Nieuwsbericht | 15-09-2015 | 15:15

Het ministerie van Veiligheid en Justitie blijft ook in 2016 doorwerken aan de versterking van de rechtsstaat, zodat deze beter kan voldoen aan de hoge eisen die de digitale samenleving stelt. Hoewel de samenleving steeds meer de vruchten plukt van de uitvoering van het regeerakkoord, is er nog veel te doen. Dit blijkt onder meer uit de begroting die minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff vandaag presenteren. Voor Veiligheid en Justitie is een bedrag van ruim 11 miljard euro beschikbaar.

Versterking rechtsstaat

Binnenkort gaat een brief naar de Tweede Kamer met de plannen voor een nieuw Wetboek van Strafvordering, dat aansluit bij de moderne, digitale samenleving en toegankelijker is voor rechtspraktijk en burger. Een wetboek dat gemakkelijker in het gebruik is, de kwaliteit van de strafrechtspleging verhoogt en de prestaties van de strafrechtsketen verbetert. Het is het omvangrijkste wetgevingsprogramma op het terrein van het strafrecht van de afgelopen decennia. De eerste wetsvoorstellen gaan nog voor het einde van dit jaar in consultatie.

Ook wordt 2016 een belangrijk jaar voor het programma KEI (Kwaliteit en Innovatie Rechtspraak). Hierin werkt Veiligheid en Justitie samen met de rechtspraak aan vereenvoudiging en digitalisering van het procesrecht voor civiele en bestuursrechtelijke zaken. KEI moet leiden tot een beter toegankelijke rechtspraak, die sneller kan werken en beter in staat is "maatwerk" te leveren. De wetten die dit mogelijk maken, treden naar verwachting in 2016 in werking.

Voor het vertrouwen in de rechtsstaat is belangrijk dat een straf, nadat deze is opgelegd, snel ten uitvoer wordt gelegd. Volgend jaar treedt naar verwachting de wet herziening tenuitvoerlegging van straffen in werking. De regie over de tenuitvoerlegging komt dan te liggen bij de Minister van Veiligheid en Justitie - en niet meer bij het Openbaar Ministerie (OM). De wet sluit aan bij eerdere maatregelen die tot doel hebben de executie van strafrechtelijke beslissingen beter en sneller uit te voeren. Bijvoorbeeld digitalisering van de informatiestroom en verbetering van de kwaliteit van de informatie.

Om de aanbevelingen van de onderzoekscommissie strafrechtelijke beslissingen Openbaar Ministerie (commissie Hoekstra) te kunnen uitvoeren is vanaf 2016 een bedrag van 7 miljoen euro gereserveerd.

Verder werkt de politie aan verbetering van de kwaliteit van de aangiften en de afhandeling ervan. Zo komt er een landelijke aangiftevolgservice. Hiermee kan de politie slachtoffers beter informeren over de aanvang en de voortgang van de zaak. Daarnaast verbeteren politie en Openbaar Ministerie ook in 2016 de kwaliteit van de opsporings- en vervolgingsprocessen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door ervaren politiemensen en OM-medewerkers urgente knelpunten in de basisteams op te laten lossen.

Ook zijn het Openbaar Ministerie en de rechtspraak volop bezig om de planning van zittingen te verbeteren door logistiek nauw samen te werken. Dat leidt tot kortere doorlooptijden en vermijdbare aanhoudingen van strafzaken. In 2016 wordt gestart met volledig digitaal werken in standaardzaken en eenvoudige maatwerkzaken.

Nederland Veiliger

Het aantal woninginbraken, overvallen en straatroven is de afgelopen jaren spectaculair gedaald. De integrale aanpak van deze zogeheten High Impact Crimes wordt in 2016 dan ook met kracht voortgezet. De integrale aanpak van deze misdrijven heeft duidelijk tot resultaten geleid. Minister Van der Steur wil daarom - meer nog dan voorheen - de samenwerking zoeken. Alle partners doen mee, ieder vanuit zijn eigen expertise, taken en bevoegdheden: van politie en OM tot (onder meer) de Dienst Justitiele Inrichtingen, reclassering, bedrijfsleven, woningcorporaties en sportclubs.

Dat geldt ook voor de bestrijding van ondermijnende criminaliteit die in 2016 wordt versterkt. Het optreden als een overheid is cruciaal om criminele netwerken een halt toe te roepen, die zich bezighouden met (o.a.) mensensmokkel, hennepteelt en drugshandel. Daarom worden jaarlijks minimaal 950 criminele samenwerkingsverbanden aangepakt. Ook gaat Veiligheid en Justitie in overleg met lokale partners meer handhavingsacties uitvoeren, waaraan de politie deelneemt. Het werk van de Taskforce Brabant Zeeland gaat ook in 2016 door, met speciale aandacht voor hennepteelt, synthetische drugs en outlaw motorcycle gangs (OMG's). Voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit in Zuid-Nederland is 3 miljoen euro extra beschikbaar.

Verder krijgt de aanpak van fraude in 2016 een stevige nieuwe impuls. Leveren de opsporingsdiensten dit jaar nog 1500 zaken van horizontale fraude aan bij het OM, de komende drie jaar moet dit aantal stapsgewijs toenemen tot 2300 per jaar. Ook de intensiveringen op het terrein van cybercrime leiden tot een forse toename van het aantal onderzoeken, van 220 in 2016 naar uiteindelijk 360 onderzoeken in 2018. Daarnaast is het streven volgend jaar ruim 110 miljoen euro aan crimineel vermogen in het strafrecht af te pakken.

Nationale Veiligheid

In 2016 krijgt ook het Global Forum on Cyber Expertise concreet gestalte. Dit internationale forum voor internetveiligheid werd in april van dit jaar gelanceerd op de Global Conference on Cyber Space in Den Haag. Het moet leiden tot een bundeling van kennis en best practices, waar alle aangesloten landen van kunnen profiteren. Ook komt er voor organisaties in de vitale sectoren - zoals elektriciteit, gas, drinkwater en telecom - een verplichting om melding te maken van digitale veiligheidsincidenten. De meldplicht vloeit voort uit een wetsvoorstel dat naar verwachting in 2016 in het parlement wordt behandeld.

Aan de hand van het actieprogramma "Integrale aanpak jihadisme" treedt Veiligheid en Justitie op tegen de dreiging van het jihadisme. De uitvoering van die plannen ligt goed op koers. Daarnaast komt via de in 2015 aangekondigde extra middelen meer capaciteit beschikbaar voor het bewaken en beveiligen van objecten en wordt de snel beschikbare interventiecapaciteit uitgebreid.

Nationale politie

Met de herijking ligt de nadruk de komende jaren op het op peil houden van de politieprestaties, afronding van de personele reorganisatie, verbetering van de bedrijfsvoering en het welzijn van de medewerkers. Verder wordt in 2016 de parlementaire behandeling verwacht van het wetsvoorstel Landelijke Meldkamer. Dit moet leiden tot een landelijke meldkamerorganisatie met 10 locaties.

Slachtoffer centraal

In 2016 krijgen slachtoffers van ernstige misdrijven in de rechtszaal een onbeperkt spreekrecht. Zij kunnen voortaan ook zeggen wat ze bijvoorbeeld vinden van de schuld van de verdachte en wat de straf zou moeten worden. Ook krijgen slachtoffers bij hun eerste contact met politie en Openbaar Ministerie direct alle informatie over hun rechten als in de eerste helft van 2016 de wet in werking treedt die de Europese richtlijn 'minimumnormen voor slachtoffers' omzet in Nederlands recht.

Immigratie en asiel

Ook in 2016 zullen de partners in de vreemdelingenketen alles op alles moeten zetten om de grote toestroom van asielzoekers in goede banen te leiden. Door nieuwe opvanglocaties en extra medewerkers bij (o.a.) Vreemdelingenpolitie, COA en IND moeten een goede opvang en een snelle, zorgvuldige afhandeling van asielverzoeken mogelijk blijven. Daarnaast kan volgend jaar de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel Terugkeer en Vreemdelingenbewaring worden afgerond. Het gaat om terugkeer van vreemdelingen die niet (langer) in Nederland mogen blijven en niet zelfstandig zijn vertrokken. Inrichtingen voor vreemdelingenbewaring of grensdetentie krijgen een bestuursrechtelijk regime.

Kansspelen

De kansspelen op afstand worden gereguleerd om de deelname vanuit Nederland aan online kansspelen onder bescherming van een vergunningenstelsel mogelijk te maken. In 2016 vindt de parlementaire behandeling van de Wet Kansspelen op afstand plaats. Daarnaast wordt het afdrachtspercentage voor goede doelen loterijen verlaagd.

Vanaf 2017 is er ruimte voor nieuwe loterij-initiatieven die het maatschappelijk belang centraal stellen. Het wetsvoorstel voor de herinrichting van de casinomarkt wordt naar verwachting begin 2016 in de Tweede Kamer behandeld. Verder wordt voorzien in een aanpassing van het Speelautomatenbesluit.

Europees Voorzitterschap

Tijdens het voorzitterschap in de eerste helft van 2016 heeft Nederland op het terrein van VenJ een drietal eigen ambities. Waar het gaat om Cyber Security streeft Nederland naar een up-to-date EU Cyber Security Strategy. Ook kan de succesvolle Nederlandse integrale, multidisciplinaire aanpak van de georganiseerde criminaliteit - zoals mensensmokkel - binnen Europa onder de aandacht worden gebracht. Verder is het de bedoeling de grensbewaking goed op orde te brengen, aan de hand van het zogeheten Slimme Grenzen-pakket van de Europese Commissie.