse NGO's buiten beschouwing laat, speelt precies de elementen die ons willen boycotten in de kaart."