Van wie is de universiteit? Professor Stefan Collini stelt deze vraag centraal tijdens de opening van het academisch jaar in Leiden op 31 augustus. De gastspreker is hoogleraar Intellectual History and English Literature aan de University of Cambridge.

Rol van universiteiten

Collini volgt kritisch de politieke en maatschappelijke discussie over de rol van universiteiten. Hij verzet zich tegen het dominante rendementsdenken: dat universiteiten moeten aantonen wat hun economisch en maatschappelijk nut is om hun aanspraak op publiek geld te rechtvaardigen.

Van wie is de universiteit?

In zijn toespraak in de Pieterskerk roept Collini de vraag op van wie de universiteit eigenlijk is: van het college van bestuur?, de academische staf? de studenten? of de samenleving, zoals het ministerie van OCW, ouders, het bedrijfsleven en de belastingbetalers. Collini: `Over deze vraag woedt een intens debat. Universiteiten staan onder druk. Ze moeten met elkaar concurreren om veel studenten binnen te halen. De vermarketing van de universiteit botst met lang gekoesterde idealen van de universiteit als een plek voor open onderzoek.'

Spanningen door uiteenlopende functies

In zijn toespraak zal Collini dit debat in een vergelijkende en historische context plaatsen. `Ik wil bespreken: wat willen samenlevingen van hun universiteiten? En waarom genereren deze eigenaardige instellingen zoveel discussie?' Eenvoudige antwoorden zijn er volgens hem niet. `De wetenschappelijke zoektocht naar een breder en dieper begrip, hetgeen universiteiten juist zo waardevol maakt, zorgt voor onoplosbare spanningen met de verscheidene andere sociale functies die van hen gevraagd worden.'

Kijk met een andere blik naar universiteiten

In 2012 publiceerde Collini zijn spraakmakende boek What are Universities For? Zijn boek is een pleidooi om met een andere blik naar universiteiten te kijken. Hij stelt dat wetenschappelijk onderzoek niet bij voorbaat onmiddellijk maatschappelijk te gelde kan worden gemaakt. Dat geldt vooral voor de geesteswetenschappen, die nog meer dan de betawetenschappen onder vuur staan omdat ze minder direct zichtbare innovatie opleveren. De wetenschap kan pas werkelijk floreren, zo stelt hij, als ze vrij beoefend wordt.

Reactie Carel Stolker

Carel Stolker reflecteert in zijn boek 'Rethinking the Law School' op het bestuur van de universiteit.

Carel Stolker reflecteert in zijn boek 'Rethinking the Law School' op het bestuur van de universiteit.

Rector magnificus Carel Stolker is erg blij met de komst van Stefan Collini: `Collini is een geestige en geestrijke man. Voor mijn eigen boek over de rol van universiteiten in de samenleving heb ik veel aan zijn werk gehad. Een keer ben ik speciaal naar hem gaan luisteren, hij gaf een lezing op een conferentie in Londen met de titel `Universities under Attack'. Deze opening van ons academisch jaar wil bijdragen aan het wereldwijde debat over de vraag of wij met onze universiteiten op de goede weg zijn - vooral in relatie tot al die maatschappelijke actoren.'

| | Stefan Collini (1947) is hoogleraar Intellectual History and English Literature aan de University of Cambridge. Hij studeerde aan de universiteiten van Cambridge en Yale. Daarna was hij werkzaam aan de University of Sussex voordat hij in 1986 een aanstelling kreeg in Cambridge. | | | | Zijn huidige onderzoek richt zich op de culturele rol van literatuurkritiek in Groot-Brittannie. Daarnaast schrijft hij artikelen en opiniestukken over de rol van universiteiten in Groot-Brittannie. | | | | Collini publiceert geregeld in The London Review of Books, The Times Literary Supplement en The Guardian. | | | | Zijn laatste drie boeken zijn: | | | | What Are Universities For? (Penguin, 2012), | | | | That's Offensive! Criticism, Identity, Respect (Seagull Press, 2011) | | | | Common Reading: Critics, Historians, Publics Absent Minds: Intellectuals in Britain (Oxford University Press 2006)