Voorjaarsvergadering IMF in teken van hervormingen
Op de aanstaande voorjaarsvergadering van het IMF bespreken de leden de stand van de mondiale economie en de hervorming van het IMF zelf. Medio dit jaar moet overeenstemming worden bereikt over een tussenoplossing die leidt tot een betere verdeling van het stemgewicht tussen economische
machtsblokken. Nederland en Belgie hebben al een bijdrage geleverd in de vorm van een gezamenlijke bestuurszetel. De oprichting van de Asian Infrastructure Investment Bank laat zien dat het IMF zijn legitimiteit alleen kan behouden door opkomende economieen een representatieve stem te geven.
Op 17 en 18 april vindt de voorjaarsvergadering van het IMF plaats in Washington, DC. Daar bespreken de vertegenwoordigers van vrijwel alle landen de stand van de mondiale economie.
Ook het IMF zelf is onderwerp van discussie. De leden bespreken de benodigde omvang van IMF middelen en de verdeling van het stemgewicht. Al in oktober 2010 is besloten om de vuurkracht van het IMF te vergroten door een verdubbeling van de ingelegde middelen van de leden, de quota. Deze zouden
dan uitkomen op circa EUR 620 miljard. Het doel was daarbij tweeledig. Op de eerste plaats moest deze maatregel ervoor zorgen dat het IMF in staat blijft zijn functie te vervullen als vangnet voor landen met betalingsproblemen, aangezien recente IMF-programma's groter lijken dan voorheen.
Omdat het stemgewicht van landen binnen het IMF wordt bepaald door de ingelegde middelen, werd de verdubbeling op de tweede plaats gebruikt om opkomende economieen een grotere stem te geven in het IMF, door de quota-aandelen van deze economieen sterker te laten toenemen dan andere.
De Nederlandse inbreng in het IMF zou door deze zogenoemde quotaherziening toenemen van EUR 6,6 miljard naar EUR 11,2 miljard en Nederland een quota-aandeel geven van circa 1,8 procent van de totale middelen van het IMF. Het aandeel van een opkomende economie als China zou bijvoorbeeld
toenemen van 4 procent naar 6,4 procent en daarmee zou het land het op twee-na-grootste lid worden - nu staat het land nog op plaats zes.
Verschuiving stemgewicht laat op zich wachten
Alle goede bedoelingen ten spijt, is de in 2010 afgesproken verschuiving van het stemgewicht nog steeds niet doorgevoerd. Ze worden tegengehouden door het grootste lid van het IMF, de Verenigde Staten. Zolang het Amerikaanse Congres de hervormingen niet goedkeurt kan het IMF niet worden
hervormd, de Verenigde Staten hebben hierin door hun grote stemgewicht nog altijd een veto.
Deze dominante positie van de VS, maar ook van andere ontwikkelde landen, is tegen het zere been van veel ontwikkelende economieen als de BRICS - Brazilie, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Zij zien in de stemverhoudingen bij het IMF en de Wereldbank geen goede weerspiegeling van de
economische machtsverhoudingen. In de afgelopen tien jaar droegen deze vijf landen immers voor circa een derde bij aan de mondiale economische groei, terwijl hun aandeel in het IMF of de Wereldbank nauwelijks toenam.
Deze onvrede was een van de redenen om vorig jaar de oprichting van de `Contingent Reserve Arrangement' en de `BRICS Bank' aan te kondigen als tegenhanger van de Bretton Woods-instellingen. Deze initiatieven zijn echter nog niet operationeel geworden.
Oprichting AIIB
Dit jaar hebben de Aziatische landen onder aanvoering van China bovendien afspraken gemaakt over de oprichting van de Asian Infrastructure Investment Bank (AIIB). Deze instelling moet infrastructurele investeringen in Azie stimuleren. Vrijwel alle Aziatische landen hebben zich als lid van de
AIIB aangemeld. Ook een aantal Westerse landen - waaronder Nederland - heeft zijn steun aan dit initiatief uitgesproken.
De AIIB begeeft zich deels op het terrein van de in 1966 opgerichte Aziatische Ontwikkelingsbank. Omdat de markt voor investeringen in infrastructuur op het Aziatische continent echter groot genoeg is, hoeven deze partijen geen hinder van elkaar te ondervinden en kunnen zij elkaar juist
versterken. Wel is het een duidelijk politiek signaal waarmee opkomende Aziatische landen meer verantwoordelijkheid opeisen voor het economische beleid op hun eigen continent.
Bij het IMF blijft ondertussen de implementatie van de afspraken uit 2010 de hoogste prioriteit hebben. De leden van het IMF hebben afgesproken om medio dit jaar interim-opties voor te stellen die de patstelling met het Amerikaanse Congres moeten omzeilen en opkomende economieen de stem te
geven waar zij recht op hebben. Want hoewel het IMF met zijn mondiale doelstelling en lidmaatschap in principe onvervangbaar is, laten de ontwikkelingen elders in de wereld zien hoe belangrijk het is de verschuivende machtsverhoudingen te weerspiegelen in de institutionele vormgeving van de
internationale financiele instellingen.
Nederland en Belgie hebben daarin overigens al een stap gezet en hebben hun afzonderlijke bestuurszetels in de Raad van Bewindvoerders van het IMF laten fuseren om plaats te maken voor een Bewindvoerder uit een opkomende economie. Dit is een van de weinige elementen uit de hervormingen uit
2010 die inmiddels zijn doorgevoerd. Op de aankomende voorjaarsvergadering moeten nu ook stappen worden gezet om de stemverhoudingen te wijzigen. Alleen door alle leden een representatieve stem te geven kan het IMF zijn legitimiteit behouden in een veranderende wereld.