De eindscriptie is voor steeds meer hbo-studenten een onneembare horde. Dat is te merken aan het snel uitdijende leger langstudeerders. Een kwart van alle hbo'ers is na vijf jaar nog aan het studeren, blijkt uit nieuw onderzoek van de grote hogescholen in de Randstad.

Een aantal oorzaken voor de oplopende studievertraging zijn al langer bekend. Studenten switchen steeds vaker van opleiding en hebben daardoor minder kans om de studie in de vijf jaar die ervoor staat af te ronden. Ook besteden ze steeds meer tijd aan bijbanen waardoor ze minder tijd in hun studie steken. Maar uit de deelstudie naar langstudeerders die de Randstadhogescholen eind november afrondden, blijkt dat er meer aan de hand is.

Versnelling

Sinds 2012 groeit het leger langstudeerders namelijk twee keer zo snel. Tussen 2008 en 2012 dijde de groep jaarlijks met een procent uit, maar de afgelopen twee jaar kwam er ineens 4,5 procent bij. Niet alleen in de Randstad, maar in het hele land groeit het aandeel langstudeerders steeds sneller.

Jongens van allochtone afkomst met een havo-vooropleiding hebben van oudsher een grote kans om langstudeerder te worden, zeker als ze een economische studie volgen. Maar het zijn niet alleen deze risicostudenten die voor de versnelling zorgen. "Alles en iedereen gaat langzamer studeren: jongens en meisjes, allochtonen en autochtonen, mbo'ers en havisten", stelt Rutger Kappe, lector studiesucces bij Hogeschool Inholland en voorzitter van het Randstad-onderzoeksteam.

Alternatieve afstudeerroutes

De acceleratie valt samen met het moment waarop de keurmeesters van de NVAO de beoordeling van de eindscripties scherper tegen het licht gingen houden, constateert Marjon Molenkamp, senior beleidsonderzoek bij de Hogeschool Rotterdam die het langstudeerdersonderzoek cooerdineerde. Het was een reactie op de ophef die het jaar ervoor ontstond toen bleek dat bij Hogeschool Inholland langstudeerders via alternatieve afstudeerroutes op een te makkelijke manier aan een diploma werden geholpen.

Sinds die tijd controleren de keurmeesters of de zesjes die docenten uitdelen voor scripties wel terechte zesjes zijn. Maar hogescholen leggen zelf de lat ook steeds hoger, stelt Kappe. Hbo-studenten moeten zelfstandig een onderzoek kunnen uitvoeren, waardoor het afstudeerwerk meer en meer op een academische scriptie begint te lijken. De bachelorscriptie is daardoor voor steeds meer studenten een onneembare horde geworden.

Meer tijd nodig

Opvallend genoeg weet een flink deel van de langstudeerders na zes, zeven of acht jaar de studie toch nog af te ronden, waardoor het studierendement van een lichting oploopt van nog geen vijftig naar zeventig tot 75 procent. De nieuwe langstudeerders zijn dus geen late uitvallers, het zijn studenten die meer tijd nodig hebben om aan de steeds hogere eisen te voldoen die aan het afstudeerwerk worden gesteld, concludeert Kappe.

Conclusies trekken laat de lector graag over aan bestuurders en strategen die verantwoordelijk zijn voor het beleid. "Maar verwachten dat het hbo in kortere tijd afgestudeerden van hoger niveau aflevert, terwijl de diversiteit van de instroom toeneemt, dat wringt natuurlijk."

Meer over het onderzoek naar studiesucces en langstudeerders in het artikel: Het hbo legt de lat te hoog dat in het Onderwijsblad 20 verschijnt en hieronder is te downloaden.