Erasmus MC : Boerderijstof beschermt tegen astma en allergieen
Boerderijstof beschermt tegen astma en allergieen
Belangrijke stap naar ontwikkeling astmavaccin
Kinderen die opgroeien op een veeboerderij zijn beter beschermd tegen astma en allergieen. Dat
blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC, het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) en de
Universiteit Gent (UGent). Zij vonden een causaal verband tussen de blootstelling aan zogenoemd
`boerderijstof' en bescherming tegen astma en allergieen en ontdekten ook hoe dat precies in
zijn werk gaat. Deze vinding is een grote stap in de richting van een astmavaccin. De
onderzoeksresultaten zijn zojuist gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijke
tijdschrift Science.
Dat het drinken van rauwe koeienmelk bescherming biedt tegen allergieen, is een gekende
volkswijsheid. Een 14-koppig onderzoeksteam, onder leiding van onder andere Bart Lambrecht,
hoogleraar aan het Erasmus MC (ook verbonden aan het VIB en UGent) toonde nu aan dat deze
stelling ook een solide wetenschappelijke basis heeft.
Het was al langer vastgesteld dat kinderen die opgroeien op een veeboerderij beter beschermd
zijn tegen astma en allergieen. Op de vraag waarom dat zo is, tastte de wetenschap tot voor kort
in het duister. "Wat wij nu ontdekt hebben, is dat de link tussen boerderijstof en een
bescherming tegen astma en allergieen echt bestaat. Daar zijn we achter gekomen door muizen
bloot te stellen aan extracten van boerderijstof uit Duitsland en Zwitserland. Tests wezen uit
dat deze muizen volledig beschermd waren tegen huisstofmijtallergie, de meest voorkomende vorm
van allergie bij mensen'', zegt Lambrecht.
Naast dit causale verband ontdekten de wetenschappers ook het werkingsmechanisme: boerderijstof
zorgt ervoor dat het slijmvlies aan de binnenkant van de luchtwegen minder reageert op
allergenen, zoals bijvoorbeeld huisstofmijt. "Dit effect wordt veroorzaakt door het eiwit A20,
dat het lichaam produceert na contact met boerderijstof. Als we het A20-eiwit in het slijmvlies
van de longen inactiveren, blijkt het boerderijstof niet meer in staat om allergie en astma af
te remmen."
Deze bevindingen werden vervolgens ook getoetst bij patienten. Daaruit bleek dat mensen die last
hebben van allergieen en astma een tekort hebben aan het beschermende eiwit A20. Het verklaart
waarom zij zo sterk reageren op allergenen. "Bovendien stelden we bij een testgroep van 2.000
kinderen die opgroeien op een boerderij vast dat het grootste deel beschermd is. Zij die echter
nog steeds allergieen ontwikkelen en dus niet beschermd zijn, hebben een genetische variant van
het A20-gen waardoor A20 niet naar behoren functioneert."
De conclusies van het team bieden openingen voor verder onderzoek. Zo proberen ze nu uit te
zoeken welke actieve stof in het boerderijstof zorgt voor de bescherming. Als dat bepaald kan
worden, is de ontwikkeling van een preventief medicijn tegen astma een mogelijke volgende stap.
"We hebben al een idee dat een deel van het antwoord ligt bij endotoxines, bestanddelen van de
celwanden van specifieke bacterien. Maar ongetwijfeld zijn er nog meer actieve stoffen die een
rol kunnen spelen. De ontdekking van de manier waarop boerderijstof beschermt, heeft de
wetenschap hoe dan ook op het goede spoor gezet naar de ontwikkeling van een astmavaccin en
nieuwe allergietherapieen. Er zijn echter nog verschillende jaren onderzoek nodig voor die tot
bij de patient komen", zegt mede-onderzoeksleider Hamida Hammad van het VIB en UGent.
Dit onderzoek werd uitgevoerd aan de Universiteit Gent, binnen het Inflammatie Research Center
van VIB in samenwerking met onderzoekers uit Muenchen, Rotterdam en Marseille.
Erasmus MC is het grootste en wetenschappelijk meest toonaangevende Universitair Medisch Centrum
van Nederland. Bijna 13.000 medewerkers werken binnen de kerntaken patientenzorg, onderwijs en
wetenschap continu aan een verbetering en versterking van de individuele patientenzorg en de
maatschappelijke gezondheidszorg. Zij ontwikkelen hoogwaardige kennis, dragen dit over aan
toekomstige professionals en passen dit toe in de zorg voor patienten. De komende vijf jaar wil
Erasmus MC uitgroeien tot een van de beste medische instituten in de wereld. Erasmus MC maakt
deel uit van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU): www.nfu.nl.