Taalles in lutherse kerk - Protestantse Kerk Nederland


Syriers tijdens de Nederlandse les (foto: Jaap Kloosterziel)22 december 2015

In Elkkwartaal geeft luthers predikant Erwin de Fouw een impressie van lessen Nederlands aan Syrische vluchtelingen.

Pagina-inhoud

*Zomaar een vrijdag- of dinsdagochtend, najaar 2015. Tussen tien en half elf stroomt het gemeentecentrum van onze lutherse kerk vol. Zo'n vijftig mannen komen hier twee keer per week voor Nederlandse les. Namens onze gemeente cooerdineert diaken Hanneke Buurman. Zij heeft, in nauw contact met
het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en de vrijwilligersorganisatie Present, het draaiboek uit 2014 weer in werking gezet. Toen begonnen we uit het niets; nu gaat het gestroomlijnd.

Een deel van de mannen vindt al gauw de weg naar de kerk, een deel wacht nog bij de IJsselhallen. Daar worden we begroet door bekenden: mannen met schrift en pen in de hand, nog van de vorige keer. Een mannelijke vrijwilliger mag mee naar binnen van het COA. Met schotten is enige privacy
gecreeerd zodat kamers voor acht personen zijn ontstaan. Daglicht is er nauwelijks, wel tl-lampen. Buiten, in grote tenten, is extra ontmoetingsruimte gemaakt. Bij de balie ligt een lange lijst namen, volgens het opgavesysteem. Meestal komen er nog anderen, vaak meer dan zich hebben opgegeven.
In een lange stoet lopen we naar de kerk. De mannen passen met wat extra stoelen precies in het gemeentecentrum. De vrijwilligers heten hen welkom. In het Nederlands natuurlijk, de meesten antwoorden met `goedemorgen'.

Dadelkoekjes en Zwolse balletjes

Na de koffie en thee begint de les. De taalvrijwilligers, uit onze gemeente en daarbuiten, verspreiden zich over de tafeltjes. Het is een oecumenische onderneming onder een luthers dak. Lerares Josina Poeder begint haar les praktisch en concreet. Vandaag gaat het over eten: pannenkoeken
bakken.

Ze heeft thuis een flinke stapel gemaakt en de mannen smullen ervan. Net als van de Syrische dadelkoekjes trouwens, gebakken door een van de vrijwilligers. Voor de couleur locale zijn er ook nog `Zwolse balletjes', gekleurd suikergoed, ook te eten voor moslims. Beleefd neemt ieder een snoepje.
Van de later aangeboden haring wordt gegruwd, al neemt een enkele durfal een hapje. De proeverij, waarbij een hele haring de mond van de predikant inglijdt, trekt hen niet over de streep; er heerst lichte ontsteltenis, maar ook hilariteit...

Divers en rumoerig

De les verloopt geanimeerd en intensief. De cursisten tonen grote wil om het Nederlands machtig te worden, dat delen ze. Natuurlijk zijn er ook verschillen: in leeftijd, opleiding, de beheersing van het Engels en tussen het aantal universitair geschoolden en analfabeten. Dat maakt klassikaal
lesgeven lastig. Daarom werd het klassikale deel beknopter, zodat er meer tijd was voor het studeren in groepjes. Het vraagt van de vrijwilligers intense bereidheid en tijd om alles in een kalm tempo uit te leggen en te herhalen. Ook krijgen de cursisten steeds een uitdraai van de les, zodat
ze er in hun IJsselhallen-verblijf mee verder kunnen. Voorafgaand aan de les vertelt iemand over goed toegankelijke activiteiten: de vredesdienst van komende zondag (met nagesprek) en de film `Selma' (over de geweldloze strijd tegen rassendiscriminatie in de VS, onder leiding van Martin Luther
King). Ongeacht of ze erbij zijn: we voelen allemaal dat wij hierin dezelfde zorgen delen, al is hun belevingssituatie vele malen ernstiger dan de onze.

Muzikaal intermezzo

Ghaeth (22) kwam vanmorgen met een vriend binnenlopen. Hij is klarinettist, opgeleid aan het conservatorium van Homs. Tijdens de vlucht is zijn klarinet onherstelbaar beschadigd. In het gemeentecentrum wacht hem een cadeau, uit handen van klarinettist Hanka van Doesum. Zij reageerde op een
Facebook-oproep van gemeentelid Karin Vrieling. Ghaeth slaat vol overgave aan het musiceren. Als dank geeft hij een klein concert, na de oecumenische vredesviering in de Onze Lieve Vrouwe Basiliek. Dat was ontroerend voor ons en voor de Syrische mannen die zich herkenden in de muziek. Ghaeth
begon met het Wilhelmus (uit het hoofd!), volop door ons meegezongen.

Een nagesprek kwam er niet van maar iedereen voelde hier `vrede'. Via Facebook zette Hanka een inzamelactie op touw, met als resultaat een ud (Arabische luit) voor Nazeer en een draagbaar keyboard voor pianist Obbay. Ze oefenen in onze kerk, de Oosterkerk en bij enkele Zwollenaren thuis die
hun piano hiervoor op afspraak ter beschikking stellen. Belangrijk, want in de IJsselhallen mag nauwelijks gemusiceerd worden (geluidsoverlast). Als later Majd schuchter vraagt of hij ook een ud kan krijgen beloven we niets, maar via Hanka ontvangt Majd de ud uit handen van Henriette uit
Rotterdam, die hem het instrument van haar overleden broer schenkt.

Vragen en verhalen

Steeds meer mannen komen met hun verhalen. Over de oversteek op de Middellandse Zee in overvolle en vaak lekke rubberboten. Over mensen die voor hun ogen verdronken en de pogingen om anderen te redden. We zijn blij dat ze hun verhaal doen, maar wat terughoudend om door te vragen; ook omdat we,
officieel gezien, voorzichtig moeten zijn. Maar volgens Marlies Tjallingii, voormalig docent interculturele communicatie aan Hogeschool Windesheim, is het stellen van vragen aan de vluchtelingen juist goed. Zij richtte de Zwolse `Ruzieleerschool' op, waar ze cursussen conflicthantering geeft.
"Nieuwsgierig zijn mag," zegt ze op een informatieavond voor vrijwilligers, "als het maar respectvol gebeurt. Stel open vragen, emoties zijn niet erg, die zijn er toch al". Door goed te luisteren kan wederzijds contact ontstaan tussen (Syrische) vluchtelingen en Nederlanders. De bestaande zorg
en angst over de vluchtelingenstroom valt niet te negeren, maar elkaar leren kennen is misschien de beste manier om die te verminderen. Hier in Zwolle merken we hoe waar dat is.

Geloof

De groepen die wij in onze kerk ontvangen zijn religieus en cultureel divers. In Syrie is de meerderheid moslim. Daarvan is een groot deel soennitisch, een kleiner deel is alevitisch of sjiitisch. Daarnaast zijn er andere groeperingen, zoals de Koerden, de Druzen en de Yezidi's. Een minderheid
vormen de christenen met Grieks-orthodoxen, Grieks-katholieken, Syrisch-orthodoxen, Syrisch-katholieken, maronieten en ... protestanten. Natuurlijk worden spanningen in Syrie ook op etnisch en religieus gebied geuit en beleefd. Maar ik moet zeggen dat van die spanningen bij ons weinig te
merken was. Bij het aansteken van de kaarsjes aan de `worldpeaceflame', aan het eind van iedere les, doen ook de moslims mee. En de muziek verbindt hen allen. Vooral die van de Libanees-christelijke zangeres Fairuz en het Syrische volkslied. Voor de christenen onder hen kunnen we iets
betekenen met een Arabische bijbelvertaling. Mee te nemen uit de kerk of op aanvraag via Jaap Kloosterziel.

Zelf wat doen?

Wat in Zwolle kan, gebeurt op meer plaatsen. Misschien ook bij u in de buurt. Aarzel niet om in uw woonplaats via het COA of een interkerkelijke organisatie in contact te komen met vluchtelingen. In het wederzijds contact worden mensen mens voor elkaar en stappen ze uit de anonieme massa. Wat
sommigen als een probleem ervaren kan een gezicht krijgen. Dat kan op allerlei manieren: Nederlandse les, koken, musiceren of gewoon door een gesprekje op straat.

>Namens alle (taal)vrijwilligers en diaken Hanneke Buurman, Erwin de Fouw Predikant ELG Zwolle Namens alle (taal)vrijwilligers en diaken Hanneke Buurman, Erwin de Fouw Predikant ELG Zwolle (Bron: Elkkwartaal december 2015)