Leerkrachten die werken in teams, gebruikmaken van netwerken en zich blijven scholen, staan professioneel sterker in hun schoenen. Ook helpt een coachende leidinggevende leerkrachten makkelijker met eisen om te gaan. Hoe meer leerkrachten beschikken over dit professioneel vermogen, hoe beter dat is voor de onderwijskwaliteit van de school. Dit blijkt uit onderzoek van het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht.

Professioneel vermogen is de manier waarop leerkrachten pro-actief omgaan met lastige omstandigheden. Hoogleraar publiek management Mirko Noordegraaf: `Leerkrachten met veel professioneel vermogen anticiperen op problemen, leggen dilemma's bloot, kunnen afwegingen maken tussen verschillende eisen die aan hen worden gesteld, zeggen wat ze vinden en komen voor zichzelf op.' Een goed professioneel vermogen heeft een positieve invloed op de onderwijskwaliteit en op de vitaliteit en gezondheid van leerkrachten.

Teams en netwerken

Uit een enquete onder leerkrachten en hun leidinggevenden in het primair onderwijs blijkt dat leerkrachten matig vermogend zijn; op een 7-punt schaal scoren ze gemiddeld een 3,5 voor professioneel vermogen. Leerkrachten die echter gebruikmaken van interne (collega's, teams) en externe netwerken (oud-studiegenoten, andere leraren), die gemotiveerd zijn en zich bijscholen of een academische opleiding volgen, zetten hun professioneel vermogen meer in. Door ervaringen en ideeen uit te wisselen wordt het blikveld verruimd.

Academische opleiding

Vooral een academische opleiding draagt bij aan het professioneel vermogen. De basiskennis die leerkrachten op de Pabo krijgen, maakt geen verschil. En ook de hoogte van het loon is niet van invloed op het professioneel vermogen. Wel maakt het uit of iemand parttime of fulltime werkt; leerkrachten met een fulltime baan voelen zich meer vermogend.

Schoolleiding

Door coachend leiderschap te tonen kan een schoolleider de onderwijskwaliteit van zijn school verbeteren. Het professioneel vermogen van leerkrachten kan ook worden versterkt door een klimaat te creeren waarin verdere scholing en professionalisering normaal is en samenwerking in teams wordt gestimuleerd.

Noordegraaf, M., van Loon, M.N., Heerema, M.M. & Weggemans, M.B. (2015), Professioneel vermogen in het primair onderwijs. Over hoe leerkrachten betekenisvolle en vitale bijdragen (kunnen) leveren aan onderwijskwaliteit. Universiteit Utrecht, Departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO).