Beste Isleyen: 'Het is maar de vraag of de mensen die zich dagelijks bezighouden met migratie, zich aan de nieuwe beleidskoers houden'

Turkije en migranten: in hoeverre speelt Europeanisering een rol?

29 september 2015

Nu Turkije op de nominatie staat om lid te worden van de Europese Unie, verandert daarmee mogelijk de manier waarop Turkije omgaat met migratie en grensbewaking. Politicoloog Beste Isleyen onderzoekt of dat klopt. Niet zozeer door te kijken naar high politics, maar door interviews met mensen uit de dagelijkse praktijk: grensbewakers, politiemensen en migranten. Ze ontving onlangs een Veni-subsidie voor haar onderzoek.

Turkije is druk bezig zich "klaar te maken" voor de mogelijke toetreding tot de Europese Unie; zo worden er maatregelen getroffen op het gebied van belastingheffing, handel, democratie en migratie. Dat laatste houdt vooral in dat Turkije zich, net als de andere EU-landen, bezig gaat houden met het definieren van migratierisicio's, reguleren van migratie voordat deze daadwerkelijk plaatsvindt, het afnemen van vingerafdrukken et cetera.

Verzet tegen nieuwe beleidskoers

Politicoloog Beste Isleyen gaat onderzoeken welke gevolgen deze veranderingen hebben voor de dagelijkse praktijk van de migratie in Turkije. `De officiele politieke koers van Turkije is duidelijk, maar ik vraag me af in hoeverre de dagelijkse praktijk overeenkomt met deze nieuwe beleidskoers, en of er wellicht verzet is onder de mensen die zich dagelijks met migratie bezighouden. Ik verwacht eigenlijk dat er sprake is van het laatste.' Een van Turkijes meest opvallende stappen naar "Europeanisering" is de ondertekening van een overeenkomst met de Europese Unie die Turkije verplicht om migranten terug te nemen die via Turks grondgebied de grens met de Europese Unie zijn overgestoken. `Volgens deze nieuwe regels moet Turkije onder meer dus migranten die vanaf Turks grondgebied naar Griekse wateren varen, terughalen naar Turkije. Dat staat compleet haaks op wat hun eerdere opdracht was. Het is de vraag of zij die verantwoordelijkheid daadwerkelijk zo voelen en uitvoeren.'

Niet de makkelijkste weg

Om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen, interviewt de onderzoeker minimaal 50 ambtenaren en functionarissen zoals grenspolitiemensen, grensbewakers aan de grenzen met de Europese Unie (Griekenland en Bulgarije), functionarissen op het gebied van migratie en grenzen in Izmir en ambtenaren van het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken. `Ik moet natuurlijk met de juiste mensen in contact zien te komen, daar staat of valt alles mee. Ik ben zelf geboren in Izmir, dus ik weet hoe dingen werken, hoe je mensen moet benaderen et cetera. Daarom heb ik er alle vertrouwen in dat dat gaat lukken.'

Onderdompelen in de leefwereld van vluchtelingen

Daarnaast houdt de politicoloog interviews met vluchtelingen. `Ook hun verhalen zijn waardevol. Hoe zijn hun ervaringen? Veel Syrische vluchtelingen leven al twee, drie jaar in Turkije, dus zijn kunnen veel vertellen over hun ervaringen en de mogelijke veranderingen die zij waarnemen in het optreden van bijvoorbeeld grensbewakers.' Om de vluchtelingen te kunnen interviewen, moet zij zich "onderdompelen" in hun leefwereld, weet ze. `Dus niet: even snel daarheen, een interview afnemen en weer weg, maar echt tussen de migranten rondlopen, verblijven, op de plekken gaan zitten waar zij ook komen. Tijdens mijn vooronderzoek heb ik dat ook gedaan, en toen merkte ik dat het even duurde voordat mensen me vertrouwden. Maar uiteindelijk schoven ze bij me aan, omdat ze graag hun verhaal wilden vertellen.'

Betrouwbaar door, niet ondanks, interviews

In hoeverre kan een onderzoek op basis van interviews betrouwbare data opleveren? Isleyen, resoluut: `Voor zowel de ambtenaren als de migranten geldt: storytelling is essentieel. Hun verhalen bevatten hun eigen ervaringen, opvattingen en ideeen en de mogelijke veranderingen die gaande zijn. Dat geeft veel een betrouwbaarder beeld van de gebeurtenissen in de praktijk dan informatie vanuit high politics zou kunnen geven. Die geeft alleen maar de gewenste situatie, de beleidsrichting, weer.' Isleyens onderzoek, dat reeds is gestart, duurt 4 jaar.

Gepubliceerd door Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen