De krachten bundelen in een cooeperatieve onderneming. Een aantrekkelijk instrument om de concurrentie in de voedselindustrie en de financiele sector het hoofd te bieden? En wat let de publieke sector om samenwerking met klanten, dienstverleners en publieke instellingen op die manier de broodnodige vernieuwing te realiseren? Prof. Gert van Dijk, kerndocent Ondernemerschap en Cooeperatie: `Je blijft zelfstandig, maar met meer kansen en lagere kosten. Dus waarom niet?'

Wat maakt een cooeperatie tot een duurzaam succes? Van Dijk noemt 5 punten van bijzondere aandacht:

Besef van gedeeld belang

Een voor allen, allen voor een. Leden moeten beseffen: wij zijn onderdeel van een groter geheel en zetten ons daar vol voor in. `Friesland Campina is een succesvol collectief van ca. 15.000 veehouders die zich met elkaar en met de cooeperatie verbonden voelen; het lidmaatschap gaat vaak over van ouder op kind.'

Een cooeperatie houdt bovendien alleen stand als deze voordeel biedt voor alle leden. Leden moeten zelf in staat zijn te berekenen welk voordeel lidmaatschap oplevert. `Wees transparant over de kosten en opbrengsten. Dat houdt de leden scherp.'

Creeer een cultuur van openheid

Het management moet in staat zijn een relatie op te bouwen met leden. `Luister goed naar leden', benadrukt Van Dijk. `Creeer een vorm en cultuur die leden in staat stelt de rauwe werkelijkheid van alledag van buiten naar binnen te brengen. Hoe staan ze er voor? Wat zijn hun zorgen? Wat zijn hun ambities? Betrek medewerkers in de plannen van de leden en van de cooeperatieve onderneming. Als je dat goed doet, weet je hoe de cooeperatie ervoor staat en waar draagvlak voor is. Dan kun je als bestuurder(s) knopen doorhakken - wat essentieel is om een cooeperatie vooruit te brengen.'

Lidmaatschap komt met verantwoordelijkheid

Leden profiteren van een cooeperatie en moeten daartoe ook een prestatie leveren: verantwoordelijkheid nemen, tijd investeren en bovenal: informatie delen. `Bij de Rabobank, bijvoorbeeld, is dat onvoldoende gebeurd. Leden genoten wel de voordelen, maar leverden onvoldoende tegenprestatie. Ledenprestatie begint met kennis delen. Bijvoorbeeld open zijn over hoe je er financieel voor staat. Bovendien houdt de kosten van de cooeperatie laag. Zonder dat komt je cooeperatie in de problemen.'

Zorgverzekeraars kunnen hun leden ook meer wijzen op hun verantwoordelijkheid. `Overtuig leden van het individuele en collectieve nut om gezonder te leven. Toon aan dat de zorgpremie dan naar beneden kan en stimuleer dat door bijvoorbeeld initiatieven te nemen op het gebied van sportief bewegen.'

Voorkom dat leden geld met geld willen verdienen In een cooeperatie zitten zowel de transactiepartners als de eigenaren aan tafel. `Je verdeelt het financiele aandeel van leden naar rato van transactie een lid profiteert en draagt de risico's naar rato van zijn zaken doen met de cooeperatie. De prijs van cooeperatieve aandelen blijven nominaal gelijk. `Spreek een vaste rente af of een vast dividend. Zo voorkom je dat je leden aantrekt die alleen geinteresseerd zijn in winst op korte termijn.'

Koester initiatieven van leden

De behoefte om te innoveren is groot. Als je leden de kans geeft om bij te dragen aan innovatie, stimuleer je creativiteit. `Ik ben er een groot voorstander van om zaken van onderaf te organiseren. Komt een lid met een voorstel? Vraag hem dan het volgende: draagt het voorstel bij aan het doel van de cooeperatie? Is helder wanneer het doel bereikt is en hoe we dat kunnen meten? Tot slot: gaat het collectief er niet aan failliet? Als een lid deze 3 vragen bevredigend kan beantwoorden, mag hij zijn voorstel uitvoeren. Zo beloon je het ondernemende in de mens waarmee we geboren zijn.'

Deze en andere aandachtspunten komen uitgebreid aan bod in de module Ondernemerschap en Cooeperatie. De module is gebaseerd op actuele casussen, een veelheid van voorbeelden uit allerlei sectoren en interessante gastsprekers. U kunt de module apart volgen of als onderdeel van de Modulair Executive MBA Public & Private of Food & Finance.