Haarlem en het vluchtelingenvraagstuk
* 11 september 2015
De ideeen van onze lokale organisaties en inwoners om nieuwe asielzoekers in Haarlem op te vangen kenmerken de grote maatschappelijke betrokkenheid van onze stad. De focus voor Haarlem ligt momenteel op de huidige taakstelling van het huisvesten van statushouders, zodat er in de
asielzoekerscentra ruimte ontstaat voor de instroom van nieuwe vluchtelingen. Met dit nieuwsbericht geeft de gemeente antwoord op de meest gestelde vragen over dit onderwerp.
Waar vind ik informatie over de opvang van vluchtelingen?
Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) voert de regie over de opvang van vluchtelingen in Nederland. Meer informatie vindt u via www.coa.nl.
Is de gemeente Haarlem benaderd voor de opvang van vluchtelingen?
Op dit moment (begin september 2015) hebben het Rijk noch het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) een formeel verzoek voor de opvang van vluchtelingen bij de gemeente Haarlem ingediend. Er is wel onderling contact tussen het COA en de gemeente over de opvangproblematiek.
Waarom zou er een opvanglocatie in Haarlem nodig zijn?
Het tekort aan opvanglocaties is een landelijk probleem. De rijksoverheid en het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) hebben gemeenten opgeroepen om medewerking waar het gaat om de benodigde snelle uitbreiding van opvangcapaciteit. Er is dus niet specifiek in Haarlem een opvanglocatie
nodig; er is landelijk een noodzaak om de opvangcapaciteit snel uit te breiden. Het dichtstbijzijnde asielzoekerscentrum bevindt zich in Zaanstad. Op de volgende site zijn alle (huidige) asielzoekerscentra weergegeven: www.coa.nl/nl/opvanglocaties.
Waarom zou Haarlem aan vluchtelingenopvang meewerken?
Haarlem is op dit moment nog niet gevraagd om een locatie aan te bieden. Als Haarlem meewerkt, volgt dit uit de maatschappelijke en humanitaire verantwoordelijkheid van de stad om een bijdrage te leveren aan het oplossen van het urgente huisvestingsprobleem van vluchtelingen.
Gaat de gemeente Haarlem op zoek naar een locatie voor de opvang van vluchtelingen?
Zolang er geen formeel verzoek is ingediend, gaat de gemeente hier niet naar op zoek.
Waarom wacht de gemeente een formeel verzoek voor vluchtelingenopvang van het Rijk of COA af?
Het gemeentebestuur kiest er vooralsnog voor om alles op alles te zetten om te voldoen aan de taakstelling voor de huisvesting van statushouders. Dat levert ruimte in de bestaande asielzoekerscentra op. Daar kunnen dan nieuwe vluchtelingen opgevangen worden.
Wat zijn statushouders?
Statushouders zijn vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen op grond van hun asielaanvraag. Zij mogen in Nederland blijven wonen en moeten het asielzoekerscentrum zo spoedig mogelijk verlaten om een normaal bestaan op te kunnen bouwen.
Wat voor vluchtelingen verblijven in een AZC?
Vluchtelingen melden zich in Nederland bij een centraal aanmeldcentrum. Vandaaruit worden ze gehuisvest in een van de asielzoekerscentra (AZC's). In het AZC verblijven ze gedurende de behandeling van hun asielaanvraag. Als het asiel wordt toegekend en er een vergunning voor verblijf wordt
verstrekt, worden ze als zogenaamd statushouder gekoppeld aan een gemeente in Nederland. Vanuit die gemeente moet zo spoedig mogelijk een passende woning worden aangeboden. Tot dat moment verblijven de statushouders in het AZC. Vluchtelingen zonder verblijfsvergunning bereiden zich in een AZC
voor op hun vertrek uit Nederland.
Hoeveel statushouders wachten in 2015 nog op een woning?
De rijksoverheid heeft aan Haarlem (net als aan alle andere gemeenten in ons land) een taakstelling opgelegd hoeveel statushouders dit jaar gehuisvest dienen te worden. Het gemeentebestuur heeft met de drie woningcorporaties afgesproken dat er een uiterste inspanning wordt verricht om aan deze
taakstelling te voldoen. In de periode van 1 juli 2015 tot 1 januari 2016 dienen er in Haarlem nog 227 personen te worden gehuisvest. In juli zijn 24 statushouders in Haarlem gehuisvest en in augustus 22 personen.
Hoe komen statushouders in Haarlem aan een woning?
Voor het huisvesten van statushouders volgt Haarlem de reguliere woonruimteverdeling van sociale huurwoningen. De drie Haarlemse woningcorporaties beschikken over een lijst met gegevens van de statushouders die in de AZC's wachten op een passende sociale huurwoning in Haarlem. Dat vraagt om
creatieve oplossingen op de korte termijn omdat er te weinig sociale huurwoningen vrijkomen. Dat kan betekenen dat Haarlem leegstaande kantoorgebouwen ombouwt naar wooneenheden, of dat er op braakliggende stukken grond tijdelijke woningen gebouwd worden.
Waarom moet ik langer op een sociale huurwoning wachten dan een statushouder?
Het gemeentebestuur heeft in overleg met de woningcorporaties afspraken gemaakt over een zo eerlijk mogelijke verdeling van de schaarse huurwoningen naar de verschillende groepen wachtenden. De verdeling verloopt via het aanbodmodel. Degene die het langst wacht, komt het eerste aan bod.
Woningzoekenden met urgentie hebben voorrang op regulier woningzoekenden. In de Huisvestingswet wordt een aantal categorieen woningzoekenden genoemd die altijd recht hebben op urgentie. Dit zijn onder andere mensen die verblijven in een voorziening voor tijdelijke opvang van personen die in
verband met problemen van relationele aard of geweld hun woonruimte hebben verlaten. Het gemeentebestuur van Haarlem vindt het noodzakelijk dat een deel van de asielzoekers die gevlucht zijn vanuit gebieden waar oorlog en onvrijheid heerst, in de vrije wereld opgevangen moet kunnen worden.
Daarom spant de gemeente zich ervoor in om het aantal sociale huurwoningen (tijdelijk) te vergroten.
Wat betekent de komst van nieuwe vluchtelingen in Haarlem voor de wachtduur?
Op dit moment komen er geen nieuwe vluchtelingen naar Haarlem.
Heeft de gemeente Haarlem contact met buurgemeenten over de opvang in deze regio?
Voor de huisvesting van statushouders is er regionaal contact en overleg. Iedere gemeente heeft in eerste aanleg te voldoen aan de eigen taakstelling. Over de eventuele mogelijkheden om in de regio Zuid-Kennemerland nieuwe vluchtelingen op te vangen is nog geen regionaal overleg gevoerd.
Is de Koepelgevangenis een geschikte locatie?
Voor de opvang van vluchtelingen zoekt het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) in eerste instantie naar locaties die in het bezit zijn van de rijksoverheid, zoals de Koepelgevangenis in Haarlem. Voor het COA is het belangrijk dat een locatie snel en effectief te verbouwen is naar een
asielzoekerscentrum dat voldoet aan de kwaliteitseisen. In een penitentiaire inrichting is dit het geval omdat diverse voorzieningen al aanwezig zijn om te wonen, sporten en parkeren. Door leegstaande gebouwen van de Rijksgebouwendienst te gebruiken wordt efficient omgegaan met middelen van de
Rijksoverheid. Ook past de opvang binnen de bestaande bestemming.
Je kan een gebouw in 3 maanden geschikt maken voor (eenvoudige) opvang. Waarom begint de gemeente daar niet aan?
De gemeente beschikt zelf niet als eigenaar over een geschikt gebouw dat binnen zeer korte termijn geschikt gemaakt kan worden als asielzoekerscentrum.
Kan ik een vluchteling bij mij in huis opnemen of op een andere manier helpen?
U kunt voor meer informatie over wat u kunt doen, contact opnemen met Vluchtelingenwerk: www.vluchtelingenwerk.nl/noordwestholland. Vluchtelingenwerk is het eerste aanspreekpunt voor nieuwkomers die in Haarlem kunnen komen wonen en ondersteunt en begeleidt statushouders bij de opstart van hun
"nieuwe leven" in Haarlem. Ook bij het COA werken veel vrijwilligers. Lees meer over werken als vrijwilliger op www.coa.nl/nl/over-coa/werken-bij-coa/vrijwilligerswerk
Weet de gemeente dat er ook IS-strijders tussen de vluchtelingen zitten? Hoe gaat de gemeente daarmee om?
De eerste registratie en toelating van vluchtelingen, en de behandeling van asielaanvragen, is een verantwoordelijkheid van de rijksoverheid die daarvoor het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft ingericht. De gemeente heeft geen
verantwoordelijkheid in het beoordelen van de achtergronden van vluchtelingen en asielzoekers.