Utrecht, 11 december 2015

Weefsels kunnen diverse mechanismen gebruiken om verloren cellen te vervangen

Samenvatting

Prof. Hans Clevers bespreekt de rol van stamcellen in weefselvernieuwing in een deze week in Science Perspectives gepubliceerd artikel. Clevers, groepsleider aan het Hubrecht Instituut en hoogleraar Moleculaire genetica bij de Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht, stelt dat er mogelijk geen algemene regels zijn voor hoe weefsels worden vernieuwd. In plaats van stamcellen, kunnen weefsels mogelijk gedifferentieerde cellen in staat stellen zich direct te vermeerderen om verloren weefsel te vervangen.

" Hans Clevers, hoogleraar Moleculaire genetica aan de Universiteit Utrecht

Uiteindelijk kan het zijn dat er geen algemene regels bestaan voor hoe weefsels zich vernieuwen, omdat het inventieve vermogen van evolutie eindeloos is.

Hans Clevers, hoogleraar Moleculaire genetica aan de Universiteit Utrecht "

WeefselsIn het artikel beschrijft prof. Clevers de ontwikkeling van celkweektechnologieen in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Hiermee kan de vermeerdering van opperhuidcellen enorm worden vergroot en ze zijn daarom bij uitstek geschikt voor gebruik bij bijvoorbeeld patienten met brandwonden. De identiteit van de opperhuidstamcel is sindsdien echter altijd omstreden gebleven. Er is nog geen stamcel gevonden die kan dienen als kiemlaag van de opperhuid. Vergelijkbare situaties doen zich voor in de slokdarm, darmcrypten, maagklieren en de testis. De weefsels kennen een expliciete weefselvernieuwingsfunctie, maar deze is verdeeld over een grote celpopulatie.

Prof. Clevers stelt dat in plaats van te zoeken naar stamcellen als fysieke entiteit, het wellicht beter is om op zoek te gaan naar een stamcelfunctie, die qua werking wordt gedefinieerd als het vermogen van een orgaan om verloren weefsel te vervangen.

"De stamcelfunctie kan in sommige weefsels misschien wel in met elkaar verbonden professionele stamcellen zijn gelegen, maar kan ook verspreid zijn over veel grotere populaties neutraal met elkaar concurrerende, ongedifferentieerde cellen. De functie kan worden uitgevoerd door facultatieve stamcellen die opportunistisch worden geworven uit speciaal daarvoor bedoelde of zelfs uit volledige gedifferentieerde celpopulaties. Het is mogelijk dat weefsels het gebruik van gedifferentieerde stamcellen vermijden door gedifferentieerde cellen in staat te stellen zich direct te vermeerderen en zo het verloren weefsel te vervangen. Uiteindelijk kan het zijn dat er geen algemene regels bestaan voor hoe weefsels zich vernieuwen, omdat het inventieve vermogen van evolutie eindeloos is."

Dit onderzoek sluit nauw aan bij het strategische thema Life Sciences van de Universiteit Utrecht, onder het subthema Regenerative Medicine & Stem Cells.