14 dec 2015

Praten over vrijheidsbeperkingen in de zorg

Groep om de tafel aan het praten

Mensen die in een instelling wonen of die thuis intensieve zorg nodig hebben, krijgen vaak te maken met vrijheidsbeperkende maatregelen. Die maatregelen worden zelden besproken. Dat is gek, want vrij leven is voor iedereen bijzonder belangrijk. Om clientenraden te helpen bij het op gang brengen van het gesprek over leven in vrijheid, ontwikkelde Ieder(in) samen met KansPlus, VraagRaak, LOC en LSR een set gesprekskaarten en een handreiking `Praten over leven in vrijheid'.

Waar gaat het precies om als we het hebben over vrijheidsbeperkingen in instellingen? Veel mensen denken meteen aan heel ingrijpende situaties: vastgebonden zijn op bed of in een isoleercel opgesloten zitten. Maar vrijheidsbeperkingen zitten ook in kleinere dingen.

Gewoonte

Alleen koffie kunnen drinken op een vast moment. Maar een keer in de week tien minuten met je ouders mogen bellen. Bijna nooit buiten komen omdat er niemand is om met je mee te gaan. Soms zijn zulke regels er al zo lang, dat ze een gewoonte zijn geworden en niemand zich meer afvraagt of het misschien ook anders kan.

In alle rust

Praten over vrijheid en vrijheidsbeperkingen is niet alleen belangrijk als er acute problemen of schrijnende toestanden zijn. Het is ook juist goed om erover te praten als er geen concrete aanleiding is, want dan is het mogelijk om het er in alle rust met elkaar over te hebben.

Clientenraden zijn bij uitstek in de positie om het onderwerp vrijheid bespreekbaar te maken. Zij kunnen in gesprek gaan met de bewoners en hun familie, maar ook met het management van de instelling. Bovendien is een georganiseerde gespreksbijeenkomst een veilige omgeving om te leren praten over het belang van vrijheid. Het geeft clienten meer zelfvertrouwen om ook daarbuiten het gesprek aan te durven gaan over `vanzelfsprekende' vrijheidsbeperkende regels.