Speech burgemeester Blanksma bij bevrijdingsherdenking 2015

Op vrijdag 25 september herdachten we dat Helmond 71 jaar geleden werd bevrijd. De herdenking vond plaats bij de Sint Jozef Gedachteniskapel in het Hortensiapark.

Er vonden optredens plaats door de Koninklijke Stadsharmonie Phileutonia en het Stedelijk Helmonds Seniorenkoor, leerlingen van het Jan van Brabant college lazen gedichten voor en er werden kransen en bloemen gelegd bij de kapel. Na de 'last post' door de trompettist volgden twee minuten
stilte.

Hieronder kunt u de speech lezen die burgemeester Blanksma-Van den Heuvel uitsprak bij de bevrijdingsherdenking.

Het is vandaag 25 september 2015.
En we worden dagelijks overstelpt door beelden.
Beelden die we niet meer van ons netvlies krijgen.
Overvolle rubberen bootjes.
Overvolle perrons.
Krijsende kinderen.
Het zijn beelden die niet alleen mij raken.
We mogen niet wegkijken.

Vandaag is het ook 71 jaar geleden.
71 jaren zijn verstreken.
71 jaar geen oorlog.
71 jaar vrijheid.
Wij staan stil bij de mensen die ons de vrijheid brachten.
Bij de geallieerden.
Bij de landgenoten, bij Helmonders.
En zij die hun leven offerden voor ons.
Een leven opgeven om een ander te bevrijden.
Er is geen groter gebaar.

Geeft u iets op voor een ander
als dat het ten koste gaat van uzelf?

Wat betekent vrijheid eigenlijk?
Dat je kunt gaan en staan waar je wilt?
Dat je mag zeggen wat je wilt?
Dat je mag schrijven wat je wilt?
Zijn er geen grenzen?
echt niet?
Of toch wel, en durven we het niet te zeggen?
We kennen allemaal de verhalen uit de oorlog.
Uit oude kranten.
Van beelden op TV.
Van hen die de oorlog hebben mee gemaakt, veteranen of grootouders.
Ik sprak laatst een goede vriendin, ik had haar jarenlang niet gezien.
En zij vertelde mij iets dat ik niet wist.
En ik meende haar toch echt goed te kennen.
Zij vertelde mij dat zij als 6 jarig meisje in de oorlog gevlucht was.
Haar moeder was Nederlandse, haar vader Oostenrijks.
Ze woonden in een klein dorp in de buurt van Wenen.
Ze waren gelukkig, deden niets verkeerd.
Haar jongere zus was haar beste vriendin.
De oorlog veranderde hun leven.
Haar vader sneuvelde.
Dat verdriet was te groot om te dragen.
Maar het betekende ook dat zij elke dag in angst moesten leven.
Want van de ene op de andere dag was er geen man in huis die hen kon beschermen.
Drie jonge vrouwen, kinderen nog, moesten zich schuil houden.
Schuilen in het hooi voor de Russen.
Want er gingen geruchten dat zij vrouwen verkrachtten.
Te bang om eten te kopen.
Te bang om op straat te lopen,
bang voor de luchtsirenes die de vijand aankondigde.
Elk moment van de dag bang zijn voor je leven.

Uiteindelijk besloot haar moeder om te vluchten.
Terug naar het land waar haar wieg had bestaan, terug naar een veilig onderkomen.
Ze vertelde over haar herinnering aan een vluchtelingenkamp rond Parijs.
Ik blijf dat beeld voor me zien:
Een moeder die met haar twee jonge dochters door een verwoest Europa trekken.
Daar is veel moed voor nodig.
Tijdens die barre tocht kreeg zij hulp van een Nederlandse officier.
Hij werd uiteindelijk de vader voor de rest van haar leven.
Nederland werd haar vaderland.
Het lijkt wel een romantisch verhaal maar dat is het niet.

Ik wist het niet.
Dat zij gevlucht was, in vluchtelingenkampen had gezeten.
De angst van een klein kind voor Russische soldaten,
we kunnen ons er niks bij voorstellen.
Ik werd er stil van.
Ik keek met andere ogen naar haar.

Vluchten is van alle tijden.
Dat leert de geschiedenis.
Elke oorlog kent zijn vluchtelingen.
Overal, altijd.
Vluchten is van alle tijden.
Dat leert ook de actualiteit.
Want ook vandaag staat Europa in brand.
Misschien niet letterlijk, maar wel in onze hoofden.
Er heerst vertwijfeling, niet wetend hoe om te gaan met hen die een veilig onderkomen proberen te vinden.
Wat hebben we dan geleerd?
Wat heeft een jaarlijkse herdenking als deze zin?
Er wordt geapplaudisseerd als bussen vol vluchtelingen de stad binnen rijden,
mensen die zonder enig bezit hun land hebben verlaten.
Opvangcentra elders worden in brand gestoken, er is weerstand.
De angst regeert.
Angst om wat te verliezen?
Onze vrijheid?
Is die in het geding?
Misschien is uw buurman ook ooit gevlucht, uit een oorlog lang geleden.
Wie zal het zeggen.

Hier op dit moment staat we stil bij hen die ons de vrijheid brachten.
Het leven in vrede doen we met elkaar.
Hier in Nederland mag je zijn wie je bent.
We zijn allemaal mensen, gelijk en niemand minder.
Die waarden hebben wij hoog te houden.
Juist nu zo velen ons nodig hebben, moeten wij barmhartig zijn.
Er is moed voor nodig om te vluchten.
En misschien is er ook moed voor nodig om niet weg te kijken.
Wij kunnen alleen vrijheid koesteren als we accepteren dat er verschil zal en mag zijn.
Een goede buur is beter dan een verre vriend luidt een gezegde.
U kunt het verschil maken.
Zodat Helmond een stad blijft waar je kunt zijn wie je bent.
Ongeacht waar je wieg heeft gestaan.
Ook dat is vrijheid.

Om hen die ons 71 jaar geleden vrijheid hebben gebracht,
en nooit te vergeten vraag ik u om
- nadat de Last Post is uitgespeeld -
een minuut stilte in acht te nemen.

vrijdag 25 september 2015