Niet 'kill your darlings', maar 'expand your darlings'


Voorpublicatie 'Versimpel je taal, niet je boodschap'
Ik ben fan

Angelique van Tilburg richtte vijf jaar geleden kinderkrant Jong010 op. In het boek 'Versimpel je taal, niet je boodschap' geeft Van Tilburg nu tips en praktische adviezen over het schrijven voor kinderen. Hieronder een selectie van de tips uit hoofdstuk 3: Opbouwen.

* Tag personen
[USEMAP]

Angelique van Tilburg met haar boek 'Versimpel je taal, niet je boodschap'

Voordat je voor kinderen een tekst gaat schrijven, moet je - logisch - eerst informatie verzamelen over het onderwerp waarover je schrijft. Informatie verzamelen doe je in twee stappen.

Stap 1: je verzamelt algemene informatie en maakt een opsomming van de belangrijkste punten die volgens jou aan de orde moeten komen in je tekst.

Stap 2: je gaat onderzoeken of jouw belangrijkste punten ook echt de informatie bevatten die voor kinderen het leukst, meest aansprekend en belangrijkst is. Op basis van het contact met kinderen controleer je of de informatie die je over wilt brengen juist is voor de doelgroep. Houd in je
achterhoofd hoe kinderen leren lezen en wat hun leesniveau en leesgedrag is. En dan kun je gaan schrijven.

Als je een tekst schrijft voor volwassenen, zal het vaak gebeuren dat je je tekst eerst wat langer schrijft dan eigenlijk de bedoeling is. Vervolgens ga je tijdens het redigeren onderdelen schrappen. Schrijvers verwijzen hiernaar met de Engelse uitdrukking "kill your darlings", dus schrijf wat
je aan het hart ligt en ga dan schrappen.

Als je voor kinderen schrijft, kun je beter omgekeerd te werk gaan. Schrijf eerst zo kort en bondig als je kunt en breid dan, zo mogelijk en alleen als het nodig is, de tekst uit. In andere woorden "expand your darlings". Dat klinkt toch een stuk beter! Om zo te kunnen schrijven kun je beter
niet te veel ingaan op details. Beperk je tot de basisinformatie. Bij elke zin die je opschrijft bedenk je: "Is deze informatie echt nodig om de boodschap over te brengen?"

Leren loslaten

Om voor kinderen te kunnen schrijven is het nodig om veel los te laten wat je over het schrijven van teksten hebt geleerd. Begin bij het begin. Makkelijker gezegd dan gedaan, denk je; en je hebt helemaal gelijk.

Hoe pak je het aan? Hier volgt een uitgebreide lijst van vragen die je jezelf elke keer dat je voor kinderen schrijft kunt stellen. Stel jezelf elke vraag van de lijst en pas daarna je tekst zo nodig aan. Je zult merken dat als je dit toepast, je veel makkelijker en beter de juiste snaar gaat
raken bij kinderen.

Wat is je doel?

Als je schrijft voor kinderen, kies dan een doel per tekst. Hoe zou je willen dat kinderen op je tekst gaan reageren? Wil je bijvoorbeeld dat ze met hun vriendjes praten over een evenement? Of dat ze hun ouders vragen om een product te kopen? Heb je meer dan een doel? Schrijf dan meer dan een
tekst.

Wat is de centrale vraag die je wilt beantwoorden?

Voordat je begint met schrijven, bedenk je wat de centrale vraag is die je wilt beantwoorden. Misschien lijkt het dat dit hetzelfde is als je doel bepalen. Dat is het niet. De centrale vraag heeft te maken met de informatie, kennis en ervaring die je met kinderen wilt delen. Als je wilt dat
kinderen met hun vriendjes over een evenement gaan praten, dan kan de centrale vraag bijvoorbeeld zijn: waarom is dit evenement leuk voor kinderen? Zijn er andere centrale vragen die je wilt beantwoorden? Schrijf dan meer dan een tekst.

Hoe bekend zijn kinderen met het onderwerp?

Een tekst is makkelijker te begrijpen als kinderen bekend zijn met het onderwerp van de tekst. Hoe bekend zijn kinderen met jouw onderwerp? Kennis en eerdere ervaringen helpen kinderen bij het lezen, begrijpen en vervolgens handelen. Ben je er zeker van dat jouw doelgroep deze kennis en
ervaringen heeft? Als dat niet zo is, hoe kun je er dan voor zorgen dat jouw tekst toch bij de belevingswereld van kinderen aansluit? Schrijf je bijvoorbeeld over een heel nieuw evenement dat kinderen niet kennen, dan kun je onderdelen van het evenement eruit lichten die kinderen wel
herkennen.

TIP: Je komt erachter wat kinderen wel en niet over je onderwerp weten door het hen te vragen. Praat eens met je buurmeisje, vraag het je dochter of kijk of de zoon van je collega het misschien weet.

Selecteer je informatie op de juiste manier?

Durf de belangrijkste informatie te selecteren die nodig is om je doel te bereiken en om je centrale vraag te beantwoorden. Zoals de titel van het boek aangeeft, "Versimpel je taal, niet je boodschap". Selecteren betekent ook die informatie uitkiezen die jouw doelgroep aanspreekt en die
kinderen boeiend vinden. Durf de rest weg te laten.

TIP: Stel jezelf deze twee vragen bij elke zin die je op papier zet:
1. Wat zullen kinderen denken na het lezen van deze zin?
2. Komen er in de zin vragen voor die niet beantwoord worden in de tekst

Nog een laatste opmerking over selecteren: welke informatie je ook uitkiest, zorg ervoor dat de informatie volledig is en geen vragen oproept. Als je iets schrijft dat vragen oproept die niet beantwoord worden in de tekst, laat die informatie dan weg.

In het boek boek 'Versimpel je taal, niet je boodschap' vind je nog veel meer vragen (met voorbeelden) die je jezelf kan stellen tijdens het schrijven voor kinderen. Meer informatie en een proefversie vind je hier.

Bijdragen

[IMG]Pieter Rebel