Zes miljoen euro voor onderzoek naar rol schildklierhormoon bij ouderdomsziektes

2 december 2015 | PERSBERICHT

Het LUMC cooerdineert de komende vijf jaar een groot Europees Horizon 2020 project, THYRAGE. Hierin worden de effecten onderzocht van schildklierhormoon op een breed scala aan ouderdomsgerelateerde ziektes, waaronder artrose, dementie en osteoporose. De kennis die in dit innovatieve project wordt gegenereerd is nodig voor het ontwikkelen van nieuwe strategieen om deze ouderdomsgerelateerde ziektes te voorkomen of te behandelen.

Dr. ir. Diana van Heemst (afdeling Interne Geneeskunde, sectie Ouderengeneeskunde) leidt het project. "We denken dat de hoeveelheid schildklierhormoon in stamcellen een belangrijke rol speelt bij het bepalen of stamcellen zich gaan delen - en zo nieuwe stamcellen vormen - of zich differentieren tot volwassen cellen. Dat laatste proces is belangrijk voor weefselherstel, maar kan leiden tot verlies van stamcellen."

Te veel schildklierhormoon

Ook bij volwassenen worden de weefsels in ons lichaam continu vernieuwd. Van Heemst: "Hierbij worden oude of beschadigde cellen vervangen door nieuwe. De huid is hier een bekend voorbeeld van, maar ook in weefsels die aan het oog onttrokken zijn, zoals onze botten, kraakbeen, spieren en zelfs in ons zenuwstelsel, treedt dit proces voortdurend op. Hierbij spelen stamcellen een cruciale rol."

"We denken dat wanneer stamcellen worden blootgesteld aan te veel schildklierhormoon, ze zich eerder differentieren tot volwassen cellen. Op oudere leeftijd kunnen er dan uiteindelijk te weinig stamcellen overblijven om weefsels nog goed te herstellen en te vernieuwen."

Ziektemechanismen

De onderzoekers gaan zowel in cellen, proefdieren als mensen een aantal experimenten doen om hun ideeen te toetsen. Het LUMC is verantwoordelijk voor het mensgebonden onderzoek. "Als we gezonde mensen een beetje schildklierhormoon geven, zie je dan dat markers voor weefselherstel veranderen? Dat is een van de dingen die we hier in het LUMC gaan onderzoeken", aldus Van Heemst. De andere partners gaan onderzoek doen in cellen en proefdieren.

"We gaan kijken naar cellen in botten, kraakbeen, hersenen en spieren. Dat zijn de organen en weefsels waarin verouderingsziekten vaak optreden. Veel ouderen krijgen te maken met problemen met hun bewegingsapparaat en achteruitgang van cognitie; ziekten die een grote impact hebben op hun kwaliteit van leven en hun zelfredzaamheid." Huidige strategieen om deze ziekten te voorkomen of behandelen zijn vaak ontoereikend vanwege een gebrek aan inzicht in de onderliggende ziektemechanismen.

THYRAGE

Het doel van THYRAGE (resetting the THYRoid axis for prevention of AGE-related diseases and co-morbidities) is om dit gat in de kennis te helpen dichten. Hiermee bouwt dit Horizon 2020 project onder andere voort op het onlangs afgesloten FP7-project Switchbox, waarin de rol van schildklierhormoon in gezond oud worden en langlevendheid centraal stond. Binnen THYRAGE ontvangt het LUMC 1,7 miljoen voor onderzoek en de cooerdinatie van het project.

Andere betrokken partners zijn het Centre National de la Recherche Scientifique (Parijs), Imperial College (Londen), de Universiteit van Napels, het Instituut van Experimentele Geneeskunde (Boedapest) en het Nederlandse bedrijf Pepscan Therapeutics BV (Lelystad).

Ageing is een van de 7 profileringsgebieden van het LUMC.