23 DEC 15. Wetenschappers van het Centrum voor Microbiele en Plantengenetica van de KU Leuven identificeerden een zelfmoordmechanisme in de bacterie Escherichia coli. Als men erin slaagt om dat mechanisme in te zetten tegen de bacterien zelf, biedt dat een alternatief voor antibiotica om infecties te bestrijden.

Antibiotica zijn essentieel in de bestrijding van bacteriele infecties en redden jaarlijks talloze mensen het leven. Helaas zijn bacterien vindingrijk: er duiken steeds meer stammen van bacterien op die ongevoelig zijn voor antibiotica en die de behandeling kunnen overleven. Bestaande antibiotica aanpassen is slechts een tijdelijk hulpmiddel, want ook de bacterien passen zich weer aan.

Daarom zoeken wetenschappers naar nieuwe therapieen die op een totaal andere manier werken dan de bestaande antibiotica. Een veelbelovende piste is die van de geprogrammeerde celdood. In mensen en dieren zijn zelfmoordmechanismen van cellen al langer gekend: cellen vernietigen zichzelf, bijvoorbeeld om kankercellen te verwijderen, of tijdens de embryonale ontwikkeling om bepaalde organen en ook vingers en tenen hun vorm te geven.

Recent werd ontdekt dat ook bacterien beschikken over mechanismes voor geprogrammeerde celdood. Professor Jan Michiels en zijn team van het Centrum voor Microbiele en Plantengenetica van de KU Leuven identificeerden nu zo'n zelfmoordmechanisme in de bacterie Escherichia coli. Deze bacterie is verantwoordelijk voor onder andere maag-, darm- en blaasontstekingen en sommige soorten van Escherichia coli kunnen ook voedselvergiftiging veroorzaken. Geprogrammeerde celdood in Escherichia coli werkt zeer snel en krachtig.

De Leuvense onderzoekers willen nu op zoek gaan naar een manier om dit zelfmoordmechanisme te misbruiken en in te zetten tegen de bacterie zelf. Ze willen dus infecties bestrijden door bacterien zelfmoord te laten plegen. Deze nieuwe, antibacteriele strategie zou een antwoord kunnen bieden op de toenemende resistentie en in de toekomst hopelijk vele levens redden.