02dec2015

17.00 - 18.30

De rechtsstaat, de staat voorbij?

Deel 13 in de reeks Elementaire Deeltjes in samenwerking met uitgeverij Amsterdam University Press

02dec2015 17.00 - 18.30

Lezing

De Nederlandse rechtsstaat is niet gevrijwaard van gevaren. Anno 2015 lijkt hij vanuit twee kanten in elkaar te worden gedrukt: enerzijds door supra- en internationale krachten zoals de EU (via bijvoorbeeld handelsverdrag TTIP) en anderzijds door factoren als de privatiserings- en liberaliseringsslagen van de laatste jaren. Zal de rechtsstaat over een paar jaar obsoleet zijn geworden? Een uniek gesprek tussen hoogleraar Helen Stout en drie maatschappelijk betrokken commentatoren: journalist en televisiemaker Roland Duong (Tegenlicht), Senior Onderzoeker van SOMO Roos van Os, en kunstenaar Ilja Walraven en Clara van de Wiel (moderator).

De rechtsstaat is gericht op het beschermen van de vrijheden van burgers jegens de overheid. In een rechtsstaat is de staat gebonden aan de regels van het recht, waaraan de burgers bescherming ontlenen. Dit is de harde kern van de rechtsstaat. Daarmee onderscheidt een rechtsstaat zich van een politiestaat of een totalitaire staat. De invulling van de rechtsstaat is in de loop van de tijd veranderd. De rechter heeft bijvoorbeeld een prominentere rol gekregen als beschermer van de burger en hoeder van de rechtsstaat. Maar in een opzicht is de rechtsstaat onveranderd gebleven, namelijk in zijn exclusieve orientatie op de overheid.

Dit roept vragen op over de houdbaarheid van het juridische format van de rechtsstaat op de langere termijn. Want, wat zien we gebeuren? De rechtsstaat wordt aan twee kanten in elkaar gedrukt. Aan de ene kant neemt de macht van nationale overheden af ten gunste van supra- en internationale krachten, privaat of publiek. Of het nu gaat om de macht van Brussel, brievenbusfirma's, vluchtkapitaal of het handelsverdrag TTIP wat de Europese Unie voornemens is aan te gaan met de Verenigde Staten. Aan de andere kant zijn belangrijke, andere machtscentra dan de traditionele statelijke, publieke ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan de enorme privatiserings- en liberaliseringsgolven die onze kusten hebben bereikt, waardoor de overheid haar dominante positie ten aanzien van de uitvoering van taken waarbij publieke belangen zijn betrokken, heeft verloren (energie, openbaar vervoer, cultuur enz.). Zal de rechtsstaat over een paar jaar obsoleet zijn geworden?

Auteur van het Deeltje De Nederlandse rechtsstaat en hoogleraar Helen Stout geeft een korte inleiding, waarna zij met twee niet-juridisch geschoolde, maatschappelijk geengageerde sprekers in gesprek gaat: journalist, presentator en schrijver Roland Duong, die voor VPRO`s Tegenlicht een aflevering over handelsverdrag TTIP maakte, Senior Onderzoeker van SOMO Roos van Os, en beeldend kunstenaar Ilja Walraven. Het gesprek staat onder leiding van moderator Clara van de Wiel.

Over de sprekers:

Helen Stout is als hoogleraar verbonden aan Erasmus School of Law en tevens wetenschappelijk directeur van het Centre for Law, Art & Innovation.

Roland Duong is televisieprogrammamaker en schrijver. Hij regisseerde voor VPRO`s onderzoeksprogramma Tegenlicht de aflevering `TTIP: Recht van de sterkste`. Hij studeerde aanvankelijk Sinologie aan de Universiteit van Leiden maar stapte over naar videovormgeving aan de Koninklijke Academie van Beelden Kunsten in Den Haag waar hij in 1996 afstudeerde. Hij is bekend van programma`s als De slag om de Klerewereld, De slag om Europa en De slag om Nederland.

Roos van Os is Senior Onderzoeker bij SOMO, Centre for Research on Multinational Corporation. Ze richt zich op economisch recht en democratie, eerlijke handel en investeringsregelgeving, investeringen in de particuliere sector en de verantwoordelijkheid van bedrijven en mensenrechten. Van Os studeerde Internationaal en Sociologie aan de UvA. Momenteel is Van Os lid van het managementteam van SOMO. Bovendien houdt ze zich bezig met een door de EU gefinancierd programma gericht op een duurzamer EU-investeringsbeleid en het stimuleren van het Alternative Trade Mandate - het ontwikkelen van een alternatieve visie op Europees handelsbeleid waarin mens en milieu belangrijker zijn dan winstgevendheid. Ze is ook co-auteur van Feiten + Fabels. 10 claims over TTIP.

Ilja Walraven is beeldend kunstenaar en woont en werkt in Den Haag. Sinds zijn opleiding aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten (1983-1988) is hij fulltime bezig met kunst. Daarbij leest hij veel, luistert muziek en volgt de ontwikkelingen in kunst, wetenschap en het nieuws. Daarnaast is hij maatschappelijk/sociaal betrokken als vrijwilliger in besturen e.d.

Clara van de Wiel (moderator) studeerde geschiedenis en filosofie en behaalde in 2013 haar onderzoeksmaster geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder was ze interim hoofdredacteur van Folia, nu werkt ze onder andere als webredacteur bij Vrij Nederland en presentatrice bij AmsterdamFM.

-

Aanmelden

Toegang tot de activiteiten van SPUI25 is gratis. Aanmelden is niet vrijblijvend. Wij rekenen op uw komst. Bent u verhinderd, dan graag doorgeven via spui25@uva.nl | T: 020 525 8142.

AANMELDEN

* www.spui25.nl

* Spui 25

Spui 25-27 | 1012 XM Amsterdam +31 (0)20 525 8142

Gepubliceerd door Spui25