Dylan Molenaar: 'De reactietijd geeft informatie over de verschillen tussen mensen en die binnen mensen'

`Een goede IQ-test meet niet alleen goed of fout, maar ook: hoe snel?'

Psycholoog Dylan Molenaar ontvangt Veni voor onderzoek naar responsetijden

20 augustus 2015

Intelligentie is redelijk gemakkelijk te meten via een prestatie- of IQ-test. Een belangrijke variabele wordt echter niet in de uitslag meegenomen: de responsetijd. Onterecht, vindt psycholoog Dylan Molenaar. Hij ontving een Veni voor het ontwikkelen van statistische modellen die de antwoordsnelheid ook meenemen.

`In mijn studietijd leerde ik uiteraard over tests en modellen die intelligentie meten. Toen al werd ik gefascineerd door de vraag: wat doen we met de informatie uit de reactietijden? Als aio werkte ik vervolgens mee aan een onderzoek naar reactietijden. Daarbij dook ik voornamelijk in de bestaande literatuur over dit onderwerp en kwam ik erachter dat er eigenlijk bar weinig onderzoek naar dit onderwerp bestaat.

Welk proces leidt tot welke score?

`De bedenktijd wordt veelal wel gemeten, maar wordt gezien als zijdelingse informatie. 'Dat is erg jammer, vindt Molenaar; volgens hem valt er nog veel te halen op dit gebied. `De reactietijd geeft informatie over de verschillen tussen mensen en die binnen mensen. Welke vragen haal je direct op uit je geheugen, het antwoord op de som 4 maal 8 bijvoorbeeld, en voor welke vragen moet je tellen, rekenen of gokken? Op dit moment is soms de vraag: wat meten we nou eigenlijk precies? Ik wil statistische modellen ontwikkelen die ervoor zorgen dat we weten welk proces tot welke score leidt.'

Resultaten worden betrouwbaarder

Molenaar verwacht niet dat zijn onderzoeksresultaten zullen leiden tot compleet andere uitslagen van tests, maar wel dat deze betrouwbaarder worden. `Nu komt er bijvoorbeeld uit dat je een IQ hebt van 130 met mogelijk 5 punten verschil naar boven of naar beneden. Neem je de reactiesnelheid mee, dan zou dat kunnen leiden tot een score van 130 met 2 punten verschil naar boven of beneden.'

Van belang voor wetenschap, bedrijfsleven en onderwijs

De psycholoog acht zijn onderzoek in eerste instantie van belang voor de fundamentele kennis op het gebied van reactiesnelheid en de processen die daaraan ten grondslag liggen, maar denkt ook zeker dat het implicaties kan hebben voor de praktijk. `Het zou prachtig zijn als prestatietests zoals die veel worden gebruikt tijdens assessments in het bedrijfsleven, ook de responsesnelheid gaan meenemen. Daarnaast hebben ook docenten er baat bij; die kunnen straks veel gerichter feedback geven op verschillende items in een test.'

Gepubliceerd door Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen