NIOZ: Opgeloste organische stof van wieren bedreigt koraalriffen


8 december 2015

Door overbevissing, vervuiling en klimaatverandering neemt de algenbedekking op koraalriffen in tropische wateren toe. De bodemalgen produceren meer opgeloste organische stof dan koralen, waardoor micro-organismen en sponzen, die opgeloste stof opnemen, in het voordeel zijn ten opzichte van
koralen en daarmee de riffen aantasten. Dit concludeert Benjamin Mueller die zijn promotieonderzoek verrichtte bij het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, onderdeel van NWO. Mueller promoveerde op woensdag 2 december aan de Universiteit Utrecht.

De destructieve werking van boorsponzen in het koraalrif: een stuk koraal met gatenDe destructieve werking van boorsponzen in het koraalrif. Beeld: Mueller en NIOZ

'De afname van levend koraal en de toename van algen, blauwwieren en sponzen op koraalriffen, heeft gevolgen voor stofstromen op de riffen,' zegt Benjamin Mueller. `We zien op het koraalrif van Curac,ao dat er meer opgeloste organische stoffen (bijv. suikers) door wieren worden geproduceerd en
afgegeven aan het zeewater dan door koralen.' Mueller onderzocht dit vrijkomen van opgeloste stof uit algen, blauwwieren en koralen onder verschillende licht en nutrient omstandigheden in het veld en in het laboratorium.

Variatie in concentraties van opgeloste stoffen in het zeewater bleken seizoensgebonden te zijn op het koraalrif van Curac,ao met de hoogste concentraties in mei en juni. Onder voedselarme omstandigheden produceerden algen meer organisch materiaal in de loop van de dag (als het licht toeneemt)
dan koralen. Onder voedselrijke omstandigheden was de productie van opgelost stof door algen ook het hoogst, maar dan lichtonafhankelijk.

Benjamin Mueller en een collega aan het werk in duikpakken bij een Curac,aos koraalrif.Benjamin Mueller en een collega aan het werk bij een Curac,aos koraalrif. Beeld: Mueller & NIOZ

De uitgescheiden opgeloste organische stoffen zijn een voedingsbron voor bacterien en sponzen. Uit eerder onderzoek is bekend dat sponzen de energie en voedingsstoffen uit opgeloste organische stoffen beschikbaar maken voor veel andere koraalrifbewoners en daarmee een belangrijke schakel zijn
in de voedselkringloop van koraalriffen. Mueller toont nu aan dat sommige typen sponzen, de boorsponzen, ook nadelig kunnen werken voor koraalriffen op Curac,ao.

Gaten boren in kalkskelet

Boorsponzen boren gaten in het kalkskelet van levende en dode koralen. `Die destructieve kracht op de complexe driedimensionale structuur van het koraalrif is nadelig voor de biodiversiteit,' zegt Mueller. `De 3D structuur biedt namelijk fysieke bescherming voor tal van organismen.' Mueller
onderzocht of borende sponzen ook organisch stoffen kunnen opnemen en daarmee profiteren van een toename van opgeloste organische stoffen op het rif. Hij vond dat bijna 80% van het dieet van twee onderzochte boorsponzen daaruit bestaat.

Mueller en collega's vermoeden dat door de toename van opgeloste organische stoffen de aantallen en activiteit van borende sponzen kunnen toenemen en daarmee de afbraak van het koraalrif versnellen. Mueller: `Dan krijgt de destructieve kracht van boorsponzen in een rif de overhand boven de
constructieve kalkvorming in een koraalskelet. Als dat gebeurt, verliest een koraalrif op termijn haar complexe 3D structuur en biedt het voor veel organismen geen bescherming meer.'

Meer informatie

* NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee
* Future of Coral Reefs in a Changing Environment (FORCE)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bron: NWO