maandag 28 september 2015 04:00 Binnenland

Dit is een origineel bericht van Rathenau Instituut

Het wordt tijd dat Nederlandse verzekeraars gaan nadenken over privacy, solidariteit en het sturen van gedrag. Dat blijkt uit onderzoek van het Rathenau Instituut naar verzekeren in de datagedreven samenleving.

Onderzoekers van het Rathenau Instituut interviewden specialisten bij de innovatieafdelingen van Delta Lloyd, Reaal en cooeperatie DELA, bij het Verbond van Verzekeraars, bij universiteiten en bij het nieuwe initiatief Fairzekering. De onderzoekers vulden de interviews aan met literatuuronderzoek en met eerdere studies van het Rathenau Instituut over de datasamenleving.

Uit het onderzoek van het Rathenau Instituut blijkt dat Nederlandse verzekeraars op dit moment nog niet massaal met big data bezig zijn. Toch kunnen de verzekeraars maar beter snel gaan nadenken over wat nieuwe verzekeringsmodellen betekenen voor publieke waarden als privacy, solidariteit en het sturen van gedrag.

Solidariteit

De onderzoekers van het Rathenau Instituut verwachten dat de relatie tussen klant en verzekeraar verandert door het gebruik van big data. Een voorbeeld is de autoverzekering. Die is nu nog mede gebaseerd op de leeftijd van een bestuurder omdat jonge mensen over het algemeen meer schade veroorzaken. Maar verzekeraars experimenteren met een nieuw type verzekering waarbij de premie niet van de leeftijd maar van de rijstijl van de bestuurder afhangt. Hoe hard je rijdt, remt en optrekt, blijkt uit de gegevens van de boordcomputer. De nieuwe verzekering is op de persoon afgestemd en dat ondermijnt het tot nu toe gehanteerde principe van solidariteit.

Sturen van gedrag

De onderzoekers waarschuwen voor vreemde situaties als verzekeraars met big data aan de slag gaan. Zo experimenteren buitenlandse verzekeraars met premiekorting als je veel stappen verzamelt op je stappenteller. Door een beloning te koppelen aan het aantal stappen geeft de verzekeraar een impliciet oordeel dat een rondje hardlopen een betere besteding van de avond is dan een bezoekje op de bank bij je familie. Verzekeraars moeten dus een zorgvuldige afweging maken hoe ze gedrag willen sturen.

Privacy

Verder benadrukken de onderzoekers van het Rathenau Instituut dat het toenemende gebruik van data uit verschillende bronnen ertoe leidt dat het voor klanten steeds onduidelijker wordt hoe premies tot stand komen. Verzekeraars zouden er, aldus de onderzoekers, goed aan doen om openheid te geven over welke data ze verzamelen en om klanten controle te geven over hun eigen data.

De datagedreven samenleving

Parallel aan deze studie publiceerde het Rathenau Instituut een achtergrondstudie over maatschappelijke vraagstukken rond big data. Het gaat hierbij over zaken als privacy, data sharing, eigenaarschap en machtsverhoudingen. Die publicatie is bedoeld voor beslissers en beleidsmakers die meer willen weten over wat big data eigenlijk zijn en welke maatschappelijke en economische kwesties samenhangen met de inzet van big data.

Over het Rathenau Instituut

Het Rathenau Instituut stimuleert de publieke en politieke meningsvorming over wetenschap en technologie. Daartoe doet het instituut onderzoek naar de organisatie en ontwikkeling van het wetenschapssysteem, publiceert het over maatschappelijke effecten van nieuwe technologieen, en organiseert het debatten over vraagstukken en dilemma's op het gebied van wetenschap en technologie. De publicaties over big data maken deel uit van het onderzoek naar de hyperconnectieve consument. Dat onderzoek valt binnen het thema De meetbare mens uit het werkprogramma van 2015-2016.

Publicaties

- Timmer, T., I. Elias, L. Kool & R. van Est, Berekende risico's. Verzekeren in de datagedreven samenleving, Den Haag, Rathenau Instituut 2015: http://www.rathenau.nl/publicaties/publicatie/berekende-risicos-verzekeren-in-de-datagedreven-samenleving.html

- Kool, L, J. Timmer & R. van Est, De datagedreven samenleving - Achtergrondstudie, Den Haag, Rathenau Instituut 2015: http://www.rathenau.nl/publicaties/publicatie/de-datagedreven-samenleving-achtergrondstudie.html