Nieuwe MRI-technieken verbeteren selectie orgaan-sparende behandeling endeldarmkanker

21 december 2015

Dankzij relatief nieuwe MRI-technieken kunnen patienten met endeldarmkanker die in aanmerking komen voor een orgaan-sparende behandeling beter geselecteerd worden. Tevens is met deze technieken onderzocht of deze operatie een veilig alternatief is voor de standaardoperatie die een patient met endeldarmkanker altijd moet ondergaan. Milou Martens, Faculty of Health, Medicine and Life Sciences heeft het onderzoek uitgevoerd onder begeleiding van Prof. R. Beets-Tan, radioloog en Prof. G. Beets, chirurg, en promoveerde onlangs op deze studie.

Orgaan-sparende behandeling

In haar promotieonderzoek heeft Milou Martens onderzocht of het mogelijk is om met relatief nieuwe MRI-technieken de juiste patienten voor een orgaan-sparende behandeling te selecteren en of deze behandeling ook een alternatief is voor de standaardoperatie. In het onderzoek kregen patienten eerst bestraling met chemotherapie zoals dit bij de standaardbehandeling gebeurt.

Daarna werd met een kijkonderzoek van de darm (endoscopie) en een MRI scan met een specifieke MRI techniek (diffusie-MRI) gekeken of er nog tumor aanwezig is. Als er nog een grote tumor zat, werd bij de patienten een standaardoperatie uitgevoerd. Als er nog een hele kleine tumor aanwezig was, werd een alternatieve, veel kleinere, operatie uitgevoerd waarbij een klein stukje van de endeldarm werd verwijderd. Als de tumor helemaal verdwenen was, koos men ervoor om helemaal geen operatie uit te voeren. De laatste twee behandelingen zijn orgaan-sparende behandelingen omdat daarbij (het grootste deel van) de endeldarm blijft zitten. Patienten worden wel regelmatig gecontroleerd met een MRI-scan en een darmonderzoek om te kijken of de tumor weg blijft.

Veelbelovende techniek

Er zijn 100 patienten onderzocht. Daarvan bleven 85 patienten tumorvrij. Bij de andere 15 patienten groeide de tumor in een vroeg stadium terug. Zij zijn geopereerd. De overleving van alle 100 patienten was goed en vergelijkbaar met de overleving van patienten die wel standaard geopereerd worden. Milou Martens: "Gebleken is dat een aantal van deze technieken veelbelovend is. Verder onderzoek is nodig om te kijken of ze in de dagelijkse praktijk ook betrouwbaar zijn."

Standaardbehandeling

De standaardbehandeling voor endeldarmkanker in een vergevorderd stadium is bestraling met chemotherapie. Daarna volgt er een operatie waarbij de hele endeldarm en omliggende lymfeklieren verwijderd worden. Voor ongeveer een derde van de patienten betekent deze operatie een blijvend, voor de andere patienten een tijdelijk stoma. Bij weefselonderzoek na de operatie werd geconstateerd dat bij ongeveer 15% van de patienten die op deze manier behandeld is de tumor al volledig verdwenen was door de bestraling en chemotherapie. Een operatie was dus niet nodig geweest.

Het onderzoek is in het Maastricht UMC+ uitgevoerd. De orgaan-sparende behandeling is sinds augustus ook in Amsterdam beschikbaar in het NKI-AVL, waar prof. Beets-Tan en prof. Beets nu werkzaam zijn. Er is veel vraag naar deze behandeling. Patienten uit heel Nederland komen nu naar Maastricht en Amsterdam. Het is de bedoeling dat deze behandelingen in meer ziekenhuizen opgezet worden. Het onderzoeksteam van prof. Beets heeft recent financiering hiervoor gekregen van het KWF.