Persbericht

Wojtek, de beer die in het leger ging

Het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 te Groesbeek vertelt in haar nieuwe wisseltentoon-stelling ‘De Polen. Bevrijders in Ballingschap’ van 20 november 2015 t/m 31 mei 2016, o.a. het verhaal over een wel hele eigenaardige Poolse soldaat, namelijk een bruine beer.

Toen Polen in 1939 door Duitsland en de Sovjet Unie werd bezet, kwamen duizenden Poolse soldaten in krijgsgevangenkampen in de Sovjet Unie terecht. Poolse krijgsgevangenen die uit de Sovjet-Unie werden vrijgelaten na de inval van Duitsland, trokken in 1942 door Iran om zich in Noord-Afrika aan te sluiten bij de geallieerden. Poolse soldaten van de 22e Artillerie Bevoorradingscompagnie adopteerden onderweg een bijzondere mascotte: een berenwelp van 10 weken oud uit het Elboers Gebergte waarvan de moeder bij het jagen was gedood. Ze noemden de beer Wojtek, dit betekende ‘vrolijke strijder’.

De ondervoede Wojtek werd goed verzorgd door de soldaten: ze gaven hem eerst melk en vervolgens ook bier (hij dronk uit de fles) en sigaretten. De kleine beer gaf de Poolse strijders ver van huis een stukje troost en afleiding. Wojtek wilde als berenwelp voortdurend aandacht en knuffels en kroop als hij het ’s nachts koud had bij de soldaat die hem verzorgde in bed. Als tienerbeer was hij ondeugend en het verhaal gaat dat hij er ooit vandoor ging met een hele waslijn vol dames-ondergoed. Toen Wojtek groeide worstelden de Poolse soldaten met hem en lieten ze hem de voedselvoorraden bewaken. Volgroeid woog Wojtek 220 kilo en worstelde hij met meerdere soldaten tegelijk.

Op 14 april 1944 moest de eenheid van Alexandrië verscheept worden naar Napels. De haven-autoriteiten weigerden echter wilde dieren mee te nemen aan boord. De Polen bedachten een list: de beer werd als soldaat ingeschreven. Wojtek kreeg een dienstnummer en werd zelfs benoemd tot korporaal. De truc lukte, Wojtek mocht mee aan boord en kwam op die manier in Italië terecht. Bij de strijd om Monte Cassino besloten de soldaten om de krachten van de beer te gebruiken voor het verplaatsen van kisten met mortiergranaten. Dankzij deze bijdrage aan de oorlog werd een beer die een granaat draagt het officiële embleem van de 22e Artillerie bevoorradingscompagnie. Door zijn dappere optreden in Italië werd Wojtek bevorderd. Echter, toen de Polen doorreisden naar Schotland raakte hij zijn promotie weer kwijt: hij dronk op een nacht teveel bier en vernielde een aantal tenten. Zodoende werd hij gedegradeerd wegens ‘drunk and disorderly behaviour’.

Na de oorlog bleef Wojtek net als vele Poolse soldaten in Schotland. Hij werd opgenomen in de dierentuin van Edinburgh. Met enige regelmaat was er verbazing en onrust in de dierentuin als er weer eens Poolse veteranen in het berenverblijf waren geklommen om even met Wojtek te stoeien.

In de tentoonstelling zijn behalve foto’s en filmbeelden ook een opgezette beer te zien afkomstig van het Natuurmuseum Friesland.

Locatie: Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945, Wylerbaan 4, 6561 KR Groesbeek

Datum: 20 november 2015 t/m 31 mei 2016

Informatie 024-3974404; info@bevrijdingsmuseum.nl, www.bevrijdingsmuseum.nl