Vitamines als wapen tegen agressie

22 september 2015 | NIEUWSBERICHT

LUMC-onderzoekers dr. Erik Giltay en Anke Schat hebben de tijdgeest mee. Vermindering van geweldsincidenten bij overheid en zorginstellingen staat volop in de belangstelling, net als de heilzame effecten van gezonde voeding. Vorig jaar ontvingen ze een subsidie van ZonMw om te onderzoeken of voedingssupplementen zorgen voor een afname van agressie bij langdurig opgenomen psychiatrische patienten.

VoedingssupplementenTwee eerdere studies van Britse en Nederlandse onderzoekers lijken aan te tonen dat er een verband bestaat tussen voeding en gedrag bij mensen die langdurig verblijven in psychiatrische instellingen. Daarom voeren psychiater en epidemioloog Erik Giltay en neuropsycholoog Anke Schat een dubbelblind onderzoek uit onder tweehonderd patienten in ons land. De ene helft krijgt zes maanden lang dagelijks een voedingssupplement met vitamines, mineralen en visvetzuren, de andere helft een placebo. De instellingen en de verpleegkundigen die er werken reageren enthousiast op de studie; aanmeldingen komen gestaag binnen.

Veel geld bespaard

Giltay is al langer geinteresseerd in voeding en werkte bij de afdeling Humane Voeding van Wageningen UR. Anke Schat is neuropsycholoog. Ze volgde bij het LUMC een cursus onderzoeksvoorstellen schrijven voor financieringsorganisatie ZonMw, van opdrachtgevers NWO en het ministerie van VWS. De cursisten werkten met eigen vraagstellingen. Schat wilde graag een `zinnige' en zocht naar bestaande ideeen voor onderzoeksvoorstellen. Ze kwam uit bij Erik Giltay, die nog geen kans had gezien om zijn idee uit te werken. Dat deed hij vervolgens samen met Schat. "ZonMw vond het direct een belangrijk en doelmatig onderwerp," zegt Giltay, "want mogelijk leidt een kleine investering tot geweldsreductie, zodat er veel geld bespaard kan worden." Schat vult aan: "Een belangrijke insteek van ZonMw is dat zorg efficienter en doelmatiger moet."

Gewend aan agressie

Momenteel worden de placebo's gemaakt, in januari gaat het onderzoek echt van start. Middels pilotstudies onderzochten Giltay en Schat eerst of chronisch psychiatrische patienten daadwerkelijk gemiddeld ongezonder eten. Dat bleek het geval; hun voeding kende allerlei tekorten. Giltay: "Ook keken we hoeveel agressie er eigenlijk is in instellingen. Sommige incidenten worden niet gemeten, omdat verpleegkundigen gewend zijn dat er gescholden, tegen een stoel geschopt of met de deur geslagen wordt. Het valt ze niet meer zo op." Schat: "Er is al een registratieplicht, maar die is minder accuraat dan ons onderzoek vereist. We zetten daarom trainingen op voor de verpleegkundigen die alles zullen meten met een vragenlijst en bloedafname."

Dicht bij de praktijk

Schat zegt dat er weinig geld wordt geinvesteerd in onderzoek bij en met deze groep patienten. Daar brengt ze graag verandering in. "Wij betrekken de patienten zoveel mogelijk bij onze studie. We overleggen met hen, hun familie en de verpleging. We opereren als wetenschapper niet in ons eentje, maar willen dicht bij de praktijk staan." Giltay en Schat verwachten na afloop van hun vierjarige onderzoek een goede uitspraak te kunnen doen over de vraag of voeding gedrag beinvloedt. "Het kan alle kanten op", zegt Giltay. "Hoewel ons onderzoek alleen van toepassing is op een specifieke groep, zou een bevestiging een forse impact hebben. Wereldwijd is er erg veel belangstelling voor dit onderwerp."