Bond mag toch cao-afspraken maken over zelfstandigen

Vakbond FNV KIEM stond toch in zijn recht toen hij 8 jaar geleden cao-afspraken wilde maken over tarieven voor vervangers in orkesten. Dat zei vandaag het Gerechtshof in Den Haag.

Volgens het Gerechtshof mocht de vakbond afspraken maken over een minimumtarief voor deze zelfstandigen, omdat ze in dezelfde positie verkeren als werknemers. Dit houdt onder meer in dat ze onder het gezag van de werkgever vallen en niet hun eigen tijd kunnen indelen. Op dat moment praat je feitelijk niet meer over ondernemers, maar over ‘schijnzelfstandigen’.

Remplaçanten

Aanleiding waren de onderhandelingen 8 jaar geleden over de cao voor remplaçanten – musici die als vervangers of aanvulling optreden in symfonieorkesten. Daarin werd voorgesteld dat een zzp’er die als vervanger optreedt hetzelfde moest verdienen als het remplaçant in tijdelijke dienst, met een opslag om zelf zijn pensioen en sociale zekerheid in te kopen. Doel van die afspraak was om oneerlijke concurrentie tussen verschillende werkenden te voorkomen, maar ook om zzp’ers een gelijkwaardige bescherming te bieden.

De Nederlandse Mededingingsautoriteit NMA (nu: ACM) beschouwt echter elke zelfstandige als een ‘ondernemer’. Zij bestempelde de cao-afspraken als ‘onnodige en ernstige concurrentiebeperkingen’, die niet gerechtvaardigd konden worden door er het etiket 'cao' op te plakken. Toch doorzetten zou vanwege het kartelverbod tot hoge boetes kunnen leiden. Dat veroorzaakte een patstelling die nu na 8 jaar leidt tot deze uitspraak.

Het Hof oordeelt nu dat de zelfstandige remplaçanten ook moeten worden gezien als werknemers, die nìet onder het kartelverbod vallen. Voor hen mag de vakbond ook afspraken maken in de cao.

Martin Kothmann, bestuurder orkesten van FNV KIEM: ‘Eindelijk gerechtigheid voor de remplacanten! Met deze uitspraak in de hand gaan wij in meer cao’s dit soort voorstellen doen.’

Mariëtte Patijn, cao-coördinator van de FNV: ‘In onze cao-onderhandelingen zetten wij al een paar jaar fors in op meer zekerheid en fatsoenlijke beloning. Deze uitspraak helpt ons om daar nog meer goede afspraken over te maken.’

Caspar de Kiefte, bestuurder creatieve industrie van FNV KIEM: ‘Deze uitspraak is goed nieuws voor al die zelfstandigen die met werknemers gelijk te stellen zijn. Maar wij hadden liever gezien dat het Hof de vakbonden ook ruimte zou geven om collectief te onderhandelen voor alle zelfstandigen. In de creatieve sector is het praktijk dat machtige marktpartijen de zelfstandige professionals de armoede in drukken. En dat blijft helaas gewoon doorgaan.’