16 SEPT 2015. CAW Oost-Brabant, OCMW Leuven, KU Leuven en stad Leuven werken al jaren samen rond diversiteit en de opvang van en hulp aan vluchtelingen en andere buitenlandse nieuwkomers. Door de verschillende sterktes van deze partners te bundelen slaagt Leuven erin om een groot aantal vluchtelingen structureel op te vangen en om ze succesvol te begeleiden naar werk, huisvesting, kinderopvang, onderwijs en vrije tijd. Zij maken Leuven mee tot de superdiverse, internationale, rijke en solidaire stad die Leuven is.

16 SEPT 2015. CAW Oost-Brabant, OCMW Leuven, KU Leuven en stad Leuven werken al jaren samen rond diversiteit en de opvang van en hulp aan vluchtelingen en andere buitenlandse nieuwkomers. Door de verschillende sterktes van deze partners te bundelen slaagt Leuven erin om een groot aantal vluchtelingen structureel op te vangen en om ze succesvol te begeleiden naar werk, huisvesting, kinderopvang, onderwijs en vrije tijd. Zij maken Leuven mee tot de superdiverse, internationale, rijke en solidaire stad die Leuven is.

De vier partners richten nu een officieel `Lokaal Opvanginitiatief' (LOI) op. Het LOI zal begin november al operationeel zijn. Daar zullen, op vraag van Fedasil, in eerste instantie een tiental erkende niet-begeleide minderjarige vluchtelingen opgevangen worden. Het gaat om jongeren tussen 16 en 18 jaar oud. De KU Leuven richt hiervoor een tijdelijk leegstaand klooster in en stelt dat ter beschikking van het LOI.

De huidige berichtgeving over de vluchtelingen brengt veel teweeg bij de bevolking. Daarom richtten de partners een centrale cooerdinatiecel op waar Leuvenaars terecht kunnen met vragen en met hulp of giften. Zowel burgers als verenigingen kunnen contact opnemen met deze Leuvense cooerdinatiecel via vluchtelingen@leuven.be of 016 24 80 11.

Vluchtelingen opvangen is een federale opdracht. Uiteraard kan die enkel gerealiseerd worden samen met de lokale besturen.

Wanneer kandidaat-vluchtelingen toegelaten worden tot de asielprocedure, worden ze eerst opgevangen in een collectief opvangcentrum, georganiseerd door Fedasil in samenwerking met enkele partners (bv. Rode Kruis, Caritas). De opvangcentra zijn 'open' centra, wat betekent dat de bewoners er vrij kunnen binnenkomen en buitengaan. Ze krijgen er onderdak en eten, kledij alsook sociale, medische en psychologische begeleiding, een dagelijkse uitkering (zakgeld) en toegang tot juridische bijstand en tot diensten zoals tolken en opleidingen. Na een periode van vier maanden in een gemeenschapsstructuur kan de asielzoeker vragen om naar een individuele woning te verhuizen. De asielzoeker komt dan (met of zonder andere asielzoekers) terecht in een specifieke woning die uitgerust is met de nodige faciliteiten opdat hij zelf voor zijn dagelijkse basisnoden kan instaan. Het OCMW of de ngo zorgt voor de nodige begeleiding.

Het recht op opvang loopt ten einde wanneer de asielprocedure afgelopen is en de eventuele beroepsprocedures uitgeput zijn. Na een positieve beslissing krijgt de vluchteling (of de persoon die recht heeft op subsidiaire bescherming) een verblijfsvergunning en kan hij op zoek gaan naar een eigen woning. Hij mag nog twee maanden in een opvangstructuur verblijven om een geschikte verblijfplaats te zoeken. Hij kan hiervoor hulp vragen aan een OCMW.

Een nieuw Lokaal Opvanginitiatief

In Leuven hebben de partners voor een LOI gekozen. Op vraag van Fedasil zal het LOI in Leuven niet-begeleide minderjarige vluchtelingen opvangen. In eerste instantie vooral Afghaanse jongeren tussen 16 en 18 jaar oud. Het LOI begeleidt deze jongeren om op eigen benen te staan in samenwerking met (deeltijds) onderwijs, taalopleiding, voogden en vrijwilligers.

Het LOI zal gevestigd zijn in het Kartuizerklooster van de KU Leuven. "Door zijn vroegere bestemming als klooster is het gebouw heel geschikt om individuele vluchtelingen op te vangen. Op de eerste verdieping bevinden zich 15 kamers. 10 van deze kamers kunnen we op korte termijn gebruiksklaar maken. Indien nodig worden nadien ook de 5 andere kamers bewoonbaar gemaakt ", aldus Rik Gosselink, vicerector van de KU Leuven. "Op de gelijkvloerse verdieping richten we een keuken en leefruimte in voor de jongeren, ze hebben van daaruit ook toegang tot de tuin. Daarnaast komt er een ruimte waar de jongeren samen met een begeleider kunnen werken aan hun toekomst in ons land." De KU Leuven zorgt voor de locatie, de opvang en begeleiding van de vluchtelingen in het Kartuizerklooster zal gebeuren door het OCMW.

Vluchtelingen in Leuven

De thema's migratie, asiel en vluchtelingen zijn het OCMW Leuven niet vreemd. Het OCMW kreeg hiermee al te maken in 2002, 2005 en 2010 door de toestroom van asielzoekers uit conflictgebieden zoals Afghanistan, Ghana, Irak en Iran. De toenmalige - ingewikkelde - juridische procedure zorgde ervoor dat een beslissing lang op zich liet wachten waardoor federale hulp ontoereikend was. Ook toen bleek het federale opvangnet snel verzadigd en werden de OCMW's ingeschakeld voor de eerste zorgen. Binnen het toenmalig spreidingsplan was OCMW Leuven vrijgesteld van verplichte opvang van asielzoekers, omdat er al veel erkende vluchtelingen op ons grondgebied verbleven. Om die reden werd er ook geen LOI opgestart.

"In augustus 2015 werden 933 personen van buitenlandse afkomst geholpen door het OCMW", stelt OCMW-voorzitter Herwig Beckers. "De top 4 in deze groep komt uit de conflictgebieden Irak, Syrie, Somalie en Afghanistan, samen goed voor 283 clienten of 30% van de clienten van buitenlandse afkomst."

Daarnaast blijkt uit de clientencijfers van OCMW Leuven van de maand augustus 2015 dat:

* OCMW Leuven van de in totaal 1.694 dossiers momenteel 789 huishoudens van buitenlandse afkomst ondersteunt, afkomstig uit 90 verschillende landen; deze huishoudens vertegenwoordigen in het totaal 1.749 personen;

* er een grote groep (250 huishoudens) afkomstig is uit de conflictgebieden Irak, Syrie, Afghanistan en Somalie;

* het onthaalteam van de Sociale Dienst een stijging merkt van het aantal hulpvragen van vluchtelingen.

Nieuwkomers helpen om op eigen benen te staan

De Sociale Dienst van het OCMW Leuven zet al geruime tijd in op deze nieuwkomers en dit niet louter door financiele ondersteuning, maar onder meer ook door een intense samenwerking met de diverse taalinitiatieven voor Nederlands. In Leuven werd met steun van Europa vooral ingezet op activering van deze (anderstalige) nieuwkomers. Momenteel doorlopen ruim 70 personen een traject naar duurzaam werk. Dit traject bestaat uit screening, Nederlandse les, reken- en leesvaardigheden en een technische opleiding aangepast aan de mogelijkheden van de client. Deze trajecten leiden naar werk in verschillende sectoren, zoals dienstenchequebedrijven, horeca, hout en bouw en industriele beroepen.

"Daarnaast ontvangen we veel concrete vragen van Leuvenaars die graag een handje willen toesteken in de opvang en begeleiding van de vluchtelingen", zegt Herwig Beckers. "Op onze website bundelden we de meest gestelde vragen en antwoorden."

Het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) is een belangrijke partner in de hulpverlening aan en begeleiding van vluchtelingen. Iedereen kan met elke welzijnsvraag terecht in CAW Oost-Brabant. Vragen of problemen op sociaal, emotioneel, familiaal of relationeel vlak. Vragen naar advies of informatie, naar kortdurende ondersteuning of intensieve begeleiding, naar tijdelijke opvang of naar een rustige warme plek om anderen te ontmoeten.

Het CAW is er ook voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen.

Het Vluchtelingenonthaal van CAW Oost-Brabant staat mensen zonder, of met een precair, verblijfsstatuut bij met raad en daad zowel voor, tijdens als na de asielprocedure. Ze bieden juridische hulp bij het opstarten van een verblijfsprocedure, en kunnen, als IOM-partner (Internationale Organisatie voor Migratie), vrijwillige terugkeer mee voorbereiden.

Het centrum helpt ook met administratie, praktische zaken (kledij, voeding, verwarming,...) en dringende medische hulp.

Binnen CAW Oost-Brabant is een groepswerking opgestart onder begeleiding van hulpverleners met expertise in migratiestress. Jongeren en kinderen kunnen voor individuele psychosociale begeleiding bvb. ten gevolge van trauma's, ontheming en verlies, terecht in het JAC.

Veel mogelijkheden voor nieuwkomers in Leuven

Stad Leuven regisseert een uitgebreid `flankerend' lokaal armoede- en integratiebeleid, zowel preventief als curatief, met deze en nog veel andere partners, in alle maatschappelijke sectoren.

"Een warme thuis, dat wil onze stad zijn voor de nieuwkomers die in Leuven verblijven", zegt schepen van Sociale Zaken Bieke Verlinden. "Om dat te bereiken, bestaan er verschillende initiatieven die nieuwkomers helpen zich thuis te voelen. De buurtwerking is daar een goed voorbeeld van: nieuwkomers, vrijwilligers en buurtwerkers helpen en verrijken elkaar. Zowel kinderen als volwassenen vinden in de buurtcentra een warme ontmoetingsplek. En zo kan ik tal van voorbeelden geven."

Een greep uit het aanbod: de Zomerschool helpt jonge kinderen Nederlands te leren en hun vaardigheden oefenen, buddy's van KU Leuven en UCLL helpen jaarlijks meer dan 800 kinderen en jongeren met huiswerk en zelfbeeld. Ook vele andere projecten zoals Jobspotters, ouderbetrokkenheid op school, informeel taalleren en Brede school zetten in op gelijke onderwijskansen voor iedereen.

De stad heeft een eigen aanbod in taalonderwijs voor nieuwkomers en ondersteunt het aanbod van CBE Open School. De vernieuwde en aantrekkelijke site van het Centrum voor Basiseducatie in de Parkstraat werd met middelen van de stad gerealiseerd. Jongerenwerkers zorgen ervoor dat jonge, anderstalige nieuwkomers zich thuis voelen, een netwerk uitbouwen en de weg vinden naar bijvoorbeeld een sportclub, een jeugdvereniging... De sociale economie-bedrijven op de Veilingsite, gerealiseerd met middelen van de stad, geven vele nieuwkomers de eerste start op de Belgische arbeidsmarkt. "Nederlands onder de knie hebben is essentieel om je weg te vinden en je thuis te voelen in de lokale gemeenschap en werk te kunnen vinden", benadrukt Verlinden.

Met het project `Bijt in je vrije tijd' brengt de dienst diversiteit nieuwkomers in Leuven in contact met allerlei lokale netwerken en verenigingen. Met projecten zoals `Ik kom van ver' geeft de dienst een stem en verhaal aan de sterke mensen die migranten zo vaak blijken te zijn. Met de occasionele kinderopvangplaatsen maakt de stad het mogelijk dat erkende vluchtelingen de nodige opleiding kunnen volgen en werk kunnen zoeken. Het samenwerkingsverband `Huis van het Kind' bundelt de krachten van opvoedingsondersteuning en steun aan kwetsbare gezinnen en ouders.

Leuven, universiteitsstad

Vluchtelingen die een opleiding willen starten of afmaken in ons land, kunnen daarvoor terecht aan de KU Leuven. Als student kunnen de vluchtelingen voor huisvesting terecht in de studentenresidenties van de universiteit of van particulieren. De KU Leuven kan helpen om de erkenning van (verloren) diploma's die behaald werden aan de thuisuniversiteit in orde te brengen. Voor mensen met een academische achtergrond kan de universiteit op zoek gaan naar een plaats als gastonderzoeker of -docent. Bovendien zullen zowel KU Leuven als UZ Leuven bekijken welke arbeidsplaatsen nog niet ingevuld zijn om zo mogelijk ook mensen aan het werk te helpen.

Meer info

* www.leuven.be

* www.ocmwleuven.be

* www.cawoostbrabant.be

* www.kuleuven.be