Nederland gaat weer fijnstof meten met het mobieltje. Ook in Athene, Barcelona, Belgrado, Berlijn, Londen, Kopenhagen, Manchester, Milaan en Rome gaan mensen de straat op. Het gebeurt allemaal tussen 1 september en 15 oktober 2015. De Universiteit Leiden en de onderzoeksschool voor Astronomie NOVA zijn bedenkers en initiatiefnemer.

Opzetstukje herbruikbaar

In 2014 deden rector magnificus Carel Stolker (r), de Leidse burgemeester Henry Lenferink en de decaan van Wiskunde en Natuurwetenschappen Geert de Snoo (l) ook mee.

In 2014 deden rector magnificus Carel Stolker (r), de Leidse burgemeester Henry Lenferink en de decaan van Wiskunde en Natuurwetenschappen Geert de Snoo (l) ook mee.

In Europa zijn 9.000 opzetstukjes voor de iPhone verspreid, waarmee deze verandert in een meetinstrument voor fijnstof. Voor Nederland zijn geen nieuwe opzetstukjes beschikbaar; Nederlanders kunnen hun opzetstukje uit 2013 gebruiken. Elise Hendriks van de Universiteit Leiden en cooerdinator van iSPEX-EU: `Van september tot 15 oktober kun je op alle wolkeloze dagen met je iPhone met opzetstukje naar buiten om metingen aan de lucht te doen. Met behulp van de metingen en die van duizenden andere burgerwetenschappers gaan we zo het fijnstof door heel Europa in beeld brengen.'

Jaar van het licht

De mensen achter het Nederlandse iSPEX-project organiseren nu dus een Europese citizen science campagne. Ze doen dit in het kader van het Internationaal Jaar van het Licht 2015 en als onderdeel van LIGHT2015, een project van de Europese Commissie. Om de start van de iSPEX-EU in alle steden mogelijk te maken is een internationaal team van wetenschappers en medewerkers van een groot aantal universiteiten, onderzoeksinstituten en educatieorganisaties samengesteld. Voor deze Europese meting zijn een internationale website en een app gemaakt.

Blauwe lucht nodig

De campagne van 2015 verschilt enigszins van die in 2013. Zo duurt deze campagne zes weken terwijl het in 2013 om een dag ging. Hendriks: 'We hebben voor de metingen een blauwe lucht nodig. Als het in Kopenhagen op een bepaalde dag goed weer is, hoeft dat in Athene niet zo te zijn.' Bovendien geeft een langere meetperiode de steden de kans om een eigen invulling te geven aan het project. Barcelona houdt bijvoorbeeld van 14 september tot 15 oktober elke zondag en woensdag meetmomenten met demonstraties van het meten op vier plekken in de stad.

Ook professionele apparatuur

In verschillende van de aan iSPEX-EU deelnemende steden en op andere locaties wordt ter controle ook gemeten met professionele apparatuur. Dit gebeurt bijvoorbeeld in en nabij Rome. Wetenschappers in Athene plaatsen een extra meetinstrument nabij de Acropolis.

Gedetailleerde kaarten

Het Nederlandse iSPEX-project in 2013 was een succes. Duizenden Nederlanders maten met hun mobieltje het fijnstof in de lucht. Wetenschappers konden met behulp van de gegevens voor het eerst gedetailleerde kaarten samenstellen van de verspreiding van het fijnstof. Het iSPEX-project ging de boeken in als een geslaagde vorm van burgerwetenschap.