Persbericht 22 december 2015

Maastrichts promotieonderzoek stapje richting mogelijke toepassing bij Alzheimer (Persbericht Maastricht UMC+)

Diepe hersenstimulatie (Deep Brain Stimulation of DBS) blijkt ook te werken bij geheugenverlies. Dat is althans vastgesteld bij ratten. De proefdieren bleken een betere geheugenfunctie te hebben na interventie met DBS in een bepaalde regio van de hersenen, de zogenoemde fornix. Mogelijk is DBS in de toekomst een optie als behandeling van de ziekte van Alzheimer. Sarah-Anna Hescham, onderzoeker aan het Maastricht UMC+, is onlangs op het onderzoek naar DBS bij geheugenverlies gepromoveerd.

In Canada en in Duitsland (Keulen) is DBS al eerder experimenteel bij Alzheimerpatienten toegepast. Onduidelijk bleef echter welke mechanismen verantwoordelijk zijn voor het effect van DBS op het geheugen. Hescham heeft die handschoen opgepakt. Haar onderzoek richtte zich concreet op de vraag welke hersengebieden gestimuleerd moeten worden om tot resultaat te komen, en welke stimulatieparameters nodig zijn. Zo kon worden onderzocht wat de rol is van diverse hersenstructuren bij geheugenfuncties. Daarbij is het belangrijk te weten dat verschillende structuren in het brein van ratten die betrokken zijn bij de uitvoering van geheugenfuncties, ook aanwezig zijn in het menselijk brein. De onderzoekers stelden onder meer vast dat stimulatie van de fornix, een hersenregio die in verbinding staat met de hippocampus, een gunstig effect heeft op de geheugenfunctie. Ze deden dat door ratten die kunstmatig vergeetachtig waren gemaakt door toediening van een bepaald stofje, te testen met verschillende geheugentaken. Ratten die met DBS van de fornix behandeld werden, bleken bij die geheugentaken beter te presteren dan niet-gestimuleerde ratten.

Elektroden

Momenteel wordt DBS voornamelijk toegepast bij de ziekte van Parkinson, bij bepaalde ernstige vormen van epilepsie en bij een aantal psychiatrische stoornissen, zoals Gilles de la Tourette en obsessief-compulsieve stoornis. Bij DBS worden lokale gebieden in de hersenen gestimuleerd met behulp van elektrische prikkels. Daartoe worden een of twee elektroden in een structuur diep in de hersenen geplaatst. Deze elektroden worden met kabels onder de huid verbonden met een pulsgenerator (batterij) in de borstkas. Door middel van deze techniek kunnen met hoge frequentie continu stroomstootjes gegeven worden naar de gebieden in de hersenen waar de elektroden liggen. De verandering in de hersenen die hierdoor plaatsvindt, zorgt er bijvoorbeeld bij Parkinsonpatienten voor dat de trilling in de handen (tremor) vermindert of zelfs helemaal verdwijnt.

Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Op dit moment zijn er in Nederland circa 140.000 Alzheimerpatienten. Aangezien de gemiddelde levensverwachting nog steeds stijgt, neemt ook het aantal Alzheimerpatienten snel toe. Tot op heden is er geen echter remedie gevonden tegen de ziekte. Dat betekent dat de symptomen, zoals geheugenverlies, niet of onvoldoende bestreden kunnen worden. Sarah- Anna Hescham is op 15 december gepromoveerd aan de Universiteit Maastricht op het proefschrift, getiteld Novel insights towards memory restoration: Naar aanleiding van haar promotieonderzoek zijn er wetenschappelijke publicaties verschenen in onder meer Brain Stimulation en in Brain, Structure and Function.