29 september 2015, 13:49 uur.

Talk, een stof die veelvuldig wordt gebruikt binnen allerlei productieprocessen, vooral in de voedingsindustrie, is een gevaar voor de gezondheid. Blootstelling hieraan moet zorgvuldig gemonitord volgens Nederlandse onderzoekers. Longarts prof. dr. Jan Grutters van het Expertisecentrum Interstitiele Longziekten van het St. Antonius Ziekenhuis heeft meegeholpen aan onderzoek omdat hij de longziekte Talcose herkende in zijn praktijk.

Grutters: "We zijn ons onvoldoende bewust van de gezondheidsrisico's die worden veroorzaakt door het inademen van talk. Het wordt hoog tijd dat we hieraan aandacht gaan besteden. Het risico kwam aan het licht bij onderzoek van enkele patienten met ernstige littekenvorming in de longen (longfibrose) in het Expertisecentrum Interstitiele Longziekten van het St. Antonius. Dit centrum is gespecialiseerd in deze zeldzame en complexe longziekten. Bij het onderzoek ontstond het vermoeden op schadelijke blootstelling aan stof in de werksituatie als mogelijke oorzaak. Hierop heb ik contact gezocht met dr. Rooijackers van het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen (NKAL) met het verzoek om blootstellingsonderzoek te doen op de werkplek. Door deze samenwerking kwam de diagnose Talcose (longfibrose t.g.v. blootstelling aan talk) aan het licht.

Longziekte Talcose

Medewerkers van het NKAL hebben onderzoek gedaan bij werknemers in een fabriek voor chocoladeproducten waar regelmatig talk (gehydrateerd magnesiumsilicaat) in het productieproces wordt toegepast. Bij een andere werknemer was al de longziekte Talcose vastgesteld en bij een werknemer bleek eveneens sprake van Talcose. Talcose ontstaat door het inademen van talk waardoor ontstekingen in de longen ontstaan. Naarmate de blootstelling langer duurt, treedt er steeds meer schade op. Uiteindelijk kan dit leiden tot longfibrose en ademhalingsstilstand. In sommige gevallen kan de ontstekingsremmer Prednison hulp bieden.

"Hoewel Talcose een bekend gevolg is van het inademen van talk in bedrijfstakken als de mijnbouw, had dit bedrijf het risico onderschat. Talk wordt namelijk gezien als een onschadelijk voedingsadditief en als geheel veilig beschouwd", aldus Rooijackers. "Maar toen bij een werknemer de diagnose Talcose werd gesteld, ging het bedrijf zich toch zorgen maken over de gezondheidsrisico's voor zijn werknemers." Naar aanleiding van het werk van de onderzoekers heeft het bedrijf doeltreffende maatregelen getroffen om de blootstelling van de werknemers aan talk te beperken.

Rooijackers: "De gezondheidseffecten van werkgebonden blootstelling aan stof, gassen en dampen worden nog niet goed herkend door professionals in de gezondheidszorg. Overheden en werkgevers besteden er weinig aandacht aan. Dit wordt versterkt door botsende belangen en het leidt tot het niet stellen van diagnoses en een hoge ziektelast, waardoor werknemers in gevaar worden gebracht." Naast talk is het volgens onderzoekers nodig het inademen van andere voedingsadditieven en smaakstoffen in de levensmiddelenindustrie te onderzoeken. Ook deze kunnen namelijk een gevaar voor de ademhaling zijn. Het is belangrijk dat dit wordt onderzocht en gekwantificeerd.