Hogere hartslag in rust gelinkt aan slechter functioneren bij ouderen

1 september 2015 | NIEUWSBERICHT

Bij ouderen hangen een hogere hartslag in rust en een vrij constante hartslag samen met slechter functioneren in het dagelijks leven. Dat publiceren onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) op 31 augustus in het Canadian Medical Association Journal.

Hartfrequentie gelinkt aan functioneren ouderenHet werd al langer vermoed dat een hogere hartslag en een vrij constante hartslag niet gunstig zijn. Ouderen met deze kenmerken zouden kwetsbaarder zijn, gevoeliger voor stress en voor aftakeling. "Maar het directe verband was nog niet aangetoond", vertelt dr. Behnam Sabayan (LUMC). De onderzoekers namen daarom gegevens van 5802 ouderen onder de loep. Deze ouderen, met risicofactoren voor hartziekten, waren tussen de 70 en 82 jaar oud.

Eenvoudige en ingewikkeldere activiteiten

De onderzoekers keken naar eenvoudige activiteiten zoals persoonlijke verzorging, toiletgewoonten en lopen, maar ook naar meer ingewikkelde activiteiten zoals huishoudelijk werk, boodschappen doen en correct medicijngebruik. De ouderen werden gemiddeld drie jaar gevolgd. In die periode bleken de ouderen met de hoogste rusthartslag een 80% verhoogd risico te hebben om achteruit te gaan in eenvoudige activiteiten. Voor de ingewikkeldere taken was het risico op achteruitgang 35% verhoogd. Ook weinig variatie in hartslag was ongunstig: mensen met de minste variatie hadden 25% meer kans op achteruitgang in zowel eenvoudige als ingewikkeldere bezigheden.

Hartslag en hartslagvariatie

De onderzoekers, onder wie junior-onderzoekers Giulia Ogliari en Simin Mahinrad, noemen meerdere reden waarom een hogere rusthartslag en minder variatie in hartslag samen zouden kunnen gaan met slechter functioneren. Zo wijzen een hogere hartslag en minder variatie in hartfrequentie op een slechtere balans tussen het parasympathische en het sympathische zenuwstelsel. "Als het sympathische, zogezegd het activerende zenuwstelsel, overactief is, dan vormt dat een belasting voor het lichaam", legt Sabayan uit. "Bovendien geeft een hogere hartslag meer mechanische stress op de vaten." Een gebrek aan variatie in het hartritme wijst op een algemeen probleem, waardoor mensen niet goed in staat zijn hun hartslag aan te passen aan de omstandigheden. "Dan kan de doorbloeding van organen in het gedrang komen, en dat heeft weer zijn weerslag op het functioneren."

Aftakeling remmen

Achteruitgang in het functioneren ontwikkelt zich geleidelijk. "Het is daarom belangrijk om er goed op te letten en op tijd actie te ondernemen om die achteruitgang te remmen. Bijvoorbeeld door meer lichamelijke activiteit of het voorschrijven van medicijnen. Juist in een vergrijzende samenleving moeten we alert zijn", besluit Sabayan.

Lees het wetenschappelijke artikel in CMAJ